ПРӦМЫС КООПЕРАЦИЯ ЙЫЛЫСЬ
Капиталист государствоясын ньӧти на абу прӧмыс кооперацияыд. Зэв эськӧ уна кустарыд эм сэні да, сӧмын ставнысӧ найӧс капиталистыд кутӧ аслас кипод улын, оз лэдз найӧс ӧтувтчыны кооперацияӧ. Мукӧддырйиыс эськӧ ӧтка кустаръяс чукӧртчыласны вӧчны артель, кӧсъясны мынтӧдчыны капиталист кипод улысь, сӧмын отсӧгсӧ налы некод оз сет. Пӧдтасны сійӧ артельтӧ ӧти здукӧн капиталистъясыд. Сы вӧсна прӧмыс кооперация заграничаын абу.
Сӧмын Сӧвет государствоын кустаръяс вермӧны ӧтувтчыны артельясӧ, союзъясӧ да Ставроссияса прӧмыс кооперация союзӧ. Сӧмын Сӧвет государствоын прӧмыс кооперациялы отсалӧ государство. Прӧмыс кооперациялы государство сетіс ыджыд кокньӧдъяс налогъяс мынтӧмысь дай мукӧд пӧлӧсӧс.
1924 воын кустаръяс ёна ӧтувтчисны. Январ 1-ӧд лун кежлӧ вӧлі 7,500 прӧмыс кооперация. Сэні вӧлі 300 сюрс шлен. 1925 вося январ 1-ӧд лун кежлӧ вӧлі нин 11,000 кооператив. Сэні вӧлі нин 400 сюрс шлен.
Оборотыс 1924 воын прӧмыс кооперациялӧн ёна жӧ соді. Тайӧ вонас артельясыс тӧварсӧ лэдзисны 180 миллион шайт дон. 1924 воын лэдзлісны сӧмын нёльӧд юкӧнсӧ.
Сӧмын тайӧ вӧчӧмъясыс прӧмыс кооперациялӧн — ещӧ этша на. Сӧвет государствоын эм кык миллион гӧгӧр кустар да ремесленник. Кооперацияас пырӧма сӧмын на витӧд юкӧныс.
Сэсся унджык артельыс дай союзыс ещӧ зэв на омӧликӧсь, зэв на этша налӧн вынныс. Сы вӧсна колӧ кустаръяслы вынмӧдны ассьыныс ӧтувтчӧмъяссӧ пайяс содтӧмӧн. Сэки вермасны кустар кооперативъясыс сувтны кок йылас, ёнджыка уджавны.
Медбӧръя законъясыс Сӧвет власьтлӧн ёна нин кокньӧдісны кустаръяслы. Сійӧ законъяс сертиыс кустар вермӧ ёна паськӧдны ассьыс уджсӧ дай босьтны унджык пӧльза.
Сы вӧсна колӧ ёнджыка ёнмӧдны кооператив удж, чорыдджыка ӧтувтны кустаръясӧс, мед найӧ ньӧбасисны да ассьыныс вӧчӧмторъяссӧ вузавлісны сӧмын асланыс артельяс, союзъяс пыр.
Сӧвет власьт быд ногыс отсалӧ прӧмыс кооперациялы: сеталӧ дыр кежлӧ сьӧм уджӧн, отсалӧ мукӧд ногӧн. Ӧні кӧсйӧны лӧсьӧдны сідз, медым государствоса промышленносьтыс донтӧг сеталіс кустаръяслы уджавны колан кӧлуйсӧ.
Сідзкӧ ӧні кустар саяс нин уджыс. Сылы колӧ кутчысьны кооперация уджӧ. Прӧмыс кооперацияӧ колӧ зільны ӧтувтны кыдзи позьӧ унджык кустарӧс. Таво колӧ ещӧ на ёнмӧдны прӧмыс кооперация.
