МӦС ВЕРДӦМ ЙЫЛЫСЬ^Видзӧдӧй «Коми Сикт» 10-ӧд да 12-ӧд №№-яс./^
Мый бурыс лои лӧсьыда мӧскӧс вердӧмысь?
Тані висьталӧм ног мӧскӧс вердӧмысь бурыс зэв уна лоӧ. Кӧрымыс, ӧти-кӧ, сувтӧ донтӧмджык. Сэсся мӧскыд йӧвтӧ унджык вайӧ. Кӧні эмӧсь нарошнӧ йӧв вӧчан кӧзяйствояс, сэні инструкторъясыс важӧн нин велӧдісны матігӧгӧр крестьянаӧс мӧсъясӧс вердны. Сэні крестьяна гӧгӧрвоисны нин бурсӧ та ногӧн мӧс вердӧмысь.
Ӧти крестьянинлӧн вӧлі кык мӧс. Ӧтикыс вӧлі лысьтӧ йӧвсӧ 15 пунт, мӧдыс 13 пунт. Ӧти мӧскыслы сетӧны вӧлі луннас 1 пудйӧн бобӧнянь турун. Инструктор локтіс да кутіс мӧсъясыдлы ӧтикыслы дай мӧдыслы сетны луннас 17 пунт турун, 5 пунт ӧтруб кыд сорӧн да кык пунт жмык. Тадзи вердӧмӧн ӧти мӧскыс кутіс сетны 19 пунт йӧв, мӧдыс 16 пунт. Войдӧр вӧлі кӧрымыс сулалӧ 36 ур, ӧні кӧрымыс кутіс сулавны сӧмын 26 ур. Кыкнан мӧскыс кӧ, шуам, лысьтісны 9 тӧлысь, йӧлыс лои вонас 45 пудйӧн унджык дай кӧрымыс сулалӧ 20 урӧн лун кежлӧ донтӧмджык. Карта вылын кӧ видзны кыкнан мӧссӧ 7 тӧлысь, барышыс вонас локтас 42 шайт.
Татысь ми аддзам, кужӧмӧн мӧскӧс вердӧмысь локтӧ барыш 42 шайт сьӧмӧн, дай 45 пудйӧн унджык йӧв вонас кык мӧскысь. Та вӧсна позьӧ нин мӧс гӧгӧрыд старайтчыштнытӧ.
Кыдзи мӧскӧс видзны лудын?
Крестьяна зэв водз тулысын пыр лэдзӧны скӧтнысӧ лудӧ, кор йирнысӧ на налы сэтысь дзик нинӧм. Тадзи лэдзны оз позь. Колӧ вӧтлыны сӧмын сэки, кор муыс косьмыштӧма нин дай туруныс быдмыштас.
Дерт, кӧнкӧ, крестьяниныд тайӧс лыддяс да сӧмын серӧктас: ми пӧ тулыссӧ огӧ вермӧй виччысьныс, мӧсъяс пӧ тулысын кулӧмаӧсь нисьӧ ловъяӧсь, а ті пӧ тшӧктанныд дырджык картаын видзны скӧтӧс. Ӧнія ног кӧзяйство уджалігӧн сідзи и лолывлӧ: мӧсъясыд ӧдва довъялӧны тулыснад. Сӧмын тадзи кӧзяйствотӧ нуӧдны оз шогмы. Колӧ кутчысьны выль ногӧн му-видз уджавны, мед скӧтлы вердас пыр вӧлі тырмымӧн. Сы вӧсна и уджалӧны мутӧ уна переменанад. Сӧмын сэтшӧм кӧзяйство вермас озырмӧдны крестьянинӧс, сыкӧд тшӧтш государствонымӧс.
Сідзкӧ скӧтӧс лудӧ колӧ лэдзны сёрӧнджык, дай оз ков первойя лунсяньыс лэдзны лунтыр кежлӧ. Колӧ скӧттӧ веж турунӧ вочасӧн велӧдны. Воддза лунас колӧ гортын на вердны, лэдзлыны час кык кымын кежлӧ. Сэсся водзӧ вочасӧн колӧ дырджык кежлӧ лудад лэдзны. Арнас колӧ вӧчны сідз жӧ: быд лун колӧ мӧсъястӧ водзджык йӧртны картаӧ да вердны кос кӧрымӧн.
Он кӧ тадзи вӧч, мӧсъясыд вермасны висьмыны мытӧн да йӧлыс вермас ёна чинны.
Мед кокниджык вӧлі скӧтлы вуджны тӧвся кос кӧрым вылӧ, колӧ лӧсьӧдны картупель, турнепс, мӧс вердан свеклӧ да сідз водзӧ. Кызысьсӧ мӧсъясыдлӧн арнад карта вылӧ йӧртӧм бӧрын йӧлыд дзикӧдз бырӧ омӧлик кӧрым вӧснаыд.
Мед сэтшӧмторйыс оз ло, колӧ унджык пуктыны картупель, унджык кӧдзны турнепс. Сэки мӧскыдлӧн тӧвся кӧрымнад йӧлыд оз чин, а гожся дорсьыс ещӧ содас.
Агроном Брауде.
