КОВМАС ОТСӦГ

Матысмыны кутіс страда. Регыд нин пуксяс сійӧ кадыс. Крестьяна тӧлысь кык-куим кутасны уджавны видз-му вылын. Дерт, миян коми крестьяналӧн шочыслӧн аслас няньыс, туруныс во вуджны оз тырмы, да пыр жӧ нин видз‐му уджалӧмыд сылы овмӧсас сетӧ вель ыджыд содтӧд. Кымын крестьянин судзсянаджыкӧн олӧ, сымын сылы турун да нянь тӧвбыд кежлӧ заптыны лоӧ кокниджык, сымын сійӧ кокниджыка вуджас вотӧ.

Видзӧдламӧ, кутшӧмджык отсӧг гӧля да шӧркоддьӧма олысь крестьяналы колӧ, медым найӧ вермисны кокниджыка нуӧдны уджсӧ, медым налӧн видз-муныс эз энды.

Медвойдӧр, колӧ крестьянинлы тырмымӧн видз-му уджалан кӧлуйыс. Колӧ сійӧс сетны. Мед кӧть мый, кооперативъяслы колӧ судзӧдны крестьяналы видз-му уджалан кӧлуй, зільны сетны сійӧс донтӧгджык. Мед кӧть мый, видз-му уджалан тӧвариществояслы колӧ сетлыны крестьяналы колан машинаяс, сетны судзсьытӧмджык мортлы.

Сэсся ӧткымын крестьяна оз судзсьыны уджалігкостіыс няньысь. Сідз, тайӧ лунъяс на Емдін уездувса От вӧлӧсьтсянь юӧртісны — сэні пӧ нянь оз тырмы 3450 пуд. Найӧ вермӧмаӧсь судзӧдны сӧмын 150 пуд нянь. Вӧліны юӧръяс нянь судзсьытӧм йылысь и мукӧдласянь. Мед кӧть мый, кооперативъяслы колӧ сетны сійӧ няньсӧ, сетны кыдз-мый позьӧ донтӧгджык. Мед кӧть мый, мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяслы колӧ видзӧдлыны асланыс зепсьыныс, видзӧдлыны, кытысь позьӧ налы бокысь водзӧсавлыны нянь да сетны гӧль крестьянинлы выль нянь вотӧдз. Татӧг судзсьытӧмджык крестьянинлы няньла лоӧ шыӧдчыны кулак дінӧ. Кулакыд куим донӧн унджык нетшыштас крестьяниныдлысь. Кулакыд судзсьытӧм морттӧ няньтӧгыд донтӧм донысь кутас уджӧдны. Таысь крестьянаӧс видзны могыс кооперативъяслӧн, мӧда-мӧдлы отсасян комитетлӧн.

Уна эм миян гӧрдармееч семьяяс. Уна семья пиысь пияныс, вокъясныс, мужикъясныс — семья юрныс — Гӧрд Армияын, видзӧны ставнымӧс миянӧс пеж горшъясысь, капиталистъясысь. Кымын ёнджык Гӧрд Армия, сымын озджык лысьтны кинысӧ нюжӧдны миянлань капиталистъяс. Гӧрдармееч сӧмын сэки вермас видзны бура миянӧс, кутны Гӧрд Армиялысь ёнлунсӧ, сійӧ кӧ оз кут тӧждысьны ас горт вӧснаыс, ас гортса овмӧс вӧснаыс, ас гортас уджалӧм вӧснаыс.

Уна гӧрдармееч семьяяс ас выннаныс видз-мунысӧ уджавнысӧ оз вермы. Миян ставнымлӧн, быд уджалысь мортлӧн ыджыд мог отсавны налы пуктыны турун да чукӧртны нянь. Оз ков вунӧдны — сійӧ отсӧгнас ми аслыным отсалам бура, воюйттӧг овны да уджавны.

Ыджыд отсӧг гӧрдармееч семьяяслы ковмас сетны мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяслы. Сэсся гӧрдармееч семьяяслы видз-мунысӧ уджалӧм вылӧ колӧ вӧчавлыны гӧрд помечьяс. Ышӧдны та вылӧ йӧзсӧ колӧ босьтчыны партия да комсомол ячейкаяслы. Ыджыд мог та кузя тшӧтш эм волисполкомъяслӧн.

Татшӧм ногӧн отсалӧмӧн крестьянин бурджыка вермас видз-мусӧ ассьыс уджавны, татшӧм ногӧн отсалӧмӧн оз коль ни ӧти видз ни, му ни пуктытӧг.