НЫВБАБАЛӦН ПРАВАЫС МУЖИККӦД ТОРЙӦДЧИГӦН (РӦЗВОД БОСЬТІГӦН)
Кодыскӧ кӧ гозъя пытшкысь кӧсйӧны торйӧдчыны, найӧс вермӧ торйӧдны суд.
Кыдзи торйӧдӧны.
Торйӧдчыны кӧ кӧсйӧны гознаныс, оз кӧ некоднаныс паныд мунны, торйӧдчӧм йылысь гижӧдла (свидетельствола) колӧ волыны волисполкомӧ, кӧні найӧс пасйылісны гӧтрасиганыс.
Торйӧдчыныс кӧ гозъя письыс ӧтикыс кӧсйӧ, сэки лоӧ сетны торйӧдчӧм йылысь судӧ. Судӧ колӧ сетны сӧмын гӧтрасьӧм йылысь гижӧдсӧ. Сы кындзи сэсся мукӧд пӧлӧс бумагаяс оз ковны.
Торйӧдчӧм йылысь судӧ жӧ лоӧ сетны, ӧтикыс кӧ гозъя пытшсьыс кытӧнікӧ бокын да сы йылысь нинӧм оз кывсьы. Суд газет пыр юӧртӧ сійӧ морт йывсьыс. Кык тӧлысь мысти кӧ оз во некутшӧм юӧр ветлысь мортыслӧн, судыс торйӧдӧ сытӧг.
Код ордын кольӧны челядь.
Бать-мам асьныс вермасны лӧсьӧдчыны, код ордӧ кольны челядьсӧ да коді мыйта кутас рӧскодсӧ челядьсӧ быдтӧмӧ босьтны ас вылас. Ас костаныс кӧ оз вермыны лӧсьӧдчыны, суд тайӧ делӧсӧ торйӧн вӧчӧ.
Суд лӧсьӧдігас оз видзӧд мам-бать корӧм вылас, а кыдзи лоӧ челядьыслы бурджык. Кодныс вермасны бурджыка быдтыны да пӧртны челядьсӧ обществолы бур уджалысьӧ, судыс сійӧыслы и сетӧ. Торйӧдчӧм бӧрын челядьӧс быдтӧны кыкнаныс — батьыс дай мамыс ӧткодя. Ӧтикыс на пиысь кодыслыкӧ челядь быдтӧм вылас сетӧ сьӧмӧн. Сӧмын ӧтикыслӧн кӧ нинӧм абу, мӧдыс судзсянаӧн олӧ, сэки челядьӧс быдтыны лоӧ ӧтикныслы — судзсянаӧн олысьыслы. Сідзкӧ суд вермӧ лӧсьӧдны рӧскодсӧ челядьӧс быдтӧм вылӧ бать-мамныслы оз ӧткодьӧс, вермӧ лӧсьӧдны олӧм серти. Торйӧдчигӧн гозъя кост медуна зыкыс овлывлӧ челядь быдтӧмысь. Торйӧдчӧм бӧрын пыр сьӧкыдджык овлывлӧ нывбабалы. Унджыкысь сы бердӧ кольлывлӧны челядьясыс. Нывбабалы сьӧкыдджык корсьны удж. Сӧмын сы вӧсна торйӧдчӧм бӧрын нывбабалы оз на сетсьы праваыс ас вылас мужикыслысь пенсия перйыны. Оз кӧ нин вермы ньӧти бабаыс уджавныс да вывті кӧ нин гӧля олӧ, сэки вӧлисти позьӧ перйыны мужиксянь отсӧг. Коді вермӧ уджавны да оз окотит уджавныс, кӧть и эм уджыс, либӧ эм сылӧн овмӧс, олӧ бура — ас вылас мужикыслысь нинӧм перйыны оз вермы.
Челядьлы либӧ аслыс бабаыслы сьӧм мужиксяньыс перйӧм кузя гижӧд сетсьӧ судӧ, кӧні нывбабаыс олӧ, мужикыс кӧть и бокын. Судыс ачыс корсяс мортсӧ, судитас кӧ судыс мужикыслы сьӧмсӧ, мынтыны сылысь перъясны мукӧд уджйӧзъясысь водзджык, мед кӧть сэсся уджйӧзыс сылӧн вӧлі воӧ государстволы.
А. Ч.
