КӦРТЫМ УЛӦ ВИДЗ-МУ СЕТӦМ ЙЫЛЫСЬ ДА УДЖАВНЫ МЕДАЛӦМ ЙЫЛЫСЬ
Кольӧм май тӧлысьын вӧлӧм партия конференция вылын, Россияса Сӧветъяс съезд вылын дай став Сӧвет Республикаяс Союзса Сӧветъяс съезд вылын медыджыд сёрниыс вӧлі сиктын олӧм да уджалӧм йылысь: кыдзи сиктъясын олӧм бурмӧдны, кыдзи крестьяналысь овмӧснысӧ кыпӧдны, кыдзи гӧль крестьяналы сетны кокньӧдъяс. Ми та йылысь газетаным вель уна нин гижлім.
Видзӧдламӧй ещӧ, мый шуис Ставсоюзса съезд видз-му кӧртымӧ сетӧм йылысь да уджавны медалӧм йылысь. Съездыс шуис кокньӧдны гӧль крестьяналы сетны кӧртымъясӧ видз-мунысӧ, оз кӧ найӧ асьныс вермыны уджавнысӧ, уджалысь ки да уджалан кӧлуй тырмытӧмла. Сійӧ шуис — кӧртымӧ пӧ видз-мунысӧ гӧль крестьяналы позьӧ сетны кык пӧв кӧдзлӧм вылӧ уна переменаӧн видз-мусӧ вӧдитігӧн дай 12 воӧдз куим да нёль переменаӧн вӧдитігӧн.
Огӧ кӧ бурджыка мӧвпыштӧй, кажитчӧ, быттьӧкӧ тайӧ шуӧмнас съезд сетіс отсӧг эз гӧль крестьяналы, сетіс кулакъяслы, кодъяслы асланыс бур овмӧс вӧснаыс кокньыд босьтавны кӧртым улӧ видз-му. Сідзи-ӧ? Дерт, абу. Гӧль крестьяна став ас видз-мунысӧ уджавны вермытӧмла войдӧрджык гусьӧн сетлывлісны ассьыныс видз-мунысӧ кӧртым улӧ. Гусьӧннад сеталігӧн кӧртым улӧ налысь видз-мунысӧ босьтлывлісны донтӧм донӧн. Ӧні, кӧртымӧ сетны лэдзӧм бӧрти, дерт, гӧль крестьянинӧс, сылы кӧртымӧ видз-мунысӧ сетігӧн, закон оз сет ӧбӧдитны.
Сэсся гӧль крестьянин кӧть и эз сетлы кӧртым улӧ видз-мусӧ, сэки бурыс некодлы эз вӧв, сэки сійӧ видз-муыс кольлі тыртӧм, кӧдзтӧм. Ӧні, кӧртым улӧ сетны кокньӧдӧм бӧрти, сэтшӧм видз-муясыс лоӧны кӧдзӧмаӧсь, лоӧ унджык нянь Сӧвет власьтын. Сӧвет власьт лоӧ озырджык сы вӧсна, вермас унджык кокньӧд сетны гӧль крестьянин олӧмлы, уджлы.
Сідзи жӧ и уджавны медалӧм йылысь. Войдӧрджык Сӧвет власьт эз лэдзлы медавны верманаджык крестьянинлы бокысь уджалысьӧс. Гӧль крестьяна налы уджавнысӧ медасьлывлісны гусьӧн донтӧм донысь. Либӧ унджыкыс ньӧти эз медасьлыны. Сы вӧсна гӧль крестьяналы удж абутӧмла нажӧткатӧ босьтны некысь вӧвлі дай сылы сьӧкыдджык овнысӧ вӧлі. Ӧні Ставсоюзса Сӧветъяслӧн коймӧд съездыс уджавны медалӧм шуис лэдзны. Та вӧсна судзсьытӧм, ичӧтик овмӧса крестьяналы позьӧ судзсяна крестьяналы уджавны медасьӧмӧн, босьтны сійӧн нажӧтка, ассьыс овмӧссӧ бурмӧдны.
Оз ков вунӧдны — Сӧвет власьт сулалӧ гӧль да шӧркоддьӧма олысь крестьяна дор. Бара жӧ Сӧвет власьт оз кӧсйы кольны нэм кежлӧ сиктъясӧс гӧльӧн овны. Гӧль сиктыд — омӧль кутӧд Сӧвет власьтӧс. Гӧль сиктӧн овмӧсыс Сӧвет власьтлӧн оз кыпты. Гӧль сиктӧн не кыпӧдлыны, ёна бура сувтӧдны промышленносьт.
Судзсяна крестьяналы, весиг кулакъяслы паськыдджыка уджавны аслас кӧзяйствоын вӧлятор сетыштӧмӧн, Сӧвет власьт кыпӧдӧ, озырмӧдӧ сиктъясӧс, сетӧ кокньӧд гӧль крестьяналы быдсяма ногыс.
Сэсся гӧль крестьяналы ассьыныс олӧмсӧ бурмӧдӧм вылӧ колӧ ӧтувтчавны кооперативъясӧ, тӧвариществоясӧ, артельясӧ. Та кузя Сӧвет власьт сетӧ быдсяма кокньӧдсӧ дай отсӧгсӧ.
