КРЕСТЬЯНАЛӦН МОГЫС БУРА НАЛОГ ГИЖӦД ЛӦСЬӦДӦМЫН

Регыд волисполкомъяс кутасны лӧсьӧдавны налог гижӧдъяс (поселенные списки). Тайӧ гижӧд вӧчигас быд кӧзяйстволысь кутасны юасьны скӧт лыдсӧ, сёйысь лыдсӧ, мыйта видз-му, тавося кӧдза, торйӧн кымын уджавны вермысь морт, бокын кымын морт кӧзяйствосьыс уджалӧ, мыйта вогӧгӧрся нажӧтка бокиа удж помсьыс воӧ.

Татшӧм гижӧдыд вӧчсьӧ быд тулысын. Шыльыда-ӧ мунліс гижӧд вӧчӧмыс воддза воясӧ? Эз. Колян во торъя нин ёна вӧлі тӧдчӧ скӧт дзебӧм. Сы вӧсна, бӧрас, казялӧм мыстиыс, унаӧн сюрины штрап улӧ. Сэсся налогсӧ сійӧ скӧтсьыс лои жӧ мынтыны. Омӧльсӧ тайӧ дзебӧмсьыс крестьяна аслыныс вӧчисны кык мында дай ассьыныс омӧльлунсӧ петкӧдлісны.

Тайӧ дзебӧмъясыс вӧлі унджыкыс, дерт, озырджык йӧзлӧн, мед налогыс налӧн ичӧтджык вӧлі.

Налог гижӧд лӧсьӧдігӧн крестьяна омӧля вӧлі тӧждысьӧны. Сы вӧсна уна омӧльтор артмыліс. Кор кутасны налог босьтны, сэки и шызясны: мыйла нӧ пӧ налогыс абу ӧткодь. Сылӧн пӧ тай нӧ этша ме серти, а олӧмыс бурджык. Гӧгӧрвоасны вӧлисти бӧрас, абу мукӧдыс ставсӧ, мый колӧ, висьтавлӧмаӧсь налог гижӧд лӧсьӧдлігӧн.

Сэсся бара жӧ овлывлӧ торксьӧмъяс гижӧд вӧчигӧн. Крестьяна водзджыксӧ омӧля тӧждысьӧмыдла оз и гӧгӧрволыны — бара жӧ босьтігас чуймасны: мыйла пӧ сы ыджда менам налогыс. Кватитчасны да, унджык вӧлӧм гижӧд вылас пасйӧмаӧсь. Мукӧддырйиыс чинтыныс сёр нин овлывлӧ — срокыс норасьӧмсӧ сетіг кольӧма нин. Сы вӧсна унджык и лоӧ вӧлі налогтӧ мынтыны.

Татшӧм нелючкияссӧ таво оз нин ков вӧчны. Сы вӧсна колӧ крестьяналы тӧждысьны, мед скодъяс вылын бура видлаласны волисполкомӧн лӧсьӧдӧм гижӧдъяссӧ, мед торксьӧмъяс веськӧдасны, кодлӧн мыйкӧ кӧ дзебӧм сюрӧ — медым содталасны. Сэсся вӧлисти кырымаласны гижӧдсӧ.

Ми водзвыв висьталам крестьяналы, мыйкӧ кӧ налог гижӧд лӧсьӧдлігӧн кодкӧ этшаджык висьталас, судӧ сюрӧ.

Таво налог абу ыджыд. Сы вӧсна, ми чайтам, татшӧм омӧльторсӧ некод оз вӧч.

В. Фролов.