МЫЙ ВӦСНА ЛӦСЬӦДАЛӦМА УНА ПӦЛӦС РАЗРЯДЪЯС ДА НОРМАЯС

Талунъя газетысь крестьяна аддзасны Обласьтувса Исполнительнӧй Комитетлысь шуӧмъяс 1925−1926 вося сельхозналогӧ разрядъяс, ставкаяс да нормаяс уездъяслы, вӧлӧсьтъяслы, сиктъяслы лӧсьӧдӧм йылысь.

Тайӧ ставсӧ вӧчӧма крестьяналы бур вылӧ. Ми тӧдам, оз ӧткодя крестьяна овны быд вӧлӧсьтын обласьт кузя. Мукӧдлаас олӧны бурджыка, мукӧдлаас гӧльджыка. Со та вӧсна, кор правительство сетӧ обласьтъяслы, губерняяслы шӧр разрядъяс да нормаяс, тшӧктӧ сы серти лӧсьӧдавны вӧлӧсьтъяслы, сиктъяслы тшӧтш, торъя разрядъяс, нормаяс.

Мый вӧсна? Босьтам скӧтсянь. Скӧт обласьт кузя эм быдсяма пӧлӧсыс. Босьтам Сыктыв вӧлӧсьтъяс. Сэні скӧтыс посни, ичӧт йӧла. Сідзкӧ сэні мӧскысь доходыс ичӧтджык. Сы вӧсна лоӧ муӧ вуджӧдан нормасӧ босьтны ичӧтджыкӧс. Мукӧдлаас скӧт бур пӧрӧдаысь, гырысь, уна да сук йӧла. Дерт, тадзинад доходыс унджык. Омӧль скӧта крестьяналы кокньӧдӧм кузя, лоӧ нормасӧ бурджык скӧта вӧлӧсьтъяслы лӧсьӧдны ыджыдджыкӧс.

Босьтам видзьяс. Бара жӧ абу ӧткодьӧсь видзьяс обласьт кузя. Ӧтилаын видзьяссӧ бура ойдӧдлӧ, сэні быдмӧ бур турун, бурджыка локтӧ урожай. Сэсся мукӧд вӧлӧсьтъяслӧн матын видзьясыс, бур местаын. Дерт, татшӧм видзьяссьыд доходыд унджык воас. Мукӧдлаын видзьяс омӧль местаынӧсь, туруныс омӧля сёяна, урожайсӧ этшаджык вайӧ. Сэсся эмӧсь видзьяс 200−300 верст сайын. Сэтшӧминъяссьыс лоӧ турунсӧ вайны пурйӧн кылӧдӧмӧн. Дерт, татшӧм видзьясыд доходтӧ вайӧны этша, дай уджалігас уна вын мунӧ крестьянинлӧн.

Крестьяна та серти гӧгӧрвоӧны — оз позь видзьясӧс муӧ вуджӧдӧм нормасӧ лӧсьӧдны ӧти пӧлӧсӧс быд вӧлӧсьтлы.

Сэсся разрядъяс йылысь. Разрядъяс лӧсьӧдӧма крестьяна олӧм серти. Мый вӧсна вермасны крестьяна озырджыка овны? Озырджыка крестьяна вермасны овны, эм кӧ налӧн тырмидз видз-му, бур видз-му, нажӧткаяс кыйсьӧмысь, вӧралӧмысь, вӧр лэдзӧмысь да мукӧд уджысь. Миян обласьт кузя абу быд вӧлӧсьтын тайӧ нажӧткаясыс ӧтмында. Мукӧдлаас эм вель уна, сэні крестьяна бурджыка и олӧны. Мукӧдлаас нинӧм абу либӧ зэв этша. Сэтшӧминас крестьяна гӧля и олӧны. Сы вӧсна оз позь быд вӧлӧсьтлы лӧсьӧдны ӧткодь разряд.

Ӧні ми аддзам: быд вӧлӧсьтлы торъя разряд да нормаяс лӧсьӧдӧмӧн Сӧвет власьт тӧждысьӧ, мед эськӧ крестьяналы кокниджык лоӧ доход сертиыс мынтыны налогсӧ.

В. Фролов.