УНДЖЫК АЛИ ЭТШАДЖЫК КОЛЯН ВОСЯ СЕРТИ ТАВОСЯ СЕЛЬХОЗНАЛОГЫН КОКНЬӦДЪЯС
Крестьяна кольӧм воӧ вӧлі шуӧны: таво пӧ сьӧкыд налог мынтыны, кокньӧдъяс пӧ этша, колӧ пӧ мӧд во кежлӧ налогӧ унджык кокньӧд. Сӧвет Правительство крестьяналы кокньӧд сетӧ мый вермӧ воысь воӧ ёнджыка. Вӧчис эз сійӧ кокньӧдсӧ тавося сельхозналогын? Мыйджык вӧчис? Вӧчис унатор.
СТАВ КРЕСТЬЯНАЛЫ
медводз таво кежлӧ налог чинтіс. Колян во Сӧвет Республика кузя налогыс вӧлі 400 миллион шайт. Таво кежлӧ лӧсьӧдӧма 280 миллион шайт. Таво кежлӧ налог чинӧма дзонь 120 миллион шайт. Тайӧ зэв ыджыд кокньӧд.
Ёна сёрнитісны крестьяна — скӧтӧс пӧ муӧ вуджӧдігӧн гырыся лыддьӧны. Таво миян обласьтлы лӧсьӧдӧма мӧсъяс, ӧшъяс муӧ вуджӧдігӧн лыддьыны 4⁄10 десятина улӧ, вӧвъяс — 5⁄10 десятина улӧ (десятина джын улӧ). Колян во вӧлі став скӧтыс лыддьыссьӧны 6⁄10 десятина улӧ. Мӧсъяс колян вося налогӧ вӧлі сюрӧны арӧн-джынйӧнсянь. Сы вӧсна вӧлі крестьяна норасьӧны — арӧн-джынйӧнсянь пӧ пӧльзасӧ нинӧм на оз сет. Таво мӧсъяс, ӧшъяс налог улӧ сюрӧны кык арӧссянь. Кык арӧснад мӧсъясыд куканяӧсь нин овлӧны.
ГӦЛЬ КРЕСТЬЯНАЛЫ.
Колян вося сельхозналогын гӧль крестьяналы кокньӧдъяс вылӧ сетӧма 6½ % став обласьтувса налогсьыс. Сійӧ эз вӧв тырмидз. Тавося сельхозналогын гӧль крестьяналы положенньӧ пунктъяс А, Б 33 статья серти кокньӧдъяс сетсьӧ ставыслы, мыйта лоӧ, кӧть сэсся 10% каяс. Сэсся положенньӧ пункт В 33 статья серти ещӧ сетсьӧ 3% став обласьтувса налогсьыс.
Та серти бара жӧ аддзам — кокньӧдъяс гӧль крестьяналы содӧма.
ГӦРДАРМЕЕЧ КӦЗЯЙСТВОЯСЛЫ.
Тавося налог гижӧд вӧчигӧн, кодъяс олӧны ичӧт команднӧй должносьт вылын срок тырӧм бӧрас (
Сэсся татшӧм кӧзяйствояслы кокньӧд сетсьӧ бара жӧ унджык. Джын кокньӧд пыдди, коді лӧсялӧ сэтшӧм жӧ мукӧд гӧрдармееч кӧзяйствояслы, налы сетсьӧ коймӧд пай налогыслӧн кык юкӧныс.
Гӧрдармееч кӧзяйствояс оз ставыс кокньӧд улӧ лӧсявлыны. Колян во уна сэтшӧмыс вӧлі. Таво лӧсьӧдӧма быд гӧрдармееч кӧзяйстволысь чинтыны налогсӧ нёльӧд юкӧнсӧ.
Колян вося сельхозналогын кокньӧдъяс вӧліны сӧмын гражданскӧй войнавывса инвалидъяслы. Таво лӧсьӧдӧма тшӧтш важ войнавывса инвалидъяслы.
Сэсся тавося сельхозналогын гӧрдармееч кӧзяйствояслы сетсьӧ тшӧтш мукӧд пӧлӧс положенньӧ серти лӧсялан кокньӧдъяс. Та серти аддзам, правительство ёна тӧждысьӧ гӧрдармееч кӧзяйствояс вӧсна.
ВЫЛЬ НОГӦН ВИДЗ-МУ БУРМӦДӦМ ВЫЛӦ УДЖАЛЫСЬЯСЛЫ.
Колян вося сельхозналогын выль ногӧн видз-му бурмӧдӧм вылӧ уджалысьяслы вӧлі торйӧдӧма кокньӧдъяс вылӧ став обласьтувса налогсьыс 1%.
Таво сы вылӧ торйӧдсьӧ 1½ % став обласьтувса чукӧртӧм налогсьыс.
Крестьяна та серти аддзӧны — Сӧвет правительство ёна ыджыд кокньӧдъяс колян вося серти лӧсьӧдӧма налы 1925/26 вося сельхозналогын. Таво налог мынтыны лоӧ кокниджык.
Сы пыдди, водзӧссӧ крестьяналы колӧ лӧсьӧдчыны налог мынтыны срок кежлӧ.
В. Фролов.
