ВЕЖОНЧӦЖСЯ ВӦЛӦМТОРЪЯС

АВСТРИЯСА МИНИСТР МАТАЙЯ КЫВЪЯС ЙЫЛЫСЬ.

Мый вӧсна Матайя миян водзын извинитчис.

Тайӧ вежонын ми гижлім: австрияса мукӧд государство кост удж нуӧдысь министр Матайялы Сӧвет Республикаяс Союз водзын лои извинитчыны. Мый вӧсна? Матайя неважӧн висьталіс кыв, кӧні ёна чорыда уськӧдчыліс Сӧвет власьт вылӧ, видіс сійӧс. Сӧвет власьтлӧн посольствоыс Венаын ыстіс та кузя Австрияса правительстволы чорыд гижӧд. Матайяыд повзис — дай быть лои извинитчыны.

Мый вӧсна Матайя уськӧдчыліс кывъяснас миян вылӧ? Мый Австриялы лёксӧ вӧчим? Дерт, ми некутшӧм лёк эгӧ вӧчӧй. Матайя Сӧвет власьтлы паныд кыв висьталіс, медым гырысь капиталист государствоясӧс бурмӧдны, лискасис налы. Матайя нюліс сапӧгнысӧ гырысь государствоса капиталистъяслысь. Мый вӧсна нӧ повзис миянысь Матайяыс? Австриялӧн муыс абу весиг миянкӧд межаын! Австриялы паныд мунӧны, зыртчӧны Польша, Румыния дай Чехословакия. Тайӧ государствоясыс мунӧны гусьӧн паныд тшӧтш миян вылӧ. Дерт, Австриялы бурджык овны миянкӧд ӧтвылысь, нуны миянкӧд ыджыд тӧргӧвля.

Мыйла паныдсӧ миян вылӧ муніс.

Матайя паныд кывйӧн миян вылӧ муніс гырысь капиталист государствояс тшӧктӧм серти. Ӧні капиталист государствояс нуӧдӧны гусьӧн удж миянлы паныд, вӧчӧны заговор. Найӧ тшӧктӧны мунны тшӧтш паныд миянлы и посни капиталист государствоясӧс. Ставныс посни государствоясыд мӧда-мӧд вежмӧн и зільӧны кутшӧмкӧ ногӧн уськӧдчывны миянлы паныд, дӧзмӧдыштны миянӧс. Сӧмын тай аслыныс жӧ бӧр лоӧ бӧжнысӧ сюркнявны, извинитчыны миян водзын. Кывнас извинитчӧны, а гусьӧннас пыр лӧсьӧдчӧны миян вылӧ уськӧдчыны.

Миян вылӧ воӧны.

Сӧмын ӧд войнаӧн уськӧдчыны капиталистъяс оз лысьтны, полӧны. Найӧ мӧд ногӧн кӧсйӧны вермасьны. Гырысь капиталистъяс ӧні нуӧдӧны ас костаныс сёрни, кӧсйӧны йӧртны миянӧс сьӧмӧн, не сетны некутшӧм банкысь удждысьӧм. Ми эгӧ на капиталистъяслысь босьтлӧй весиг ӧти ур уджӧн (заёмӧн). Капиталистъяс оз та йылысь сёрнитны. Найӧ кӧсйӧны йӧртны миянӧс тӧргуйтан удждысьӧмысь.

Ӧні уна мукӧд государствоясас купечьяслысь, банкъяслысь ми босьталам уджӧн сьӧм налы тӧвар сетӧм пыдди, босьталам неуна водзвыв тӧварсӧ сеттӧдз. Татӧг ӧд тӧргуйтӧмтӧ нуӧдны сьӧкыд. Со татшӧм удждысьӧмысь, тӧвар сеттӧдз неуна водзджык сьӧм босьтӧмысь капиталистъясыд и кӧсйӧны йӧртны миянӧс.

Капиталистъяс и мукӧд ногӧн зільӧны омӧльтор вӧчны миянлы. Сідз, со Китайса кӧрт туй вылын зілисны миянлы мунны паныд. Кыдзи мунӧны паныдсӧ, ми гижлім нин «Коми сиктын» колян номерас. Китайса генерал Чжан Цзолинь кӧсйӧ вӧлі мырдӧн не лэдзны вӧчны приказсӧ Иванов ёртлысь. Чжан Цзолинь кӧсйӧ удждыны сьӧм Япониялысь, мед вермасджык дӧзмӧдны миянӧс. Сӧмын Чжан Цзолиньлӧн нинӧм эз артмы. Китайса правительство вӧчис асыввыв китайса кӧрт туй вылын Иванов ёрт приказ серти.

Капиталистъяс ӧти кывйӧ оз воны.

Капиталистъяс ас костаныс некыдзи ӧти кывйӧ оз воны миян вылӧ усьласьӧм сёрниын... Ӧти государство шуӧ — оз пӧ ков Сӧветса Союзкӧд волысьны, тӧргуйтны, мӧд шуӧ — колӧ пӧ, ми пӧ СССР-кӧд волысьтӧг некыдзи огӧ вермӧй ас олӧмын бергӧдчыны. Сідз, со миянкӧд зэв бур договор вӧчис важӧнкодь нин Япония, сэсся Италиякӧд, эм договор мукӧдкӧд.

Сэсся ӧд капиталистъяс зільӧны вӧчны омӧльсӧ мӧда-мӧдныслы. Сідз, тайӧ вежонын печатайтім газетын — белогвардееч Дружеловскӧй, кодӧс кутісны Германияын да код ордысь сюрӧма пальшивӧй Сӧвет государствоса удж нуӧданінъясса да Коммунист Интернационалса штампъяс да бланокъяс, вӧлӧма Францияса шпионӧн.

Франция да, Англия да, Америка да важ войнадырся уджйӧзысь некыдзи оз ладмыны. Америка война нуӧдӧм вылӧ уна сьӧм удждыліс Англиялы дай Франциялы. Англия уна удждыліс Франциялы. Ӧні Англия зільӧ перйыны Франциялысь уджйӧзсӧ водзджык Америка дорысь. Америка шуӧ: дуран пӧ, другӧ, ме на пӧ водзджык босьта. Сы вӧсна Англия ыджыд лӧг кутӧ Америка вылӧ; Франция кыкнаныс вылӧ лӧгалӧ. Сэсся тайӧ куим государствоыс ёна топӧдӧны Германияӧс.

Уджалысь йӧз миян дор.

Ми капиталистъясысь ӧти войт огӧ полӧй. Миян эм Гӧрд Армия. Сэсся миян дор жӧ сулалӧны став капиталист государствоса уджалысь йӧзыс.

Медъёна лёксӧ кутӧны миян вылӧ англияса капиталистъяс. Ӧні Англияын муніс сизимӧд съезд англияса коммунист партиялӧн. Сэні шуисны, коммунист партия вылӧ пӧ рабочӧйяс бура видзӧдӧны, мунӧны сы бӧрся унджык рабочӧй. Коммунист партия нуӧдӧмӧн рабочӧйяс Англияын оз лэдзны ассьыныс капиталистъяссӧ миян вылӧ уськӧдчыны, рабочӧйяс асьныс зільны кутасны шыбитны регыдджык капиталистъясӧс, ас кианыс босьтны власьт.

КИТАЙЫН.

Китайын капиталист государствояс быд ногыс увтыртӧны йӧзсӧ, зільӧны босьтны найӧс ас кипод улас, зільӧны тшӧктыны йӧктыны ас гудӧк улас. Китайса йӧз оз сетчыны капиталистъяслы. Найӧ садьмисны, найӧ корсьӧны мездлун мукӧд государствоса капиталистъясысь, мездысьӧны. Сідз, тайӧ лунъясӧ Шанхай карын вӧліны гырысь митингъяс да демонстрацияяс. Сэні студентъяс чуксалісны китайса йӧзӧс ставнысӧ кыпӧдчыны паныд мукӧд государствоса капиталистъяс вылӧ, уджалысь йӧзлысь вир юысьяс вылӧ. Сыысь, дерт, капиталистъяс эз прӧститны, налӧн пӧличаныс лыйлӧ студентъясӧс, пуксьӧдалӧ тюрмаӧ. Ӧні локтісны Шанхайӧ англияса да америкаса войскаяс. Шанхаяс лӧсьӧдӧма осаднӧй положенньӧ. Китайса йӧз корсьӧны дорйӧм миян Республикасянь. Сідз, велӧдысьяслӧн Сӧветыс чукӧстчис Карахан ёрт дінӧ, медым сійӧ дугӧдас мукӧд государствоясса посолъясӧн тшӧктӧм серти пӧличаӧн китайса йӧзӧс лыйлӧмсӧ да арестуйталӧмсӧ. Миян Карахан ёрт Китаяс мукӧд государствоса посолъяс вылын старшина. Дерт, Карахан ёрт сулалас сӧмын китайса йӧз дор, зіляс сійӧ дугӧдны кисьтны китайса йӧзлысь мыжтӧм вир.

Эн пӧ.