КУСТАРЪЯС ДА ПРӦМЫСЛА КООПЕРАЦИЯ ДОР

Сардырся правительство дырйи кустарлы пыр пӧшти лоӧ вӧлі уджавны купечлы (скупщиклы). Сылысь кустар босьтӧ вӧлі вӧчӧм вылӧ кӧлуйсӧ, сылы жӧ сетӧ вӧлі вӧчӧм кӧлуйсӧ. Кустарлы ӧд сьӧмыд колӧ уна. Колӧ судзӧдны вӧчан кӧлуйсӧ, колӧ сійӧс вӧчны, лоӧ мукӧддырйиыс ньӧбысьлы сетлыны ассьыс вӧчӧмторъяссӧ уджӧн. Тайӧ ставсӧ кустар пыдди вӧлі вӧчӧ скупщик. Сы пыдди, дерт, сійӧ кустарлысь вӧчалӧмторъясыслысь донсӧ чиркліс. Ӧні сідзи жӧ пӧшти став тӧварыс кустарлӧн мунӧ скупщик ки пыр.

Скупщикъясысь видзчысьны, наысь мездысьны кустаръяслы позьӧ сӧмын артельясӧ ӧтувтчӧмӧн. Сійӧ артельяс пырыс кустаръяс ӧтув корсьӧны кӧлуйсӧ, вузалӧны асьнысӧн вӧчӧмторъяссӧ, корсьӧны заказчикъясӧс.

Россияса Коммунист партиялӧн 14-ӧд конференцияыс шуис ёнмӧдны прӧмысла кооперативъяс государствосянь дыр кежлӧ уджӧн сьӧм сетӧмӧн, уджавны колан кӧлуй сеталӧмӧн.

Государствоса промышленносьтлы, государствоса тӧргуйтӧмлы дай вузасян-ньӧбасян кооперативъяслы колӧ уна кустаръясӧн вӧчӧм кӧлуй (бӧчкаяс, пельсаяс, асыкъяс, мукӧдтор). Партиялӧн конференцияыс шуис — татшӧмторъяссӧ пӧ унджык вӧчавны колӧ тшӧктыны прӧмысла кооперациялы, сылысь сэсся и ньӧбавны.

Сӧвет власьт ӧткымын кокньӧдъяс сетіс нин кустаръяслы. Медыджыд кокньӧдыс лои кустаръяслысь налог босьтӧмын. Сэсся конференция тшӧктіс кустаръяс артельяслысь уджсӧ бурджыка сувтӧдны, прӧмысла кооперация уджӧ омӧльджыка бокисянь суитчыны, сетны кооперацияыслы уджавнысӧ паськыдджык туй.

Конференция тшӧтш шуис кустаръясӧс не лыддьыны не уджалысь йӧзӧн, лыддьыны сэтшӧм жӧ уджалысьӧн, кыдзи и крестьянаӧс да рабочӧйӧс, сетны налы ӧткодь права сӧветъясӧ бӧрйысьӧмын, кыскыны сӧветъяс уджӧ.

Кустаръясӧс ӧні лыддьӧны сэтшӧм жӧ тільсьысь-пессьысь мортӧн. Кустаръяс дор сулалӧ партия дай Сӧвет власьт.

Е. Темкин.