ӦБИДА

Ермаков локтіс гортас отпускӧ. Медбӧръяысь сійӧ воліс чужан сиктас во вит сайын, а уджалӧ ачыс кӧнкӧ войвылын. Быд гожӧм семьянас коллялӧ лунвылын, шоныд море дорын. Майбыр, отпускыс кузь. Таво гӧтырсӧ да челядьсӧ мӧдӧдіс Украинаӧ тьӧща ордас, а ачыс воис чужан сиктас видлыны бать-мамсӧ. Батьыс и мамыс, кыкнанныс, ёна нин пӧрысьмӧмаӧсь: мамыс жель моз косьмӧма, кусыньтчӧма, а батьыс кӧть и зумыд на кок йылас, но арлыдыс личкӧма и сійӧс, абу нин воддза кодь визув да тэрыб, весиг тушанас чиныштӧма быттьӧ. Война вылын вӧлі куимысь ранитчылӧма. Весиг ӧні на морӧсас немецкӧй пуля новлӧдлӧ.

Пӧрысь гозъя олісны век на асланыс керкаын, сійӧ важ керкаас, кӧні чужліс да колляліс ичӧтдырсӧ Ваня Ермаков, Сидӧр Ванюк, кыдзи шулісны сійӧс войдӧр сиктын, а ӧні горнӧй инженер Иван Степанович Ермаков.

Олӧны старик гозъя бура, быдтор налӧн эм, тырмӧ, оз норасьны олӧм вылас. Кольӧм воӧдз на видзисны мӧс, сӧмын арнас сдайтісны совхозӧ, — сьӧкыд лои заптыны турунсӧ. Ичӧт пиыс, Ӧльӧксаныс, уджалӧ совхозын шофёрӧн, гӧтырыс фермаын — доярка. Во вит нин ӧтлаынӧсь, но челядьыс век на абу. Гашкӧ, та вӧсна и кымынысь нин корлісны старик гозъяӧс овны ас ордас, но найӧ пыксьӧны, тыдалӧ, жаль эновтны важ позсӧ. А керкаыс пиыслӧн ыджыд, куим жыръя, — бура уджалӧмысь том гозъялы совхоз сетліс.

Рытнас Ермаков бать-мамыскӧд ветліс гӧститны вокыс ордӧ, нуис сылы козин — уна вожа кӧр сюр, но узьны сэтчӧ эз кольччы, бӧр локтіс важ гортас. Сійӧ вель дыр ветлӧдліс ӧшинь улӧдыс, ветліс льӧм пу сад дорӧ, юкмӧс дорын юис кӧдзыд ва да скамья вылӧ пуксьӧмӧн куритчис, сэсся пырис лӧбӧдас да поткӧдліс гоз-мӧд пес чурка, — кытчӧ эз мун, кытчӧ эз матыстчыв, ставыс казьтыліс важсӧ, ичӧтдырсясӧ.

Кор пырис керкаас, мамыс вайис кӧбрегысь кӧдзыд йӧв кринча. Ермаков юис стӧкан да узьны мӧдӧдчис сараяс вонйӧ. Петігас нин друг юаліс мамыслысь:

— Мам, а мам! Кӧні тэнад еджыд чутъяса кельыдлӧз платтьӧыд? Ме ичӧт на вӧлі, тэ сійӧс корсюрӧ пасьтавлін праздникъяс дырйи.

— Кутшӧм кельыдлӧз платтьӧ? — юаліс мамыс, сэсся недыр чӧв олыштӧм бӧрын содтіс: — Ме тай мыйкӧ ог помнит, пиук. Вунӧма нин менам. Платтьӧыд тай, майбыр, ӧні тырмӧ, ваялінныд сы мында, кӧть базар восьты.

Ермаков нинӧм эз шу, петіс сарайӧ да пырис вонйӧ. Уліас, вольпась пыдди, вӧлі вольсалӧма чӧскыд дука небыдик кос турун. Ермаков куйліс, но унмовсьыны некыдз эз вермы. Кӧнкӧ тіньгис ном. Сылы ӧні син водзас сувтіс ылӧ кольӧм татшӧм жӧ шоныд гожӧм, кор...

Оля, сыкӧд ӧттшӧтшъя нывка, оліс воча керкаын. Быдмисны ӧтлаын, ворслісны ӧтлаын, школаӧ мунісны ӧтлаын. Олялӧн батьыс сараяс вӧчліс качай, и найӧ корсюрӧ качайтчылісны кольмытӧдзыс. Мамыс вӧлі чуксалас Ваняӧс сёйны, а сійӧ быттьӧ оз и кывлы. Гожӧмъяснас найӧ частӧ лэччывлісны Мизин ю дорӧ купайтчыны, ӧтлаын ветлывлісны маті вӧрӧ оз да чӧдлач вотны. Ӧти кывйӧн шуны, пӧшти век вӧліны ӧтлаынӧсь. Весиг сиктса челядь кутісны эльтчыны: жӧник да невеста, жӧник да невеста!

Коркӧ ӧтчыд мыйыськӧ найӧ лӧгасисны, эз сёрнитны ӧта-мӧдыскӧд, эз матыстчывны ӧта-мӧд дорас. Ваня мучитчис, бугжылясис, торйӧн нин сэки, кор Оля ворсліс мукӧд зонъяскӧд. Код тӧдас, дыр-ӧ скӧралісны ӧта-мӧд вылас, но век жӧ коркӧ бурасисны. Сэки бара вӧліны век ӧтлаынӧсь.

Ӧтчыд, кутшӧмкӧ праздник лунӧ, Ванялӧн мамыс вӧлі пасьталӧма еджыд чутъяса кельыдлӧз шнич выль платтьӧ. Ӧбед бӧрын мамыс петіс пукалыштны соседка ордӧ, Оля мам дорӧ, — найӧ волысисны ӧта-мӧд ордас. Ваня, дерт, вӧтчис мамыс бӧрся. Кор пуксисны чай юны, Оля синсӧ эз вештыв Ваня мамлӧн платтьӧ вылысь, завидьпырысь видзӧдіс сы вылӧ. Кор челядь петісны ывлаӧ, Ваня ньӧти падъявтӧг друг юаліс Олялысь:

— Кажитчӧ мамлӧн платтьӧыс?

— Зэв ёна. Мича-а. Менам кӧ татшӧм ситечыс вӧлі, ме эськӧ аслам аканьлы, Катялы, татшӧм жӧ платтьӧ вури.

Аскинас, кор батьыс да мамыс мунісны удж вылӧ, Ваня игналіс кильчӧ ӧдзӧссӧ, босьтіс ножич да пырис комнатаас, кӧні вӧлі мамыслӧн приданнӧй сундукыс. Сійӧ перйис сэтысь мамыслысь тӧрытъя выль платтьӧсӧ да вундіс сос пӧвсӧ. Сэсся платтьӧсӧ бӧр сюйис сундук пыдӧсас да чулькйӧн пуысь шуда, паськыда нюмъялігтыр нуис сос пӧвсӧ Олялы.

Ӧні сійӧ оз нин помнит, вурліс-ӧ Оля аслас аканьлы мича платтьӧсӧ. Оз нин помнит, кыдзи мамыс аддзис тшыкӧдӧм платтьӧсӧ, но бура помнитӧ, кыдзи аскинас мамыс керкаас вӧтлысис сы бӧрся тасмаӧн да горзіс:

— О, енмӧй, енмӧй! Тайӧс он жӧ куж думыштны! Дзик ӧти вӧччан платтьӧ и вӧлі.

— Ме эг аддзыв тэнсьыд платтьӧтӧ!

— Эн ылӧдлы! Меным Оля ачыс висьталіс.

Друг сійӧ ачыс сувтіс сюръя моз. Мамыс чорыда тасмааліс, а сійӧ весиг эз бӧрд, сулаліс пиньяссӧ топыда курччӧмӧн. Ӧбиднӧ вӧлі сылы, и дойсӧ кыліс эз тасмаысь, а мӧдторйысь...