БЫД КРЕСТЬЯНИНЛЫ ТӦДНЫ КОЛӦ

Медъёна деревняяссянь норасьӧмъяс овлӧны неладнӧ сельхозналог лыддьӧмысь (сюйӧмысь) да перйӧмысь.

Колӧ шуны: унджык неладнӧыс овлӧ крестьянаыслӧн асланыс тӧдтӧм вӧсна. Колӧ быд крестьянинлы тӧдны сельхозналог йылысь став правилӧяссӧ. Тайӧ тӧдтӧм вӧснаыс унджыксьыс и овлӧ быдсяма омӧльыс.

Крестьяналы сельхозналог йылысь тӧдмасьны колӧ отсавны РКП, РЛКСМ да профсоюзса шленъяслы, велӧдысьяслы, лыддьысян керкаясын юралысьяслы — став деревняса культура удж нуӧдысьяслы.

Ӧні медся ыджыд удж кутас мунны (юнь 1-ӧд лунсянь) — поселеннӧй списокъяс лӧсьӧдлӧм. Тайӧ списокъяссӧ колӧ лӧсьӧдны медбура. Списокъяс серти кутас мунны став уджыс сельхозналог йылысь. Неправильнӧ кӧ лоӧны списокъяс, зэв уна неладнӧяс лоасны бӧртинас.

Мыйяс гижсьӧны списокӧ.

Списокӧ гижсьӧны: уна-ӧ быд крестьянинлӧн (торъя кӧзяйствоын) муыс, кутшӧм му, уна-ӧ скӧтыс, кутшӧм скӧт. Сэтчӧ жӧ гижсьӧ: кымын сёйысь кӧзяйствоас, торйӧн уджавны вермысьясӧс (трудоспособных) мужикъясӧс и нывбабаясӧс.

Учёт улӧ босьтсьӧны став кӧзяйствояс, эм кӧть абу муыс либӧ скӧтыс.

Муяс лыддьысьӧны: кӧдзаяс, коськӧмъяс, керка гӧгӧрысь (градъяс), кук йӧръяс, видзьяс. Стрӧйбаувса муяс оз гижсьыны (пырны) списокӧ. Видзьяс пасйыссьӧны торйӧн ойдланъяс ойдлытӧмъясысь (найӧ оз ӧткодя лыддьыссьыны муӧ вуджӧдігӧн). Ойдлана видзьясӧн лыддьыссьӧны сэтшӧм видзьяс, кодъяс быд во пыралӧны ва улӧ мыйкӧ дыра кежлӧ. Общественнӧй кук йӧръяс (мӧс видзанінъяс), кӧні пыр скӧт овлӧ да некор оз гӧрлыны, списокӧ оз жӧ пырны.

Скӧтысь списокӧ гижсьӧны: мӧсъяс — кык арӧсысь гырысьджыкъяс, вӧвъяс — куим арӧсысь гырысьджыкъяс. Посни скӧт (ыжъяс, порсьяс, кӧзаяс) списокӧ оз пыр.

Сэсся списокӧ со мый пасйыссьӧ: кымын морт кӧзяйствосьыс уджаліс мукӧд пӧлӧс удж вылын (видз-му уджысь ӧтдор): кер лэдзис, прӧмышляйтіс (кыйсис), кустарничайтіс, сідз водзӧ, да уна-ӧ нажӧвитіс (доход босьтіс).

Списокъяс вӧчӧны сельсӧветъяс, тшӧтш скод вылын бӧрйӧм йӧзкӧд.

Мыйӧн списокӧ ставыс гижсяс, списоксӧ лыддьӧны кӧзяинлы да сэтчӧ жӧ сійӧс кырымӧдӧны.

Списокъяс вӧчигкежлӧ колӧ лӧсьӧдчыны быд крестьянинлы водзвыв, медым эз ло некутшӧм ӧшыбка. Торъя нин бура колӧ лӧсьӧдчыны сэтшӧмъяслы, кодъяслӧн видз-му йылысь эмӧсь кутшӧмкӧ споръяс; колӧ дзик пыр жӧ налы судзӧдны документъяс видз-му плӧщадь йылысь.

Семья пытшкысь кӧ эмӧсь Гӧрд армияын служитысьяс кутшӧмкӧ команднӧй должносьтын либӧ военнӧй школаын велӧдчысьяс, колӧ дзик пыр судзӧдны на вылӧ эскӧданпасъяс (удостоверения) служитанінъяссьыс либӧ велӧдчанінъяссьыс. Эскӧданпасъясыс тайӧ ковмасны кӧзяйствоысь сёйысь лыд лыддигӧн.

Ещӧ татчӧ колӧ шуны: быд крестьянинлы списоксӧ гижигӧн колӧ висьтавлыны веськыда аслас овмӧс йывсьыс, оз ков нинӧм дзебны (утаить) либӧ лӧжнӧя висьтавны. Сыысь лоас судӧ воны, ёна мыждасны.

Таво сельхозналогыслысь мындасӧ (суммасӧ) быд крестьянинлы пасъясны дзик пыр списоксӧ вӧчӧм мысти, сэки жӧ сетасны и окладнӧй лист.

Коми крестьяна, лӧсьӧдчӧй!