КАТША
Юрыс сьӧд, бӧжыс сьӧд и бордъясыс сьӧдӧсь, а мышкуыс, бокъясыс, кынӧмыс — еджыд. Тӧдінныд? Дерт жӧ, тайӧ катша. Олӧ сійӧ ӧтмоза вӧрын и сиктын. Асывнас вӧрӧ каян водз, а сійӧ сэні и вӧлӧма: «Китш, китш!» Быттьӧ тэнӧ кыйӧдӧма. Горӧдас и лэбӧ водзӧ, юӧрталӧ зверь-пӧткалы: виччысьӧ пӧ, морт локтіс вӧрӧ.
Лэбач сійӧ сюсь, быдтор медводз аддзӧ, вильыш, но и... мудер. Гусясьӧмысь да мудеритӧмысь кӧть и йӧзыс дивитӧны сійӧс, но век жӧ сьыланкыв лӧсьӧдлӧмаӧсь сы йылысь, бур сьыланкыв:
Олӧ и быдтысьӧ вӧрын, но гожӧмнас, кор град йӧрын воасны вотӧсъяс, лунйӧ сиктын, чӧсмасьӧ озйӧн да мукӧд вотӧсъясӧн. Кын озтӧ оз сёй — абу чӧскыд!
Локтӧны найӧ параӧн. Ӧтиыс пуксьӧ дӧзьӧритны, мӧдыс — град вылӧ. Аддзас кӧ нелючкитор, пыр жӧ горӧдӧ. Сэсся найӧ вежсьӧны местаяснас. Мый эськӧ та вылӧ шуан?
Гожӧм-арнад сёяныд тырмӧ быдлаын. Но кор кынмас да лымъялас, вӧрын сёяныс оз сюр, найӧ локтӧны сиктӧ. А сиктад век нин мыйкӧ сюрыштас. Но и тані мукӧддырйи колӧ мудеритны. Со ме аддзылі татшӧмтор.
Миян сосед Митрей дядь видзӧ Шарик нима вӧралан пон. Кӧзяин бура дӧзьӧритӧ сійӧс, вердӧ-юкталӧ. Комиын вӧралан понъяс абу нярӧсь, шоныд и кӧдзыд — век ывлаын олӧны. Со кӧзяиныс петкӧдіс ӧшинь улас Шариклы сёян. Сійӧ вильӧдчӧ-нювсьӧ, шлапкӧ-сёйӧ. А катшаяс быттьӧ сэні вӧлӧмаӧсь. Ӧтиыс пуксьӧ понлы воча, вежнясьӧ, китшкӧ-дӧзмӧдчӧ. Шарик уськӧдчӧ сы вылӧ, кӧсйӧ кутны. А катшалы тайӧ и колӧ. Мӧдыс сэки локтӧ сёян доз дорӧ, кватитӧ бурджык кусӧк и... керка вылӧ. Мӧдыс сэтчӧ жӧ лэбӧ, и найӧ заводитӧны пируйтны.
Мукӧддырйи ми сійӧс видам: «вӧр, плут». А гашкӧ, весьшӧрӧ. Сійӧ зэв тӧлка и сӧстӧм лэбач. Весиг санитарӧн, гашкӧ, позяс шуны.