ЙИ КЫЛАЛӦ-ТӦЛАЛӦ

Тулысыс таво нюжаліс, локтіс полігтыр, виччысьӧмӧн. То шондӧдыштлас, то бӧр кӧдздӧдлас. Апрель помланьыс век жӧ дзикӧдз шондӧдіс, лун куим оняліс. Сэсся кутшӧмкӧ рытӧ зэрмис да сутки чӧж эз коблы. Керӧсъяс вывсянь ызӧбӧн уськӧдчисны шоръяс, быттьӧ лэчкысь мынісны. Найӧ пессьӧны-лэччӧны, вильшасьӧны, чукӧртчалӧны ӧтилаӧ: кык шор ӧтиӧ, нёль шор ӧтиӧ... Пессьӧмӧн писькӧдчӧны Мизинӧ. А Мизин дундіс, лӧзӧдіс, берегъяс дорас письтіс бырӧд.

Сиктса челядькӧд ми кайлім Лунбок нӧрысӧ, виччысим йи вӧрзьӧм. Но талун эз вӧрзьы. Пӧрысь йӧз шулӧмаӧсь: «Сырчик локтас — йи жуглас». Но тайӧ шусьӧгыс таво эз збыльмы. Сырчикъяс локтісны нин недель сайын, а йиыс век на сулалӧ. Аскинас бара кайлім да виччысим рытӧдзыс, но весьшӧрӧ. «Юас таво йиыс сісьмис али мый?» — юалӧ менсьым Катерина тьӧт.

Рытнас дыр эг вермы унмовсьыны, век думайті, мед эськӧ не прӧзевайтны. Но век жӧ коркӧ унмовссьӧма.

Асывнас садьми водз, сизим час на эз вӧв. Кыла челядь гӧлӧсъяс. Видзӧдлі ӧшиньӧд. Найӧ котӧрӧн кайӧны Лунбок нӧрысӧ. Ме кокӧ сюйи резинӧвӧй сапӧг, майка вылӧ пасьталі куртка да на бӧрся. (Дзик челядь моз жӧ!)

Локті буретш. Видзӧда, Семен пущуп дорын, ю вылас йиыс грымӧбтіс-потіс, потасъяссӧ ваыс йӧткис вывлань да кутіс муткыравны. А потасӧдыс ваыс ылькнитіс-уськӧдчис да ӧти здукӧн тыртіс йи вывсӧ. Ваыс содіс и содіс, кытысь друг сы мындаыс лоис? Личкис ас сьӧктанас, ыджыд валъясӧн муніс водзӧ да трачкӧдліс-поткӧдліс кыз йисӧ. Ставыс кутіс путкылясьны. Вӧрзис! Ваыс гудырмис, син водзад туӧ и туӧ. Ляпкыдик берег дорын кайис нин бадь кустъяс сайӧдз.

Видзӧда и шензя: ваыслӧн мыйта вын-эбӧсыс! Ӧні, кор йиыс вӧрзис, сійӧ ворсігтыр нуис йи пластъяссӧ, гартліс найӧс чачаясӧс моз, зурӧдліс ӧта-мӧд вылас, гырысьджыкъяссӧ торйӧдліс-посньӧдліс. Шум-гам. Ш-ш-шу, чж-ж! — Чунгӧ пельясад. Сэтчӧ жӧ, петіс вой тӧв! А вывсянь локтӧны и локтӧны выль пластъяс, здукысь-здук визулыс пыр ӧддзӧ.

Пукала да любуйтча асланым юӧн. Гожӧмнас тані гажа, лӧсьыд, — колӧкӧ вугрась, колӧкӧ купайтчы. Ваыс синва кодь сӧстӧм. А ӧні? Кутшӧмкӧ лёк зверь кодь скӧр, он матыстчы сы дорӧ, ставсӧ гартлӧ-гудралӧ, мый сылы сюрӧ. Со йи пласт вылын кывтӧ чом (буракӧ, нывбабаяслы пожъясьны кодкӧ вӧчлӧма), недыр мысти кывтіс сьӧдасьӧм туй, бокъясас понӧльысь вешкаяс сулалӧны, со важ додь кывтӧ...

Челядь важӧн нин мунісны гортаныс, медым школаӧ не сёрмыны, а ме век на пукала да видзӧда. Со артмис неыджыд пором, но эз дыр кежлӧ. Визулыс вайис ыджыд йи пласт, мый вынсьыс зургис поромас, и сійӧ пазалӧ, йи пластъяс бара гартчӧны-шлывгӧны водзӧ.

Тадзи ыджыд шумӧн йиыс мунӧ вит-ӧ-квайт час, сэсся лӧньыштӧ. Колясъясыс кывтӧны ӧти бӧрся мӧд, оз нин зурасьны да путкылясьны... Кытчӧдз кывтӧны? Код тӧдас. Гашкӧ, Сыктылӧдз, гашкӧ, Эжваӧдз... Гашкӧ, ещӧ ылӧджык...