ГОГА ДА ӦТКА
Модест Ивановичлӧн, миян сиктса учительлӧн, вӧлі Гога нима спаниель пон. Ичӧтнас сійӧс вайлӧма карысь. Ӧні сійӧ быдмис, лоис мича пон: ӧшалысь кузь пельяса, чим сьӧд гӧныс лӧсталӧ, ачыс мелі. Дзонь сиктын татшӧмыс ӧти и эм.
Модест Ивановичкӧд ми частӧ вуграсьлім ӧтлаын, но мыйлакӧ юрӧ ньӧтчыд эз волы юавны сылысь, мыйла татшӧм мича понйыслы сетӧма сэтшӧм мисьтӧм ним — «Гога». Ва дорын сійӧ велӧдіс понсӧ уджавны: мыйсюрӧ ваявны ва вылысь, корсявны турун пиӧ дзебӧмторъяс. Арнас, кор заводитісны велӧдны школаын, Модест Иванович ва дорӧ лэччывліс шочджыка, а вот Гога понмыс лун-лун ӧтнасӧн шӧйтіс ю дорын да Кузь ты дорын, кӧні ми гожӧмнас вуграсьлім. Буракӧ, вӧр-ватӧгыс Гога эз вермы овны. Ӧтчыд, арнас нин, ме вӧлі локта совхоз контораысь да горт дорын аддзи Гогаӧс. Сійӧ вӧлі ва дорӧ лэччан уличаӧд мыйкӧ вайӧ вомас. Пывсянъяс дорті пон вуджис потшӧс костӧд да петіс сиктса улича вылӧ. Кор локтіс горт дорӧдзыс, ӧшинь улас кутіс гораа увтчыны, буракӧ, корис кӧзяинсӧ. Мем лои интереснӧ: мый Гогаыс вайис кӧзяиныслы? Сэк жӧ мӧдӧдчи учитель ордӧ.
Кор ме матыстчи на дорӧ, Модест Иванович буретш вӧлі петӧма ӧшинь улас понйыс дінӧ. Видзӧдлім и кыкнанным чуймим. Гога кокъяс улын вӧлі утка, ловъя утка, но, буракӧ, ранитчӧм. Гога леститчис кӧзяин водзас, веглясис, никсіс. Модест Иванович босьтіс уткасӧ киас да кутіс видлавны. Сійӧ вӧлӧма тавося на нэриник жыдачпи. Ранитӧмаӧсь веськыд бордъяс дай веськыд кокас рана. Дерт, лэбавны ни котравны сійӧ эз вермы. Колӧ чайтны, кыдзи сійӧ мучитчис, кор пышйис да дзебсис Кузь ты дорын сук эжӧр пытшкӧ. Кыйсьысьыс, буракӧ, вӧлӧма понтӧгыс да уткасӧ абу аддзӧма, а вот Гога не сӧмын аддзис, но и кӧзяиныслы вайис гортас.
Модест Ивановичкӧд ми пырим гортас, мыським ранаяссӧ да дзалторъясӧн кардъялім коксӧ. Первойсӧ утка абу сёйӧма, кӧть сы дорӧ вӧлі пуктӧма сёян тыра да ва тыра тасьтіяс. Учитель висьталіс, мый недель кымын сійӧ куйлӧма бок вылас, сэсся войяснас, йӧз узигкості, кутӧма тапикасьны керкаӧд. Сэсся и велалӧма тасьтіысь сёйны.
Гога эз вешйыв сы дорысь, вӧтлысис сы бӧрся, а мӧдыс ньӧти эз кут повны сыысь, быттьӧ вӧлӧмаӧсь нэмӧвӧйся другъяс. Кадыс колис. Утка дзикӧдз бурдіс, но сэки усис нин лым, йизисны тыяс да юяс. Модест Иванович думыштчис: мый вӧчны? «Бур, мый тэ бурдін, — сёрнитіс уткакӧд учитель. — А кытчӧ ме тэнӧ вошта? Ывлаӧ лэдзан, пропадитан... Ковмас, буракӧ, тані тӧвйыны тэд ӧткӧн... А ме тэнӧ кута шуны Ӧткаӧн...» Гога радліс, быттьӧ гӧгӧрвоис кӧзяиныслысь думсӧ.
Утка лунысь-лун збоймис, кутіс керкаын асьсӧ кӧзяйкаӧн, быттьӧ нэмсӧ олӧма тані. Да и мый сылы не овны, — кынӧмыс пӧт, шоныд. Коді пырӧ вӧлі керкаас, быдӧнӧс паныдалӧ, — кыпӧдас юрсӧ да гетшкӧ: то ли чолӧмалӧ, то ли видӧ. А кор керкаас пырас кӧзяин, коді сійӧс вердӧ-юкталӧ, лелькуйтӧ, — мунӧ сылы воча да валеги вывсьыс весалӧ лымсӧ. Сулалӧ вӧлі Модест Ивановичлы шуны «Ӧтка», сійӧ пырысь-пыр жӧ тапиктӧ сы дінӧ. Сійӧ ёна радейтліс, кор кӧзяиныс малавліс сійӧс мышкуӧдыс.
Ӧтка велаліс лым дорӧ, кӧть и сійӧс аддзис первойысь. Шоныд лунъясӧ Модест Иванович петкӧдліс Ӧткаӧс ывлаӧ ӧшинь улас, а сійӧ пуртікасьӧ лым пиас, кыдзи гожӧмнас бус пиын чипан. А Гога увтчигтыр чеччалӧ сы гӧгӧр: видзӧдан на вылӧ да серамыд петӧ.
Недельнас ӧтчыд, шойччан лунъясӧ, Модест Иванович пыртліс керкаас ыджыд пу вор, ваявліс сэтчӧ юкмӧсысь йиа кӧдзыд ва. Сэки любӧыс Ӧткалы!.. Чеччыштлас-лэбыштас вывлань да шпорӧдчиг пуксяс воръяс. Сэні сійӧ сунласьӧ, уялӧ, шпорӧдчӧ бордъяснас. Вель дыр польӧдчас, а ывлаын камакылӧ кӧдзыд, пашляк школӧдчӧ. Гогалы, дерт, окота жӧ уявны, но оз вермы, — ляпкыд воръяс. Сійӧ куйлӧ да видзӧдӧ другыс вылӧ, корсюрӧ никӧстлӧ, корӧ Ӧткаӧс петны ва ворсьыс.
Тадзи коли кузь тӧв. Утка ёнмис, шыляммис, лоис пӧрнӧй мича лэбачӧн: юрас кыкнанла бокас синъяссяньыс сьыліӧдзыс лэччӧ югыд турунвиж визь, а сыкӧд орччӧн ӧтар-мӧдарас нюжалӧмаӧсь еджыд визьяс. Пемыдруд мышкусӧ пӧперегалӧны еджыд визьяс жӧ... Гӧныс югдіс, лӧставны кутіс.
Вочасӧн шондӧдіс. Частӧджык кутіс пыравны ӧшиньӧд шонді, сынӧдыс ульсаліс, ывлаын лоины ва гӧпъяс. Локтіс тулыс. Вот-вот воссясны юяс.
Тулысыс йиджис сьӧлӧмас и Ӧткалы. Сійӧ эз инась места вылас, весиг кутіс ӧтдортчыны Гога другсьыс. Оз, оз да друг гораа гетшнитас, бордъяснас шпорӧдчигтыр кыпӧдчывлас вывлань; вӧзйысьӧ ывлаӧ. Гажтӧмтчӧ.
Учитель, дерт, пыр жӧ гӧгӧрвоис Ӧткалысь кӧсйӧмсӧ. «Кадыс, буракӧ, воис», — думыштіс сійӧ, корис Ӧткаӧс ас дорас, босьтіс киас, малалыштіс, сэсся Гогакӧд петісны кильчӧ вылӧ. Ывлаын вӧлі шоныд, гажа нюмъяліс шонді. Модест Иванович кыкнан кинас шыбитіс-мӧдӧдіс уткаӧс вывлань:
— Мун, Ӧтка, корсь рӧдвужтӧ... Ӧні он нин кынмы... Сӧмын сэсся эн нин веськав пуля-дрӧб улӧ.
Ӧтка лэбис шондіыслы воча, а Гога, кытчӧдз тыдаліс, видзӧдіс сы вылӧ да гораа никсіс. Эз гӧгӧрво, мыйла сійӧс эновтіс другыс...
