ТУРӦБ

Митрей дядь, совхозса конюк, тӧрыт паныдасис да шуӧ: аски пӧ кӧсъя районӧ, поликлиникаӧ, ветлыны вӧлӧн. Кӧсъян кӧ, гӧнитлам тшӧтш. Важӧн нин, пӧди, вӧв доддяс эн пуксьыв, век машинаӧн да машинаӧн... Меным колӧ жӧ вӧлі ветлыны газет редакцияӧ, и ме сӧгласитчи. «Абу ылын, ветлам вӧвнас», — думышті ачым.

Асылыс лои мича. Шонді югъяліс лым вылын, лым чиръясыс дзирдалісны алмаз моз. Абу кӧдзыд. Кор ме локті Митрей дядь ордӧ, сылӧн вӧлі ставыс нин дась. Кокньыдик кӧшеваӧ вӧлі доддялӧма Спартакӧс, ассьыс радейтана вӧвсӧ. Час мысти ми вӧлім нин райцентрын да разӧдчалім, коді кытчӧ.

Вӧлі югыд на, кор ме бӧр локті вӧв дорӧ. Митрей дядь менӧ виччысьӧ нин вӧлі. Сійӧ пыралӧма врачьяс дорӧ, весиг удитӧма нин ветлыны аптекаӧ лекарствоясла.

— Вай, Петрович, пуксьы ӧдйӧджык да мӧдӧдчам, пока югыд... Аддзан, тӧлыс мыйкӧ заводитіс гудрасьны. Турӧб кӧ заводитас, мед эськӧ оз су вӧлӧкас.

Бӧрсӧ мӧдӧдчим веськыд туйӧд жӧ, кыті и локтім, ӧттор-мӧдтор варовитігтыр, ми локтім Шорсай отделениеӧдз. Тасянь колӧ вӧлі мунны эрд вывті видзьяс вомӧн. Спартак кокниа рӧдтіс юж туй вывті.

Ыджыд еджыд юра сьӧд кымӧр первой тупкис биӧн сотчысь рытъя кыасӧ, сэсся став небесасӧ. Пыр жӧ пемдіс, быттьӧ пуксис вой. Друг кысянькӧ ылькнитіс лэчыд тӧв да сідзи, быттьӧкӧ кӧсйӧ нетшыштны тэнӧ да шыбитны шуштӧм пемыдас. Тӧлыс ӧддзис и ӧддзис. Со нин гартлӧ лымсӧ небыдик гӧн моз кыз сюръяӧ да качӧдӧ вывлань, енэжас... Гӧгӧр еджыд лым гартчӧ, муас, сынӧдас, а ывлаыс пемыд, кыдзи арся войын. О! Мый кутіс вӧчсьыны?! Ставыс ӧтлаасис, ставыс сорлассис: муыс, сынӧдыс, енэжыс. Тӧлыс чашйис лымсӧ да гартліс лым буссӧ вабергачын моз, койис синмад, сьыліад, сатшкысис горшад. Сійӧ шутьляліс, омляліс, ружтіс, тракйис, кучкаліс-швачӧдіс, кытчӧ веськалӧ, гартліс быд боксянь, улісянь и вылісянь личкис-пӧдтіс ставсӧ, мый сылы веськаліс туй вылас.

Ме эг тӧд, дыр-ӧ мунім, уна-ӧ колис кадыс тайӧ адас?! Аттьӧ миян Спартаклы, мый эз вош, эз кеж туй вывсьыс. Юрӧс ме кыпӧді сэк, кор быттьӧ лӧньыштіс да вӧвным джӧм сувтіс.

Вӧлӧмкӧ, Спартак миянӧс вайӧдӧма Митрей дядь ӧшинь улӧ.

Конюк лэдзаліс вӧвсӧ да пыртіс лӧбӧд улас, кытчӧ тӧлыс оз веськав, а выліас Спартаклы плавгис важ тулуп. Ми пырим керкаас. Шуны кӧ нин веськыда, бушкола адысь веськалім райӧ. Керкаын вӧлі шоныд, югыд, пызан вылын дзужгис самӧвар, тарелкаясын стопаӧн куйлісны рыська шаньгаяс.

А ывлаас турӧбыс чорзис и чорзис. Ӧшиньӧд нинӧм оз тыдав, сап пемыд. Ӧні тӧлыс лёкысь омляліс пач трубаын, таркӧдчис кильчӧ да сарай ӧдзӧсъясӧ. Ывла ӧтмоза бушуйтіс войбыд. Асывнас вочасӧн кутіс лӧньны, но эз пыр. Тӧдчис нин ӧмидз рӧма асъя кыа, сэсся петіс шонді, но век на чушкис-пушкис, дерт, эз нин сэтшӧм вынӧн, кыдзи войнас. Амбар бокӧ тэчӧма-кыптӧма лым тола, амбар судтаыс жӧ. Ӧшинь улын потшӧсъяс оз тыдавны, ставсӧ тыртӧма лымнас. Кильчӧ помӧд лымсӧ весавтӧг он вермы петны. Лун шӧр кадӧ кымын тӧлыс лӧнис, раммис. Енэжыс лоис югыдлӧз, сӧстӧм, сэті важ моз кывтіс ыджыд шонді, сылӧн югӧръясыс воддза моз ворсісны лым вылын.