ВЕЖОНЧӦЖСЯ ВӦЛӦМТОРЪЯС
Германияын.
Гинденбург воис Берлинӧ, сетіс нин присяга, пуксис президентавны. Гинденбурглы петалісны паныд пӧшти став правительствоса шленъясыс флагъясӧн. Флагас вӧлі гижӧма: «Енкӧд сар вӧсна да Империя вӧсна».
Германияса коммунистъяс асланыс митингъяс вылын шуисны: Гинденбург пӧ кутас зільны выль война панны, кыпӧдчыны ӧтвыв мукӧд капиталист государствояскӧд паныд сӧвет правительство вылӧ.
Став республика дор сулалысь партияясыс пыдди пуктісны Гинденбургӧс, став партияыс сетчисны сылы. Сӧмын Германияса коммунист партия оз кӧсйы пыдди сійӧс пуктыны. Коммунист партиялӧн Центральнӧй комитетыс шуис: ми пӧ тшӧктӧмъясысь (
Гинденбург аслас уджын, дерт, кутас ас думланьыс кыскыны, сардырся дырйиыс уджалӧм сямӧн мунны, зільны Империя лӧсьӧдны. Дерт, пырысьтӧм-пыр сідзи сійӧ оз лысьт мунны, кутас зільны вӧчны ставсӧ вочасӧн, ньӧжйӧникӧн республикаса законъяс кириталӧмӧн. Гинденбурглысь уджсӧ дугӧдны, не сетны сылы Империя Германияын лӧсьӧдны вермасны сӧмын рабочӧйяс чорыда ставнысӧн ӧтувтчӧмӧн да Коммунист партия тшӧктӧмъяс, индалӧмъяс серти мунӧмӧн.
Болгарияын.
Софияса собор взорвитӧм мысти Цанковлӧн (юралысь министръяс сӧветын) синъясыс чашкаліны. Узигас дай олігас тіралӧ аслас юр вӧсна. Став Болгария пасьта лӧсьӧдіс осаднӧй положенньӧ; воссялісны военнӧй судъяс. Уна сюрс мортӧс пуксьӧдісны тюрмаӧ. Сюрсъясӧн дзик мыжтӧм йӧзӧс лыйлісны. Дерт, быд кутшӧмкӧтор правительствояслы паныд лоӧмын капиталистъяс пырысьтӧм-пыр воасны коммунистъяс вылӧ. Сідзи жӧ Цанков аслас «сюсьлуннас» мыжсӧ думыштіс ас вывсьыс вештыштны (мыжыс сылӧн рабочӧйӧс да крестьянаӧс ёна топӧдӧм. Топӧдӧм вӧснаыс да лӧгалӧм вӧснаыс и соборсӧ Болгарияса йӧз письыс кодъяскӧ взорвитісны), водтӧдны коммунистъяс вылӧ, коммунистъяс вылӧ кӧ ӧд водтӧдан, дерт нин лоӧ тшӧтш казьтыштны Коммунист Интернационалӧс, Сӧвет правительствоӧс, Мӧскуаӧс. Цанков сідзи и вӧчис. Миян Чичерин ёрт висьталіс нин Цанковлы вочакыв весьшӧрӧ миян вылӧ кавшасьӧмысь.
Дерт, Цанков помӧдз нин нуас ассьыс кывъяссӧ, помӧдз нин мыжалас коммунистъясӧс. Ӧні муніс суд правительстволӧн собор взорвитӧмысь мыждӧм йӧз вылын. Сэні быдсяма ногыс лӧсьӧдлісны асьныс судитысьясыс — быттьӧ пӧ коммунистъяс Мӧскуа тшӧктӧм серти соборсӧ взорвитісны. Медым кокниджыка вермисны лӧсьӧдлыны, сӧрны коммунистъяс вылӧ, судыс муніс йӧзӧс лэдзтӧг, ӧдзӧс тупкӧмӧн. Дерт, сэкитӧ зэв кокни Сӧвет правительствоӧс да Коминтернӧс мыжавны. Дивъя сӧрны мыйта тӧрас, кыдзи кужан! Мыжаӧсь-ӧ коммунистъяс, Коминтерн, миян Сӧвет правительство собор взорвитӧмысь? Дерт, абу. Уджалысь йӧз миян дай став му вылын сы йылысь эз и эскывны. Болгарияса судлы мыждӧмъяс письыс Фридман висьталіс: коммунист партия пӧ оз ошкы ни, оз тшӧкты ӧткӧн-ӧткӧн капиталистъяскӧд косясьны, сійӧ пӧ велӧдӧ ӧтвылысь став рабочӧйяслы дай крестьяналы вӧчны революция. Фридман тайӧ кывъяснас петкӧдліс Болгарияса судлы налысь весьшӧрӧ воӧмсӧ коммунист партия вылӧ, Коминтерн вылӧ, СССР вылӧ.
Собор взорвитӧмысь мыждісны дас мортӧс. На пиысь кӧкъямыс мортӧс суд шуис ӧшӧдны (джагӧдны), кыксӧ тюрмаын пукӧдны.
Эз на пӧт Болгарияса правительство уджалысь йӧз вирнас. Ещӧ на панӧны суд 43 морт вылӧ. Сэсся Цанков дась лёкмӧм йылысь ыстӧма вины Венаӧдз (Австрияын столича) македонса революционеръяслысь туйдӧдысьсӧ Паницаӧс. Македонса революционеръяс мунӧны паныд Болгарияса правительстволы.
Уна вир киссис войдӧр, дай ӧні на киссьӧ Болгарияын Цанков тшӧктӧмъяс серти, ёна нин мыссис дай мыссьӧ Цанков уджалысь йӧз вирӧн. Казьтыштласны на Цанковлы тайӧ кисьтӧм вирсӧ Болгарияса уджалысь йӧз.
Польшаын.
Польшаын мукӧд сикаса сёрниа йӧзӧс ёна топӧдӧны быд ногӧн. Тупкалӧны налысь школаяссӧ, вичкояссӧ, весиг сёрнитны ас кыв вылас оз лэдзны. Ӧні сэні мунӧ суд польшаса сеймас куим украинаса депутатъяс вылын. Найӧ вӧчлӧмаӧсь митингъяс украинаса кыв вылын. Суд вылӧ корӧм свидетельясыс оз весиг тӧдны украинаса кывъяссӧ, найӧс эськӧ судыс корӧма висьтавлыны, мый сёрнитісны депутатъясыс митинг вылас. Судыс мунӧ пӧдса ӧдзӧсӧн, нинӧм эськӧ гусяторйыс и абу да. Юасьӧны мыждӧм депутатъяслысь зэв лёк ногӧн, скӧрысь. Со кыдзи нартитчӧны Польшаын украинаса йӧз вылын.
Румынияын.
Бухарестын мунӧ суд румынияса коммунистъяс вылын. Судитны заводитлісны 64 мортӧс. Найӧс мыжалӧны йӧзӧс румынияса правительство вылӧ кыпӧдӧмысь. Сизим коммунистлысь некутшӧм мыж эз аддзыны да бӧр лэдзисны. Мукӧд мыждӧм коммунистъясыс заводитісны тшыгйӧн овны. Суд сизимӧд луннас тшыгъялӧмысла да омӧля тюрмаын видзӧмысла унаӧн мыждӧмъяс письыс эз нин вермыны локны ас кокнаныс суд вылӧ, найӧс вайисны нӧсилкаяс вылын; кӧкъямысӧд лунас 17 морт дзикӧдз нин эз вермыны локны. Суд вылын дорйысьясыс корисны судлысь, медым мыждӧмъяссӧ сійӧ тюрмасьыс лэдзлас справитчыны да справитчытӧдзныс судсӧ дугӧдлас. Судыс шуис лэдзлыны тюрмасьыс мыждӧмъяссӧ, сӧмын судитӧмсӧ не дугӧдны. Дерт нин, найӧ дугӧдасны! Кӧть мортыд кулан выйын, сёрнитнысӧ нин гашкӧ оз вермы — найӧ ас кипод увсьыныс оз нин лэдзны!
