КОЛӦ БУРМӦДНЫ КОМИ КӦЙДЫС

Мукӧдлаысь вайӧм бур мича кӧйдысъяс оз воны Коми муын; асланым кӧйдысъяс омӧльӧсь. Мый нӧ вӧчны, мед эськӧ миян асланым кӧйдысыс лои сэтшӧм жӧ бур да мича, кутшӧм бур вайӧм кӧйдыс? Заграничаын думыштлӧмаӧсь та йылысь водзджык нин. Ӧні сэні ас кӧйдыс пиысь бӧрйӧмӧн (отбором) лӧсьӧдісны уна сикас выль кӧйдысъяс. Кӧйдыс бӧрйыны найӧ заводитісны тадзи: му вылысь быдмигӧн на бӧрйӧны медмича шепъяссӧ да воӧм бӧрас босьтасны сійӧс (асьсӧ) ӧтнассӧ. Мӧд вонас сійӧ кӧдзӧны торйӧн, сэсь бара жӧ бӧрйӧны медмича шепъяссӧ. Сідз кӧ пондан бӧрйыны помся во нёль-ӧ-вит, лоӧ выль сикас бур кӧйдыс. Тадзи бӧрйигӧн петкӧдалӧны (выводят) уна сикас выль кӧйдысъяс: гырысьӧс, сьӧкыдӧс, весиг бӧрйӧны чӧскыдджыкӧс.

Коми мужикыдлы кӧ тайӧс висьталан, сійӧ тэнӧ сералас: «Сійӧ — челядь удж», — шуас; ӧні татшӧм «челядь уджнас» заграничаын (дай Россияын нин) петкӧдалӧмаӧсь-бӧрйӧмаӧсь сэтшӧм кӧйдысъяс, кутшӧмӧс, гашкӧ, коми крестьяниныд и вӧтнас на эз аддзывлы. Миян пудовнясьыд локтӧ уна нин 7 пудовня, заграничаын эмӧсь сэтшӧм кӧйдысъяс, кытысь воӧ 20 пудовняӧдз. Ӧні петкӧдӧмаӧсь нин сэтшӧм сикасъяс — пудовняысь воӧ 50−80, весиг 100 пудовняӧдз. Идйыд кӧ миян быдмӧ 90 лун — «зэв нин бур» шуам; сэні идйыд быдмӧ 50 лунӧн.

Босьтчамӧ кӧ ми кӧйдысысь бӧрйӧмӧн петкӧдавны коланаджык сикассӧ, позьӧ ассьыным кӧйдыснымӧс зэв ёна бурмӧдны.

Коми крестьянинлӧн, дерт, ӧтнаслӧн оз судзсьы татчӧ выныс, оз вермы ӧткӧн кутчысьны тайӧ уджас. Эмӧсь Коми муын уна кооперативъяс; найӧ вермасны кутчысьны да нуӧдны тайӧ уджсӧ агрономъяс висьтавлӧм серти. Коми муӧ колӧ вӧчны нарошнӧ быдса овмӧсъяс выль кӧйдыс петкӧдавны (семенные хозяйства).

Дерт, тайӧ уджыс зэв манливӧй (кропотливӧй), ӧти здукӧн он вевъяв эштӧдны. Зато сы пыдди мӧдысьджык кутан босьтны зэв ыджыд пӧльза. Колӧ видлыны тайӧ уджсӧ: лӧсьӧдлыны кӧнсюрӧ йӧзлы петкӧдлӧм вылӧ сэтшӧм муяс (опытно-показательные) кӧйдыс бӧрйӧдлыны. Медвойдӧр тайӧ уджас колӧ кутчысьлыны Обземуправленньӧлы, аслас агрономъяс пыр.

ПИТ.