ЛӦСЬӦДӦЙ БУРА ИНВАЛИДЪЯСЛЫ ОТСАСЯН УДЖ

Государство инвалидъяслы да война вылӧ усьӧм йӧзлы отсалӧ. — Сӧмын отсӧгыс сылӧн абу на тырмымӧн. — Колӧ отсавны быдӧнлы.

Миян муніс война во кӧкъямыс кымын. Война бӧрын колины уна сё сюрс инвалидъяс. Сыысь гашкӧ унджыкӧс виисны война вылын да куліны кутшӧмсюрӧ висьӧмъясысь. Колины налӧн бабаясыс, посни челядь, колины омӧльтчӧм овмӧс бердын. Сэтшӧм инвалидъясыслы да уджалысьтӧг кольӧм семьяясыслы отсалӧ государство Вермытӧмъяслы отсасян юкӧдъяс пыр. Быд во налы отсалӧм вылӧ государство сетӧ уна миллион шайт сьӧм.

Уна сьӧм сетӧ и миян Коми Обласьтӧ. Сӧмын сійӧ сьӧмыс ёна на этша, он на вермы ставыслы тырмымӧн отсавны. Ӧнія серти унджык отсӧгсӧ ӧні государствоыс сетны оз на вермы. Сы вӧсна инвалидъяслы да война вылын кулысь семьяяслы отсалан удж нуӧдны колӧ босьтчыны ставнымлы. Быдӧнлы, мыйӧн коді вермас, колӧ отсавны. Отсавны позьӧ сьӧмӧн, сёянӧн, кӧлуйӧн, сідз водзӧ. Сэсся позьӧ отсавны гожӧмын видз-му вылын уджалӧмӧн да видз-му уджалан кӧлуй налы сетӧмӧн.

Государство сетӧ кокньӧдъяс.

Государство Вермытӧмъяслы отсалан юкӧдъяс пыр отсалӧм кындзи сетӧ инвалидъяслы, война вылын кулысь семьяяслы да Гӧрд армияын служитысьяслӧн семьяяслы уна кокньӧд налог мынтӧмын, кер лэдзӧмын, стрӧитчӧмын, сідз водзӧ.

Мый колӧ вӧчны Волисполкомъяслы.

Сӧмын миян улысса удж нуӧданінъяс ӧнӧдз на эз гӧгӧрвоны да путьмыны став йӧзсӧ кутчысьӧдны отсалан уджас. Колӧ миян отсӧг лӧсьӧдны тӧдчанаджыкӧн. Мед отсӧгыс пыр вӧлі мунӧ ӧткодя. Колӧ дугдывтӧг став йӧзыслы кутчысьны отсасян уджӧ. Та вӧсна волисполкомъяслы, сельсӧветъяслы да мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяслы со мый колӧ вӧчны:

1) Тӧдмавны, уна-ӧ быд вӧлӧсьтын инвалидыс, война вылын кулӧмъяслӧн семьяныс, Гӧрд армияын служитысьлӧн семьяыс. Тӧдмавны овмӧссӧ быдӧнлысь, ёна-ӧ колӧ отсавны налы.

2) Пособйӧяс либӧ пенсия кӧ налы корсьны оз ков, сӧмын ыстыны налысь бумагасӧ Вермытӧмъяслы отсасян юкӧдӧ, а ёна кӧ нуждаынӧсь, колӧ пыр жӧ отсавны асланыс мӧда-мӧдлы отсасян комитет пыр.

3) Налогъяс пукталігӧн Сӧвет власьтӧн сетӧм кокньӧдъяс (льготаяс) медводз колӧ сетавны инвалидъяслы, война вылын кулысьяс семьяяслы да Гӧрд армияын служитысьяс семьяяслы. Кутасны кӧ найӧ корны дон босьттӧг либӧ этша донӧнджык кер, колӧ вӧр удж нуӧданінъяс водзын шыӧдчывны, корны, мед керсӧ сетасны.

Чукӧртны артельясӧ. Отсавны уджалӧмӧн.

4) Колӧ зільны став вӧлӧсьтса инвалидъяссӧ чукӧртны артельясӧ либӧ тӧвариществоясӧ. Сэтшӧм артельяссӧ позьӧ лӧсьӧдны уна пӧлӧс удж вӧчны: паськӧм вурысьяс, сир пуысьяс, мукӧдъяс. Кок йылас сувтнысӧ сэтшӧм артельясыслы сьӧм колӧ сетны мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяссянь; сэні кӧ абу — корны колӧ Вермытӧмъяслы отсасян юкӧдысь. Сэні сы вылӧ нарошнӧ торйӧдӧма сьӧм.

5) Уналаын отсалӧны видз-му вылын уджалігӧн инвалид семьяяслы артельӧн. Сӧмын ӧнӧдз сійӧ уджсӧ нуӧдлісны РКП да РЛКСМ ячейкаяс, мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс да делегаткаяс. Волисполкомъяслы да сельсӧветъяслы, ӧтвылысь мукӧд сиктса организацияяскӧд, колӧ сувтӧдны сэтшӧм отсасян ног. Дерт, сэтчӧ мырдӧн уджавны оз позь ыстыны, сӧмын ас вӧлясьыс. Мед унджыкӧн кутчысисны сідзсӧ отсавныс, колӧ йӧзлы висьтавлыны сійӧ уджыслысь коланлунсӧ да бурлунсӧ.

6) Волисполкомъяслы да сельсӧветъяслы колӧ отсавны кӧдза дырйи уджӧн кӧйдыс сеталӧмӧн. Мед кӧйдысыс вӧлі кадын судзӧдӧма тырмымӧн, нарошнӧ лӧсьӧдны запас волисполкомъяс да мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс бердӧ.

Челядьясныслы отсӧг.

7) Война вылын усьӧм йӧз да Гӧрд армияын служитысьяс челядьлы волисполкомъяс, сельсӧветъяс вермӧны вӧчны зэв унатор. Медвойдӧр колӧ ставсӧ меститны школаӧ, пасьтӧдны шоныд паськӧмӧн да кӧмӧдны. Сьӧмсӧ сы вылӧ сідзжӧ позьӧ чукӧртны став обществоӧн. Неуна вермасны отсавны общество «Друзей детей» да деткомиссияяс. Найӧ эмӧсь областнӧй да быд уезднӧй карын.

Челядьсӧ медся нин ёна колӧ видзны. Миянлы, обществолы, колӧ лоны налы бать пыдди. Наысь колӧ быдтыны Сӧвет республикаын уджалысьясӧс.

Н.