ПЕРВОЕ МАЯ
Тайӧ пьесасӧ ми газетын лэдзам сиктъясын Май 1-ӧд лунӧ сувтӧдӧм вылӧ.
Уджалысьяс «маёвка» вылынӧсь. Сцена — вӧр дор. «Празднуйтысьяс» чукӧрӧн-чукӧрӧн пукалӧны. Кык гырысьджык чукӧр (повтӧмъяс да полысьяс) паныдӧн мӧда-мӧдыслы пукалӧны.
ПӦВТӦМ ВОЙТЫР сьылӧны:
(Ӧти босьталӧ)
Уна кывлывлі ме сьыланкывъяслысь ног —
Мыйтӧм нимыс и шогыс сэн кылӧ;
Медся ёнасӧ нӧ мӧрччис сьӧлӧмӧ мем
Ӧти сьыланкыв уджалысь йӧзлӧн:
СТАВӦН:
«Эх, дубинушка, ухнем,
Эх, зелёная, сама пойдёт,
Подёрнем, подёрнем
Да ухнем“.
ПОЛЫСЬ ВОЙТЫР ПӦВСТЫСЬ:
Дугдӧй сьылӧмсьыныд.
Нагайка, тыдалӧ, колӧ.
Нинӧм думайттӧмъяс.
ПОВТӦМЪЯС ОЗ ӦВСЬЫНЫ, ВОДЗӦ СЬЫЛӦНЫ:
Водзысь водзӧ сідз дыр вояс колины пыр —
Чужан му вылын унатор вежсис,
Плеть да зор — омӧльтор ылӧ шыбитіс йӧз,
Важ кӧлуйыд кӧрт машина вежис.
Ок, машинаыд тай кокньыд,
Кӧрт кӧлуйыд тай и лӧсьыд.
Ачыс мунӧ, ачыс мунӧ,
Кыдз лэдзан.
ПОЛЫСЬЯС ПӦВСТЫСЬ. Мый тайӧяс вӧчӧны! Оз ӧмӧй позь лӧняджык. Колӧ тай горзыны-сьывны, мед локтасны да разӧдасны.
ПОВТӦМЪЯС (СЬЫЛӦНЫ)
Миян сар эз вӧв йӧй — сійӧ купечладор.
Лои купечыд сылы ён пыкӧд.
А роч мужиклы мый — ачыс машинатор,
Сійӧс йирӧмӧн йирӧ ас мортыс.
Ок, машинаыд тай вӧлӧм сьӧкыд!
Деньга, кӧртыд тай бӧр дорис:
Пикӧ воштіс, пикӧ воштіс
Купечыд.
ПОЛЫСЬЯС ПӦВСТЫН. Мыйла тадзсӧ и уджалӧны. Локтасны да вот ставнымӧс плетяласны, мый сэсся.
ПОВТӦМЪЯС БАРА СЬЫЛӦНЫ
Энлы, виччысьлы тэ, миян вир юысь сар,
Ми ог кутӧй терпитны сідз водзӧ,
Ловзяс уджалысь йӧз — повзяс лёк кырныш став,
Вирӧн мынтыны кутас тэд водзӧс.
Ок, дубинасӧ кӧ лэптас,
Юр весьтад кӧ кутны кутас
да кыдз ӧддзас, кыдз ӧддзас
да лэдзас!
ПОЛЫСЬЯС ПӦВСТЫСЬ. 1 морт. Тӧварышъяс, лӧняджык. Энӧ асьнытӧ явитӧй.
2 морт. Быдлаын шпионъяс шныръялӧны. Сёрниталӧй гусьӧник да разӧдчамӧй лӧня.
(Сьылӧмысь дугдӧны).
3 морт. Ме кывлі да, начальство пӧ тӧдӧ нин миянлысь маёвкатӧ. Вермасны здукысь-здук казакъяс воны. Ӧвсьӧй, кыланныд!
ПОВТӦМ ЧУКӦРСЯНЬ (шога).
1 морт. Кутшӧм нин олӧм та бӧрти миянлы,
Мый нин и виччысьны бурторсӧ тіянлы,
Ок ті, тӧварышъяс, личыдлун корсьысьяс,
Кӧні нӧ, кӧні ыджыд вын кутысьыс,
Дыр-ӧ нин ковмас нартитӧм терпитны,
Сьӧкыд ноп кыскыны.
2 морт. Регыд нин, регыд нин, вокӧ.
Аддзан тэ, кыдзикӧн
Локтӧны быдласянь,
Сьылігтыр кыссьӧны,
Миянкӧд ӧтвылысь тшӧтш
Тышкасьны кӧсйӧны.
Ыджыд ӧд выныс эм
Миян йӧз чукӧрлӧн,
Важ олӧм ёгӧс моз
Му вылысь чышкыштас.
Усьӧ кӧ кось вылын
Ӧтка йӧз,
На пыдди сёясӧн сувтасны.
ПОВТӦМ ЧУКӦРЫН (ӧти морт босьтӧ сьывны):
Смелджыка, вокъясӧй, ветлӧй,
Кось вылын ёнмӧдчам ми.
Вӧлясӧ аддзас и босьтас
Уджалысь мортыслӧн ки.
2 морт. Кыланныд, вокъяс,
Сьыланкыв шыяссӧ?
Тайӧ уджалысь йӧз
Ас шогъяс йывсьыс
Ӧтвылысь висьталӧ-сьылӧ.
2 м. Горӧдам збойджыка, вокъяс,
Ӧтвылысь гораджык сьылам.
(Сьылӧм паськалӧ, ӧддзӧ)
Водзӧ сьылӧны:
«Гӧрысьяс шӧрысь ми петім»... с. в.
ЮРНУӦДЫСЬ (кывзысьяслы гораа)
Тӧварышъяс! Сералӧй важдырся лёк олӧмсӧ.
Вӧтлӧй сійӧ важ лёксӧ ылӧ
Бур гора сьыланкывйӧн,
Нимкодясьӧй выль кыптӧм олӧмнас.
Кӧкъямысӧдысь нин ми личыда
Празднуйтам «первое мая»,
Сизимӧд во миян республикаын
Нималӧ кылӧ Интернационал.
(Лэптысьӧ флаг. Сьылӧны Интернационал).
«Сувт, чеччы, ёрӧм-дорӧм войтыр»...
ЮРНУӦДЫСЬ (кывзысьяслы). Тӧварышъяс! Му пасьтала, быдлаын, быд йӧз празднуйтӧ первое маятӧ. Уналаад уна ног и празднуйтӧны. Но быдлаын ӧтитор йылысь думъяс.
Талунъя лунса праздникыс лоӧ —
Вын-эбӧс петкӧдлӧм,
Юр вежӧр югдӧдӧм
Уджалысь йӧзлӧн.
Ӧтувтчӧм помын — вын!
Ӧтлаасьӧм, вермасьӧм, вермӧм!
КЫВЗЫСЬ ПӦВСТЫСЬ: Коді медвойдӧрсӧ чуйдіс первое маясӧ? Кысянь-мый босьтчис сійӧ луныс?
ЮРНУӦДЫСЬ. Тӧварышъяс. Час аддзанныд, кысянь-мый сійӧ лои. Пырысь-пыр вот заводитчас сійӧ петкӧдлӧмыс (бокӧ). Сетӧй сигналсӧ!
(Юрнуӧдысь вешйӧ бокӧ. Сцена вылӧ петӧны рабочӧйяс: немеч, прансуз, англичанин, роч, итальянеч, американеч. Ставыс ассяма уджалан паськӧмаӧсь).
НЕМЕЧ. Тӧварышъяс, рабочӧй йӧзӧс быдлаын нартитӧны. Миян Германияын медбӧръя сӧзсӧ рабочӧйяслысь капиталистъяс кыскӧны. Миян сэсся терпенньӧ быри, ог вермӧ водзӧ тадзи овны.
ПРАНСУЗ. Рабочӧйяс Францияын Парижса Коммуна лунӧ вирӧн ӧтлаӧ пузьӧмаӧсь: шогӧн, синваӧн да лӧгӧн тырӧма сьӧлӧмныс налӧн.
АНГЛИЧАНИН. А миян Англияын лун и вой вокӧс уджӧдӧны.
НЕМЕЧ. Салдатын видзӧны чорыда. Мый вылӧ бур сійӧ?
АНГЛ. Мед виалан мукӧд государствоса аскоддьӧм йӧзӧс жӧ.
ПРАН. Мед асланым нартитысьяслысь кывзыны да тшӧтш мунны накӧд война вылӧ.
АНГЛ. Шыбитам став войнасӧ — долой!
ИТАЛ. Мед му пасьтала вӧлі мир!
АМЕРИК. Мед вӧлі братство. Став йӧзыс му вылын вок.
НЕМЕЧ. А кӧн нӧ тӧварыш русскӧй рабочӧйыс?
(Видзӧдалӧ йӧз пӧвстысь).
(<>iСцена вылӧ котӧрӧн петӧ роч рабочӧй).
НЕМЕЧ. Чолӧм, дона тӧварыш! Лок.
РОЧ. Тӧварышъяс! Миян Россияын рабочӧйяслӧн олӧм зэв омӧль. Сыысь омӧльыс сэсся оз нин тӧр. Но рабочӧйяс миян кӧть ньӧжйӧ — да пыр жӧ ӧтарӧ садьмӧны, гӧгӧрвоны заводитӧны.
АНГЛ. А кыдз нӧ крестьянаыс тіян? Оз некор бунтуйтчывны.
РОЧ. Тӧварышъяс. Найӧ миян ӧтувтчыныс оз вермыны. Шуа: Россияын кӧ лоӧ революция, сӧмын вермас лоны рабочӧй партияяссянь.
ПРАНСУЗ. Да, ми тӧдам, мый колӧ миянлы тӧдны. Ми рабочӧй класс быд государствоын ставным ӧткывйӧ воим.
АНГЛ. Ми корам кӧкъямыс часа удж.
НЕМЕЧ. Оз позь рабочӧйӧс машинаӧ пӧртны.
РОЧ. Либӧ пушка яйӧ, кыдз миянӧс лыддьӧны.
ИТАЛЬЯН. Ми ставным война мустӧмтам, ёрам сійӧ. Долой война!
ПРАНСУЗ. Ӧтувтчӧмын — вын. Му пасьталасьыс рабочӧйясӧс чукӧстны ӧтувтчыны колӧ!
НЕМЕЧ. Лёк, кӧдзыд тӧв бӧрын рабочӧйяслы воас гажа тулыс!
АМЕРИК. Гип! Гип! Гип! Ура! Первое Мая!
СТАВНЫС. Ура! Ура! — Первое Мая!
НЕМЕЧ. Тайӧ лоӧ праздник став му пасьтавывса уджалысь йӧзлӧн.
АМЕРИК. Лоӧ чукӧстчан лун тайӧ став му пасьтавывса рабочӧйяслӧн.
РОЧ. Мед лоӧ му пасьта забастовка лун Первое Маяыс!
АНГЛ. Тайӧ праздникыс лоӧ медводдза удж мездмӧдан лун. Пабрикъяс, заводъяс мед сулалӧ тайӧ луннас! Мед лоӧ лӧнь, кыдзи гым водзын лӧнь овлӧ, вермасьӧм водзвылын рам.
СТАВНЫС. Миян вермасьӧмыс —
Сійӧ — олӧм корсьӧмыс —
Гӧрд дӧрапас. —
(ДЕКЛАМАЦИЯ ЧУКӦРӦН).
Мед нэммас тайӧ лун — Первое Мая,
Югыд праздник му пасьта уджлӧн;
Мед шондіыс выль олӧм райлӧн
Ӧзъялас миян весьт дӧлӧн,
Кыдз вӧльнӧй лэбалан пӧткаяс
Лэбзям ми бордъясӧн вывлань,
Бырӧдам йӧз костысь вежӧсъяс,
Шыблалам раб мисьтӧм нимъяс,
Кусӧдам нэмчӧжся лӧглун,
Мӧд-мӧд кост йӧзыслысь лёксьӧм.
Пузьӧдчам ӧтувъя семьяӧ, миян ӧтик знамяным гӧрд.
Мед кывзасны пемыд ловкуяс,
Мед лӧнясны нэм кежлас найӧ —
Гымалан сьыланкывйӧн мездлунлы гораа сьылам.
Мед нэммас Воддза лун Маялӧн
Югыд праздник уджалысь йӧзлӧн,
Мед югъялас шондіыс выль олӧм райӧн.
Некорсӧ куслывтӧм биӧн.
(«Гӧрд дӧрапас» сьылӧм.)
Пом.
