КЫДЗИ БӦРЙЫНЫ БУР КУКАНЬ

Вермас бӧрйыны быд крестьянин.

Сиктъясын мӧсъяс куканясялӧны тулысынджык. Сы вӧсна крестьяналы тулыс кежлӧ колӧ велӧдчыны бӧрйыны куканьястӧ. Медым эськӧ торйӧдан да, бурджык рӧд веськалӧ.

Бур дзоньвидза скӧтлӧн рӧдыс дзоньвидзалун боксяньыс бур и эм. Сӧмын ӧд колӧ ещӧ куканьтӧ быдтан да, мед лоӧ йӧла, яя-госа.

Куканьясӧс быдтӧм вылӧ вермас бӧрйыны быд крестьянин.

Медвойдӧр колӧ тӧдны: кымын сьӧкыд кукань, сымын сійӧ бур быдтӧм вылӧ. Крестьяналӧн куканьяс овлӧны 40−60 пунтаӧсь. Бурмӧдӧм мӧсъяслӧн чужӧны 80−100 пунтаӧсь. Ӧти сӧветскӧй кӧзяйствоын шведскӧй рӧда мӧслӧн чужӧма 3 пудъя кукань. Ачыс мӧскыс суткинас йӧвсӧ сетӧ 40−50 пунтӧдз. Сэтшӧм мӧскыдлысь сы сьӧкта куканьтӧ, дерт, шогмӧ быдтыны — ещӧ кӧ бур ӧшкӧн мӧссӧ вӧлі тырсьӧдӧма.

Мый медся ёна колӧ тӧдны.

Медым куканьыд ён лыяса вӧлі, паськыд морӧса да мышкуа, кузь гырка. Голяас кучикыс небыдик, кӧрсьӧма.

Первойя лунсяньыс кӧ кукань сёян дінӧ кутчысьӧ сьӧлӧмсяньыс: горша, тэрыба да азыма — сійӧ бур нин. Писка куканьыд — висьысь. Сэтшӧмтӧ оз ков торйӧдны быдтӧм вылӧ.

Быдтан куканьтӧ колӧ кадъясӧн веситлывлыны. Веситӧмнас тӧдан, кутшӧма кукань быдмӧ, сӧвмӧ.

Дзоньвидза кукань первойя лунсяньыс заводитчӧ нин котравны, чеччавны, ворсны. Кымын ёна кукань котралӧ-ворсӧ, сымын сійӧ бур.

Медвойдӧр тӧдмавны ай-мамсӧ.

Бӧрйысигӧн медъёна колӧ тӧдмавны куканьлысь ай-мамсӧ: йӧлаӧсь-ӧ, яяӧсь-ӧ.

Сідзжӧ мед и ай-мамыс ортсысяньыс видзӧдӧмӧн вӧліны шаньӧсь: веськыд мышку вылаӧсь, паськыд морӧсаӧсь да мышкуаӧсь, ён кокаӧсь, буретш юраӧсь, небыдик кучикаӧсь — гӧгӧр дзоньвидзаӧсь. Морӧсӧн, тыӧн (чакоткаӧн) висьысь мӧсъяслысь куканьяс быдтыны оз ков, висьысьӧсь жӧ найӧ лоӧны.

Мукӧд мӧсъяс эськӧ овлӧны ёна йӧлаӧсь, да омӧль дзоньвидзалунныс вӧснаыс налӧн куканьныс быдтӧм вылӧ оз туйны.

Рӧд бӧрйӧм кындзи куканьӧс бура быдтӧм уна эм вердӧм сайын.

Агр. С. П. Фридолин.