КЫДЗИ ДӦЗЬӦРИТНЫ ТШЫКӦМЫСЬ КӦЙДЫС

Кутшӧмсюрӧ кӧйдысӧн кӧдзигӧн он и куж кыдзи колӧ кӧдзны; тшӧкыда-ӧ, шочджыка-ӧ, чужӧ ли, оз ли. Лоӧ кӧ кӧдзаыд тшӧкыд, няньыд лоӧ вӧсньыдик кока да зэв посньыдик шепта (кык-куим туся), лоӧ кӧ шоч, бара жӧ абу шань.

Нянь быдмӧ бура (вайӧ бур урожай) шӧркоддьӧма кӧдзӧмысь. Тшыкӧм кӧйдысъяс чужӧны зэв омӧля, наысь локтӧ этша пӧльза. Некор оз ков кӧдзны тшыкӧм кӧйдысӧн. Кӧйдысъяс вермӧны тшыкны йӧртӧдын видзигӧн, дыр видзӧмысь да ёна косьтӧмысь.

Йӧртӧдын видзигӧн унаысь пӧдлывлӧны кӧйдысъяс, ульмӧм вӧсна. Мед эськӧ оз ульмыны, колӧ видзны косінынджык. Йӧртӧдъяс амбарад мед эз вӧвны куш джоджас, а неуна вылынджык. Сэки кӧйдысыд озджык ульмы дай озджык тшык. Кӧйдысъяс колӧ йӧртӧдӧ пуктыны (кисьтавны) косӧн, заводитас кӧ ульмыны, йӧртӧдад колӧ сутшкавны (сюявны) уна косьтӧм пипу тувъяс (бедьяс). Найӧ ёна юӧны кӧйдыс пиысь ульмӧдан васӧ. Тшыкӧм кӧйдыс оз нин позь бурмӧдны (справитны).

Дыр видзигӧн кӧйдыс воштӧ ассьыс чужанлунсӧ. Йӧртӧдын либӧ мукӧдлаын кузя олігӧн кӧйдыс пыр вочасӧн тӧлалӧ да воштӧ ассьыс пытшкӧс васӧ, кӧйдыс лоӧ чорыд. Видзӧдны кӧть кажитчӧ ӧткодь, сӧмын пытшкӧсыс сылӧн тшыкӧма (портитчӧма). Сю воштӧ чужан вынсӧ (оз кут чужны) кык во бӧрти; ид да шобді — куим во мысти; зӧр — нёль во мысти; анькытш (вика) — квайт во бӧрти. Быд во колӧ кӧдзны медвыль босьтӧм (вундӧм) кӧйдысӧн: сэтшӧм регыд олысь кӧйдыс медъёна чужӧ.

Арын колӧ вундыны кӧйдыс вылӧ медъёна воӧмӧс, кӧйдыс озджык тшык дай вынаджык. Вежӧн вундӧм кӧйдыс ёнджыка тшыкӧ дай этша вына вын вӧснаыс чужӧм мысти регыд вермӧ кувны.

Рынышын косьтігӧн кӧйдыс вылӧ нянь оз ков вывті ёна косьтыны: вывті ёна косьмӧм кӧйдыс оз вермы чужны.

Пит.