МИ ОГӦ ВУНӦДӦЙ!
Быд крестьянин нин ӧні тӧдӧ — капиталистъяс да буржуйяс быд ногӧн топӧдлісны, увтыртлісны рабочӧйясӧс да крестьянаӧс. Медся нин ёна топӧдлісны рабочӧйясӧс. Бурӧн кӧ налысь корасны вӧлі кокньӧд, найӧ кивыль оз керны. Заводитчыласны рабочӧйяс мырдӧн тшӧктыны кокньӧдны олӧмнысӧ, капиталистъяс найӧс кокньӧд сетӧм пыдди лыйлывлісны. Сар, дерт, сулавліс сӧмын озыр йӧз дор.
Со татшӧм топӧдӧмыс, увтыртӧмыс медся нин ёна тӧдчана, медся нин ёна сьӧлӧмсӧ быд уджалысь йӧзлысь пузьӧдана, скӧрмӧдана вӧлі 1912 воын тайӧ лунӧ зарни перъянінын (приискъяс вылын) Лена ю вылын. Тайӧ зарни перъяніныс Сибырын сьӧд вӧр пӧвстын. Медматысса кӧрт туйӧдз вӧлі тасянь кык сюрс верст.
Татчӧ уна зарни вӧснаыс кыссис ставмувывса капитал, ёнджыкасӧ англичаналӧн капиталыс. Сьӧкыд, тшыгйӧн олӧм вӧсна лои локны татчӧ уна сюрс уджтӧм рабочӧйяслы. Татшӧм сьӧд вӧр пӧвстын уна уджалысь йӧзӧс капиталистъяслы пӧличакӧд ӧтвыв дивъя нин вӧлі топӧдны.
Рабочӧйяслы овны вӧлі ёна сьӧкыд.
Рабочӧйяслы тані вывті нин сьӧкыд вӧлі овны. Налы мынтылісны уджалӧмысь корысьяслы моз, зэв этша, муртса-муртса вӧлі мынтӧмыс кынӧмпӧтсӧ рабочӧйлысь вердӧ. Видзлісны рабочӧйясӧс омӧлик сьӧд казармаясын. Быд ногыс зарни перъянінын юралысьясыс смекайтчывлісны рабочӧй вылын.
Сэсся зарни перъянінын юралысьясыс зэв сюся кужисны босьтны ас кипод улас рабочӧйясӧс. Став рабочӧйыс вӧлі зарни перъянінса удж нуӧданіныслы уджйӧзаӧсь. Уджйӧз мынтытӧг некутшӧм рабочӧйлы мунны вӧлі зарни перъянінысь оз позь. Мынӧм пыдди уджйӧзыс пыр ӧтарӧ вӧлі содӧ. Этша дон сетӧмла рабочӧйяс оз вермыны вӧлі некыдзи бергӧдчыны. Лоӧ вӧлі быть налы удждысьны.
Кокньӧдны ассьыныс олӧм сӧмын вермасьӧмӧн.
Кыдзи рабочӧйяс вермасны кокньӧдны ассьыныс олӧм? Кыдзи вермасны мынтыны уджйӧз зарни перъянінса вир юысьяслы? Сӧмын вермасьӧмӧн, сӧмын мырдӧн вир юысьясӧс тшӧктӧмӧн. Татшӧм вермасьӧмыс зарни перъянінса рабочӧйяслӧн заводитчис 1912 воын февраль тӧлысьын. Найӧ тшӧктісны зарни перъянінса юралысьяслы сетны кокньӧдъяс дас куим пӧлӧсӧс. Медыджыд кокньӧдъяссӧ тшӧктӧны вӧлі сетны со кутшӧмъясӧс: содтыны уджалӧмысь дон, уджӧдны лунын сӧмын 8 час, вӧтлыны удж нуӧданінсьыныс 27 мортӧс, медся ёна кодъяс нартитчӧны вӧлі рабочӧйяс вылын.
Начальствоыд войдӧрсӧ повзис, кутіс нуӧдны бурӧн сёрни рабочӧйяскӧд. Сӧмын сёрнисӧ нуӧдны — кокньӧдсӧ эз сет. Гусьӧн корисны Иркутсксянь войска.
Виисны да ранитісны 520 рабочӧйӧс!
Войска воис. Командирыс вӧлі жандарм Терещенко (зэв бура сарлысь власьт дорйысь). Войска воӧм мысти зарни перъянінса начальствоыд бӧр збоймис. Пырысьтӧм-пыр арестуйтіс рабочӧйясӧн сёрни нуӧдӧм вылӧ бӧрйӧм йӧзӧс.
Рабочӧйяс артельӧн ставныс мунісны юасьны начальстволысь, мый вӧсна арестуйтісны найӧн бӧрйӧм йӧзсӧ. Рабочӧйясӧс висьталӧм пыдди паныдалісны войскаӧн, лыйлыны кутісны.
Виисны 270 рабочӧйӧс, ранитісны 250-ӧс!
Тадзи жандарм Терещенко англияса капиталлы бурӧс сетӧм кузя виаліс дзик мыжтӧм, оружйӧтӧг локтысь рабочӧйясӧс. Тадзи мыськисны зарни рабочӧйяс вирӧн!
Тайӧ неморт ногӧн лыйлӧмыс кывсис став рабочӧйяслы. Став Россия пасьтала рабочӧйяс шызисны, налӧн бара ловзис выныс, коді куслі пӧличаӧн ёна топӧдӧмла 1905 вося революциясянь. Ленинградын, Мӧскуаын, мукӧд каръясын рабочӧйяс заводитчисны вермасьны. Найӧ кӧсйисны вӧчны бур казьтылантор Лена ювывса зарни перъянінсянь виӧм рабочӧйяслы.
Сэтшӧм казьтыланторсӧ рабочӧйяс вермисны сетны вит во мысти — 1917 воын. Сійӧ казьтыланторйыс (памятникыс) — сарӧс став капиталистъясыскӧд да буржуйясыскӧд путкыльтӧм.
