СУД ВЫЛЫН

Сватовалы шуисны 3 во пукавны

Колян воӧ, февраль 14-ӧд лунӧ, Сыктывдінкарса больничаӧ вайӧмаӧсь вӧлі Паджгаса нывбабаӧс — Анна Ёгоровна Неневаӧс. Сійӧс доктор видлаліс дай аддзис: Неневалӧн висьӧ рушку пытшкӧсыс.

Куим час мысти Ненева кулӧма. Кулӧм водзвылас сійӧ висьталӧма: ме пӧ вӧлі сьӧкыд да, босьтчис рушкуӧс (кагасӧ) перйыны Паджгаса акушерка (бабка) — Сватова — дас ӧти пуд няньысь. Мыйӧнкӧ пӧ, кутшӧмкӧ струментӧн, гудраліс пытшкӧсӧс, унаысь пӧ и кинас гудрасьліс.

Неневалысь шойсӧ вундалігӧн докторъяс аддзӧмаӧсь: сылысь маткасӧ бытшкӧмаӧсь кутшӧмкӧ гӧгрӧс ёсь торйӧн, сэтісянь пежасьӧма (няйтчӧма) да джынвыйӧ сісьмӧма; сэсся сісьмӧмыс вуджӧма кынӧмас, весиг сювйыс нин орӧма. Та вӧсна и кулӧма.

Неневаыс ачыс дӧва, сы бӧрын кольӧма кык челядь — 10 да 8 арӧсаӧсь.

Войдӧрлун (апрель 2-ӧд лунӧ) Сыктывдінкарын, 1-й участокса Народнӧй Судын, Сватоваӧс судитісны. Суд вылас вӧліны бокӧвӧй йӧзыс (кывзысьяс) дзик тыр, унджыкыс нывбаба. Суд воссис 4 часын рытнас.

Сватова асьсӧ Неневалысь рушку перйӧмысь (аборт, выкидыш) оз мыжав. Сійӧ шуӧ: кодкӧ пӧ водзынджык нин кӧсйӧма тайӧ уджсӧ вӧчны; Неневаыд пӧ ме ордӧ локтіс висьмӧм мыстиыс нин; ме пӧ кӧсйи сӧмын сійӧс справитны, бурдӧдны. Некутшӧм калым пӧ ме сэсянь эг корлы, ачыс пӧ Неневаыс мырдӧн кольліс тужурка, да ме пӧ сійӧс милиционерлы бӧр сеті. Менӧ пӧ прӧста мыжалӧны, лӧг кутӧм кузя.

Свидетельяс висьталӧм серти да делӧ йывсьыс следствие серти тыдовтчис Сватовалӧн став мыжыс.

Сватова абортъястӧ (рушку перйӧмтӧ) абу нин первойысь Неневалы вӧчлӧма, ёна нин «уджавлӧма» тадзинас — кывсьӧ пӧ, ставыс 200 кымын. Быд абортысь, быд челядясигӧн бабитчӧмысь босьтавлӧма унаторйӧн: няньӧн, выйӧн, яйӧн, вурунӧн, ыж куӧн, мукӧдторйӧн. Неневалысь босьтӧма нянь кындзи быдса ыж, сизим пунт вурун, куим ыж ку да дас пунт яй.

Ӧти свидетельнича — Полякова — висьталіс: ме пӧ кӧсйи жӧ сьӧкыдысь чӧвтчыны, да Сватова корис 10 пуд нянь да бура унатор на сыысь ӧприч. Сватова пӧ ещӧ на шуис: «Тӧдса мортлысь татшӧм донтӧгсӧ босьта, мукӧдыслысь эськӧ унджык кори». Сэсся пӧ менам Сватовалы мынтысьны няньӧй эз вӧв да, сідзи коли.

Неневалӧн пиыс (воддза мужиксяньыс) висьталіс: Сватова пӧ бура унаысь миянӧ воліс мамӧ висигӧн. Локтас пӧ вӧлі либӧ рытын сёрӧн, либӧ зэв водз асылын. Сӧмын пӧ ог тӧд, мыйла Сватоваыс волывліс: менӧ пӧ вӧлі сэки керкаысь ыстӧны посводзӧ. Унаысь пӧ аддзылі нянь нуӧм.

Кор нин вывті омӧльтчыны кутӧма Неневаыд, оз нин вермы вӧлӧм вольпасьысь чеччыны, сэки рӧдвужыс шулӧмаӧсь Сватовалы: колӧ пӧ эськӧ карӧ больничаӧ лэччӧдны да. Сватова сы вылӧ пыр ӧтитор вочавидзлӧма: «Оз ков больничаӧ лэччӧдны, нинӧмла, меысь кындзи тэнӧ некод оз вермы бурдӧдны. Ен кӧ шуӧма кувны — ӧткодь кувныд тані кӧть больничаын».

Сэсся Сватова тӧдлытӧг нин Неневаӧс карад лэччӧдӧмаӧсь.

Паджгаса нывбаба делегаткаяс асланыс собранньӧ вылын шулӧмаӧсь ыстыны Сватоваӧс Паджгаысь татшӧм уджсӧ уджалӧмысь.

Самӧй сьӧкыд воясас (1920, 1921, 1922), кор некодлӧн оз вӧлі няньыс сёйны тырмы, Сватова вермис Сыктывдінкарӧ керка стрӧитны. Дерт, куш бабка жалӧванньӧ вылад сійӧ оз кыпты.

Суд вылын мыжалысьяс вӧліны: государствосянь — прокурор пыдди (зампрокурора) Елфимов ёрт, йӧзсянь — Анисимова ёрт да здравотделсянь — Вакнин ёрт (врач). Сватоваӧс дорйысьыс вӧлі Неволин ёрт. Эксперт (тӧдысь, кыдзи да мыйла кулӧма Ненева) вӧлі Шушков ёрт (врач).

Ненева челядьлӧн опекуныс Ильчуков корӧ перйыны Сватовасянь 600 шайтӧн быд во, челядьсӧ вердӧм-быдтӧм вылӧ.

Сватова медбӧръя кывъяс висьталіс ассьыс быдмӧмсӧ, олӧмсӧ. Неневалы аборт вӧчӧмысь бара ас вылас мыжсӧ эз босьт, шуис жӧ эськӧ: сэсся пӧ нэмӧн некор «во веки веков» ог вӧч сэтшӧм-татшӧмтор, «шабаш» пӧ, крест пукта аборт вылӧ. Кӧть пӧ мый вӧчӧ мекӧд, ме пӧ тайӧ абортысь абу мыжа.

Народнӧй суд (юралысьыс Народнӧй суддя Вакнин ёрт, ӧти заседательыс Полетаева ёрт, мӧдыс — Коданев ёрт) мыжаліс Сватоваӧс Неневалы аборт вӧчӧмысь, мыйысь сійӧ сэсся и кулі, да судитіс Сватоваӧс 2 ч. 146 ст. Уголовн. Закон серти куим во кежлӧ пукавны.

Неневалы кык челядьсӧ быдтӧм вылӧ сьӧм перйӧм йылысь суд шуис, медым опекуныс сетас судӧ выльысь, торъя заявленньӧ (иск).

Суд помасис вой шӧр бӧрын 1 часын.