ТРУНДА — ЗЭВ БУР МУВЫНМӦДАНТОР

Трунда эм зэв уна миян войвылын. Сійӧ эм быд нюрын. Коми муын сэтшӧм нюрыс эм зэв уна. Трунда зэв бур вольӧс вылӧ, скӧт оланінӧ. Трунда вольӧс идзас вольӧсысь бурджык. Сійӧ артмӧ: нитшкысь, эжӧрысь дай мукӧд сісьманторъясысь, кодъяс омӧля на сісьмӧмаӧсь, абу на воштӧмаӧсь ассьыныс чужӧмсӧ. Трунда ёна юӧ ва ас пытшкас, 3−4 мында идзасысь. Татшӧм вольӧс мукӧд вольӧс дорсьыд ёна кутӧ бур сёянторъяссӧ быдтаслы; медуна кутӧ сійӧ сикас сёянтор, кодӧс шуӧны азотӧн. Трунда вольӧс скӧт оланінын бырӧдӧ куйӧд дуксӧ, коді скӧтыслы зэв вреднӧ. Татшӧм вольӧса инын скӧт лоӧ ёнджык, озджык висьны. Мӧслӧн йӧлыс ёна содӧ.

Вольӧс вылӧ трунда колӧ ёна косьтыны. Вольсавны колӧ 2−3 вершӧк судта, ӧтчыд вежалунӧ, эм кӧ унджык трундаыд, позьӧ ёнджыка вольсавны, омӧль сыысь оз ло. Трундаа куйӧд быдтаслы бурджык идзас куйӧд дорысь. Трунда ёна ёнмӧдӧ муясӧс, уна сійӧ сетӧ азот, код ёна колӧ быдтаслы. Вольсавны свежӧй трундаӧн скӧт оланін оз ков. Регыд перйӧм, лючки косьмытӧм трундаад эм зэв уна шомӧд (кислота), коді быдтаслы зэв омӧль. Трунда колӧ перйӧм бӧрын видзны чукӧрын во кымын, мед сэсь бырӧ шомӧдыс. Сэки трундаыс шогмӧ куйӧд вылӧ, скӧт оланінӧ вольсавтӧг. Трундаысь вӧчӧны чукӧръяс, пасьтаыс 2−3 аршын, шусьӧ компостӧн. Сійӧс сорлалӧны пӧимӧн, извесьтӧн дай куйӧдӧн. Медув дорас пуктыссьӧ кык вершӧк судта кос трунда, сы вылӧ киськалыштавсьӧ пӧим либӧ извесьт, сэсся став вылас позьӧ вольсавны куйӧд да киськавны куйӧд ваӧн, тадз тэчны пыр, кытчӧдз оз ёсьмы. Йывсӧ колӧ ёсьтыны, мед вывті уна оз пыр зэр ваыс. Тӧлысь кӧкъямыс кымын бӧрти колӧ сійӧс гудравны, мед лоас пасьтала ӧткодь. Воӧн-джынйӧн либӧ кык мысти позьӧ петкӧдны му либӧ видз вылӧ. Петкӧдны колӧ тулысын, арын кӧ петкӧдан, тувсов ваыс вынсӧ нуас. Та ногса лӧсьӧдӧм куйӧдсӧ позьӧ петкӧдны и видзьяс вылӧ. Петкӧдӧм бӧрти колӧ пинёвтны. Трунда перъянінсӧ первой колӧ косӧдны канаваясӧн. Трунда вундавсьӧ нюрсьыс перйигӧн кирпич кодь торъясӧн кӧрт зырйӧн, аршын джын кузьта, весьт пасьта, куим вершӧк судта. Трунда тэчсьӧ косьтыны косінӧ кирпич моз клеткаӧн, кор косьмас, кыскӧны горт дінӧ да тэчӧны вевт улӧ.

Сэн трундаыс олӧ вольсавтӧдз. Вольсалігӧн трунда комӧкъяссӧ колӧ жугӧдлыны.

Нак.