КОСЬКӦМНЫТӦ КӦДЗӦЙ

Коськӧмъяс дзонь во нинӧм кӧдзтӧг дзик весьшӧрӧ вошӧ. Сэтчӧ кӧ эськӧ кӧдзан мыйкӧ регыд воан кӧдзаяс пиысь — бурсӧ босьтан унджык. Шуам, миян став муыс 3 десятина. Ӧти десятинаын сю кӧдзӧма — воас 90 пуд, мӧд десятинаын ид — воас 75 пуд. Коймӧд десятинаыс коськӧм. Ставсӧ босьтам куим десятинаысь пӧльза во гӧгӧрӧн 90 п. + 75 п. = 165 пуд.

Миян обласьтын коськӧм вылӧ позьӧ кӧдзны вика турун либӧ картупель. Позьӧ сэсся кӧдзны анькытш зӧр сорӧн, турун вылӧ.

Кӧдзам кӧ коськӧм вылӧ картупель, сэки муыд ваяс урожайсӧ куимнан десятинаас.

Картупель кӧдзсьӧ десятина вылӧ 100 пудовня. Сю кӧдзан кадъясӧдз керӧмӧн сійӧ воӧ десятинаысь 400 пуд. Сідзкӧ коськӧм му вылысь босьтны позьӧ дзонь 400 пудовня картупель. Картупель бӧрын сю воӧ тыртӧм коськӧм вылӧ кӧдзӧм мында жӧ, зэв нин этшаджык ичӧтикаӧн. Шуам, картупель кӧдзлӧм бӧрти сю воас 75 пуд. 400 пудовня картупель водзсасяс 100 пуд нянькӧд. Сідзкӧ коськӧм вылӧ картупель кӧдзӧмӧн куим десятина муысь воас: 75 п. + 75 п. + 100 п. = 250 пуд нянь. Картупель кӧдзтӧг воӧ 165 пуд. 250 п. − 165 п. = 85 пуд. 85 пуд няньӧн унджык картупель коськӧм вылӧ кӧдзигӧн.

Картупель позьӧ пуктыны коськӧмъяс вылӧ сю кӧдзтӧдз керӧм вылӧ сӧмын кузь гожӧмъясын. 1921 воын тулыс воис зэв водз, картупель пукталісны водз жӧ. Сэтшӧм вояснас картупель позьӧ босьтны коськӧм вылысь сю кӧдзтӧдз. Дерт, сэтшӧм воясыс овлӧны шоча. Картупель коськӧм вылӧ кӧдзигӧн оз ков повны сійӧ кадӧ вотӧмысь. Оз кӧ удит воны, позьӧ картупель быдтыны арӧдзыс (сентябр тӧлысьӧдз). Арӧдзыс кӧ быдтан, воас 800 пудовня картупель — 200 пудовня нянь дон. Мӧд вонас тулысын сэтчӧ позьӧ кӧдзны ид, воас 75 пуд.

Сэсся коськӧм вылӧ вика кӧдзӧм йылысь. Вика кӧдзӧны коськӧм вылӧ водз тулысын либӧ арын (кӧйдыс серти). Вика ытшкӧны юль тӧлысьын 15 лунын кымын. Сю кӧдзӧны августын 10−18 лунъясас. Вика ытшкӧм бӧрти муыд сю кӧдзтӧдз ёна на вермас шойччыны. Сэсся вика аслас вӧсньыд вужнас небзьӧдӧ дай куйӧдалӧ мутӧ. Вика бӧрти сю воӧ сэтшӧма жӧ, кутшӧма воӧ коськӧм тыртӧг олӧмӧн бӧрын. Десятина му вылӧ вика быдмӧ медомӧлясӧ нин 300−400 пуд — 50 пуд нянь дон. Викаӧс коськӧм вылӧ кӧдзигӧн босьтам куим десятина му вылысь пӧльзасӧ: 90 п. сю + 75 п. ид + 50 п. = 215 пуд нянь дон. 50 пуд няньӧн унджык босьтам пӧльза.

Аддзанныд — коськӧмтӧ оз ков тыртӧг кольны.

Пи.