КРЕСТЬЯНАЯСЛЫСЬ НАЛОГ ЧИНТӦМА
Сӧветъяс Союзлӧн кӧзяйствоыс пыр ӧтарӧ кыптӧ да ёнмӧ. Кольӧм восяяс серти государствоса казнаӧ доходъяс воӧны унджык. Позьӧ кодъяслыськӧ, кутшӧмкӧ сикас налог воддза серти чинтыштны. Кодъяслысь эськӧ чинтыны, кодъяслы сьӧкыдджык вӧлі налог мынтӧмыс? Дерт, крестьянаяслысь.
Миян Союзлӧн Центральнӧй Исполнительнӧй Комитет аслас коймӧд сессия вылын шуис чинтыны сельскокӧзяйственнӧй налог.
Колян во (1924−25 воясӧ) став Сӧвет республикаяс пасьта налог вӧлі 470 миллион шайт. Таво налог лоӧ сӧмын 300 миллион шайт (татчӧ тшӧтш пырӧ местнӧй нужда вылӧ надбавкаыс). Сідзкӧ колян вося серти тавося налог лоӧ этшаджык коймӧд юкӧн мындаыс кымын (36%). Дерт, та вӧсна налог вель ёна чинас быд кӧзяйство вылӧ.
Сэсся налогӧн коймӧд юкӧд дорсьыс неуна этшаджык — 100 миллион шайт — кольӧ вӧлӧсьтас вӧлӧсьтса кӧзяйство кыпӧдӧм вылӧ. Кымын унджык сьӧм эм вӧлӧсьтлӧн, сымын сійӧ бурджыка кӧзяйствосӧ лӧсьӧдас, сымын бурджык лоӧ крестьяналы.
Крестьяна уналаын шуӧны: скӧт вылӧ пӧ налог уна пуктыссьӧ, сьӧкыд пӧ мынтыны. Сӧвет правительство шуис — збыль пӧ тайӧ, лӧсьӧдіс постановленньӧ: скӧтӧс му вылӧ вуджӧдӧм нормасӧ чинтыны коймӧд юкӧнлысь ӧти пайыс вылӧ (
Налог ставка йылысь (мыйта ковмас мынтыны быд десятина муысь) дай мынтан срокъяс йылысь юӧртасны тулысын, апрель тӧлысь помасигӧн кымын. Тайӧ юӧртӧм бӧртиыс сэсся некутшӧм вежӧм либӧ выль пӧв лӧсьӧдӧм налог йылысь оз ло дзонь во чӧж. Ещӧ нин ёна тшӧктӧма, медым некутшӧм вежӧмъяс эз вӧвны лӧсьӧдӧм бӧрти налог мынтан срокъяслы.
Налог ставкаяс лӧсьӧдалігӧн кутасны видзӧдны, мыйта кутшӧминъясын овлывлӧ шӧркоддьӧм урожайыс. Арын кӧ, нянь воӧм мысти, урожай лоӧ бурджык шӧркоддьӧм дорысь, налогсӧ оз нин содтыны; лоӧ кӧ омӧльджык, мыйкӧ мында налогсьыс недоимка моз вуджӧдасны мукӧд вояс вылӧ, кор урожайыс воас шӧркоддьӧм дорысь бурджык.
Та серти крестьяналы позьӧ аддзыны — воысь воӧ, кымын ёнмӧ Сӧвет власьтлӧн кӧзяйствоыс, налог босьтсьӧ этшаджык.
