БАЛ, БАЛ, БАЛ...
Виччысьтӧг воис меным татшӧм корӧм-письмӧ: «Бур лун, Прокопий Валентинович! Июнь 18 лунӧ финн-йӧгра этнопаркын нуӧдам Петровскӧй бал, кодӧс лоӧ сиӧма Пётр Первый чужӧмсянь 350 во тырӧмлы. Мича костюмъяса театрализуйтӧм тайӧ гажыс лоас збыльысь бал кодьӧн. Корам йӧктыны ставнысӧ, тшӧтш и видзӧдысьясӧс. Чайтам, тіянлы, йӧктыны сяммысь гозъялы, буретш лӧсялас татшӧм балыс. Волӧй, виччысям! Коми Республикаса театръясын уджалысьяслӧн союз».
Сэтшӧм нимкодь лои миянлы татшӧм юӧрысь. Кык вежон дасьтысим и шоныд мича лунӧ эновтім дачаын гожся мубердса уджсӧ да мӧдӧдчим Ыбӧ, финн-йӧгра этнопаркӧ, дерт, и балвывса паськӧмнымӧс босьтім.
Кыдз тыдовтчис, гажсӧ котыртӧма да сьӧмӧн могмӧдӧма Коми Республикаса театръясын уджалысьяслӧн союз, мыйӧн веськӧдлӧ Елена Александровна Пекарь. Сійӧ жӧ юрнуӧдӧ Воркутаса драма театрӧн. Бал вылӧ волісны и Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь нималана артистъяс. Буретш налӧн водзмӧстчӧмӧн и артмис тайӧ кыпыдысь-кыпыд гажыс.
Ставӧн вӧлі пасьтасьӧмаӧсь XVІІІ нэмся бал вылӧ моз. Нывбабаяс петкӧдчисны мича кузь платтьӧӧн, мужичӧйяс — бӧжа фракӧн, еджыд бабочкаӧн да еджыд перчаткиӧн. Майбыр, асланыс театрысь налы быдӧнлы вичмӧма мичаысь-мича паськӧмыс.
Этнопаркса конгресс-холлӧн ыджыд йӧктан залын синмӧ шыбитчис томулов котыр. Еджыд дӧрӧмаӧсь, сьыліас бабочкаа зонъяс, а сідзжӧ уна рӧма мича кузь платтьӧа нывъяс. Вӧлӧмкӧ, Сыктывкарса государственнӧй университетысь студентъяс, миян моз жӧ йӧктыны радейтысьяс. А видзӧдысьяс сулалісны стен пӧлӧн.
Урчитӧм кадӧ заводитіс юргыны шылад, и йӧктан паркет вылӧ петісны «придворнӧй камергеръяс» кианыс сарлысь грамотаяс кутӧмӧн. Историяысь тӧд вылӧ уськӧдісны, мый 1718 воын Пётр І-лӧн «Об ассамблеях» индӧд серти вӧлі шуӧма нуӧдны Россияын публичнӧй балъяс. Та бӧрын ӧдзӧс сайсянь мыччысисны государь-император Пётр І (артист Андрей Епанешников) да императрица Екатерина (пасьтасьӧма Ольга Деминская, Оля Сан). Найӧ и восьтісны-бласлӧвитісны тайӧ виччысяна балсӧ. Ми быттьӧ мойдӧ веськалім, ставыс сэтшӧм мича вӧлі!
Кыдзи и историческӧй балъяс дырйи, ӧніяыс пансис поляк полонезсянь, коді XVІІІ-XІX нэмъясын вӧлі Европаын медся нималана бальнӧй йӧктӧмӧн. Ми, гозъя, окотапырысь жӧ петім йӧктыны тӧдса шылад улӧ. Миян «Секрет молодости» бальнӧй школаын тайӧ полонезсӧ ёна жӧ радейтӧны йӧктыны. Сійӧ ыззьӧдіс ставнымӧс, матӧ сё гӧгӧр мортӧс. И стен бокын сулавны сэсся некод нин эз окотит.
Марина Афанасенко, СГУ-ын студентъяслӧн йӧктан котырӧн веськӧдлысь, босьтчис велӧдны гаж вылӧ воысьясӧс. Аслас быдтасъяскӧд, ныв-зонкӧд, петкӧдлісны классика шылад улӧ кызь сайӧ йӧктӧм: грант-марш, падеграс, менуэт, полька, краковяк да мукӧд. И та пӧрйӧ видзӧдысьыс некод эз коль, ставӧн босьтчисны йӧктыны.
Тані тыдовтчис Петровскӧй баллӧн збыльысь кыпыд да долыд йӧктан руыс. Став индӧд-правилӧсӧ, мый вӧлі урчитӧма Петр Первыйлӧн указас, зілим босьтны тӧд вылӧ. Быдӧн вӧлі бал вылас мича параднӧй паськӧма. Кавалеръяслӧн — фрак, смокинг, еджыд дӧрӧм да еджыд перчатки. А кыдзи мӧд ногыс, ӧд правилӧ серти ань вермӧ ӧтдортны перчаткитӧм кавалерлысь йӧктыны корӧмсӧ.
Дамаяслӧн платтьӧныс вӧлі мичаысь-мича да кузь, уна пӧлӧс рӧма, ывла вылын гожся дзоридзьяс моз нюмъялӧны югыд шонділы. Балвывса став платтьӧыс — восьса сьыліа, кытчӧ ӧшлӧмаӧсь сикӧтш моль. Став аньыс аминь мичаӧсь, быдӧнкӧд окота вӧлі йӧктыны. И кузь рытнад меным мойвиис уналы мыччывны веськыд киӧс да бергавны накӧд мича шылад улӧ! Петкӧдла, кыдзи колӧ корны йӧктыны (ангажемент). Кавалер матыстчӧ дама дорӧ, неуна юрсӧ копыртыштӧ сылы воча да нюмъялігтыр шуӧ: «Мича нылӧ, позьӧ тіянӧс корны тайӧ мича шылад улас йӧктыны?». Тадзи шыасьӧм бӧрын дама «сылӧ» да нюмъёвтӧмӧн пуктӧ ассьыс шуйга кисӧ кавалерлы веськыд киас, быттьӧ иналӧ асьсӧ сылӧн крепыд киясӧ. И тадзи пӧшти куим час, сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн унакӧд йӧкті. Та дырйи ставнымӧс снимайтісны.
— Меным сэтшӧм долыд да бур. Татшӧмсӧ медводдзаысь аддзылі. Гажсӧ нуӧдысьяс зэв бура дасьтысьӧмаӧсь, ставсӧ висьталісны да петкӧдлісны. Кужысьяс вылӧ видзӧдӧмӧн меным долыд вӧлі йӧктыны. Гӧгӧр ставӧн шаня нюмъялісны!Ыджыд козинӧн лои, мый меным мойвиис некымынысь снимайтчыны фрака кавалеръяскӧд орччӧн. Окотапырысь кута виччысьны татшӧм историческӧй бал вылас бара на корӧм. Сэк кежлӧ дасьта мича платтьӧ, ӧні тӧда нин, кутшӧмӧс, — конгресс-холлысь петігӧн шензигтыр висьтасис меным тӧдтӧм студентка.
— Тайӧ йӧктан залыс шензьӧдана ыджыд да мича. Гӧгӧр кольӧм важ кадся мича паськӧма йӧз, кодъяс бура дасьтысьӧмӧн локтӧмаӧсь бал вылӧ. Медводз неуна полыштікодь, эг вӧв мича йӧктан платтьӧа да. А кор заводитіс юргыны мыла вальс, а сэсся мукӧд пӧлӧс шылад, юрсӧ копыртыштлӧмӧн ме дорӧ шыӧдчис да киӧд босьтіс еджыд дӧрӧма том кавалер. Менам сьӧлӧмӧй ыркмуніс, да повтӧг петі том мортыскӧд паркет вылӧ. Ставӧн нимкодьпырысь йӧктім, и ме тшӧтш. Шензи ас вылӧ, мый ӧтикӧд да мӧдкӧд унаысь петалі йӧктыны. Кажитчис, кыдзи мужичӧйяс кужӧны матыстчыны нывбабаяс дорӧ. Татшӧмторсӧ быдсяма дискотека вывсьыд он аддзыв. Унатор тӧдмалі татшӧм бал йывсьыс. Зэв бур, мый миян республикаын ловзьӧдӧны татшӧм интереснӧй гажсӧ. Аттьӧ котыртысьясыслы, шылада-драмаа театрса артистъяслы, кодъяскӧд мойвиис снимайтчыны, — аслас сьӧлӧм-кылӧмӧн юксис Ольга Осипова, балсӧ видзӧдны волысь.
Миянлы, гозъялы, сідзжӧ воис сьӧлӧм вылӧ тайӧ кыпыд балыс. Эг и тӧдлӧй, кыдзи куим час колис, сэтшӧм долыд вӧлі! Нӧшта бур, мый том йӧзыс уна вӧлі. Сідзкӧ, Петровскӧй баллӧн лоас на аскиа луныс!
