МОРДІН ВӦЛӦСЬТЫН

(Кулӧмдін уездын)

Редакциясянь. Мукӧд вӧлӧсьтса селькоръяслы (газетӧ гижысьяслы) колӧ тайӧ Мордінса гижысьыслысь велӧдчыны: мый йылысьджык колӧ гижны газетӧ да кыдзиджык гижны (босьтны пример). Уналасянь гижӧны миянлы нинӧм абу йылысь (мелочи), прӧста лоӧ пыр пошта кудйын налы ӧтвет сетны. Тані вит юӧр гижӧма да, лишнӧйыс нинӧм абу, ставыс колантор, ставсӧ гижӧма кадын (своевременно).

Енлы эскӧм йылысь вензьӧм.

Март 1‐й лунӧ МОРДІНЫН (Кулӧмдін уездын) вӧлі енлы эскӧм (вера) йылысь вензьӧм (диспут). Вензьӧм вылас вӧліны коммунист партияса да профсоюзса шленъяс, комсомолечьяс да Лопыдінса поп Платон (Мордінас абу). Вӧліны сэсся деревняса енлы эскысь обществояссянь ыстӧм йӧз — уна йӧз волісны, кодлы окота вӧлі.

Медводзын висьталісны: мыйла вӧчӧма тайӧ вензьӧмсӧ. Сэсся Лопыдінса попыд висьтавліс енлы эскӧм йылысь да «мӧдаръюгыдса» олӧм йылысь. Поп Платон нинӧмтор эз и вермы прамӧя висьтавныс: эм али абу енмыс да «мӧдаръюгыдса» олӧмыс. Пыр ӧтарӧ шуӧ: ми пӧ эскам енлы библия шуӧм серти, сідзи пӧ священнӧй писанньӧ шуӧ.

Мукӧд юалӧмъяс вылас эз куж вочакыв висьтавны. Юалісны: «Мыйла нӧ енмыс, ыджыд милӧсьта кӧ сійӧ, нелямын (40) челядьӧс сетіс зверъяслы сёйны пророк Елисейлы вильшасьӧмысь?» Поп Платон шуис: «Сэтшӧм посниторъяссӧ ме ачым ог гӧгӧрвоны вермы».

Адам да Ева семья йылысь шуис: «Гашкӧ, налӧн вӧлі 17 пи да 19 ныв». Гымалӧм йылысь веськыда жӧ шуис: сэні пӧ оз Илля пророк гымав, сэні пӧ электричество уджалӧ.

Йӧзыд сэтчӧ ставныс серӧктісны да шуисны: «Видзӧд тай, попыд ачыс шуис, оз пӧ Илля пророкыд гымав». Унатор йылысь на поп Платонлысь юавлісны, сӧмын сійӧ век аслас «библия» вылӧ да «священнӧй писанньӧ» вылӧ ыстысис.

Тайӧ вензьӧм бӧрад унаӧн шуисны: попъясыд пӧ тай толькӧ ылӧдлӧны йӧзсӧ еннад. Некутшӧм ен пӧ тай абу; енлы пӧ ми сӧмын асланым пемыдлун вӧсна веруйтам (эскам).

«Кыа»

(Медводдза октябрины).

Ставмувывса нывбаба ӧтувтчан лунӧ (март 8-ӧд лунӧ) вӧлі выль ногӧн кага пыртӧм (октябрины). Кагасӧ «пыртісны» Мордінса пельшӧрлысь — П. Е. Поповлысь.

Октябрина вылас клубӧ чукӧртчисны коммунист партияса да профсоюзса шленъяс, комсомолечьяс, пионеръяс, крестьяна — на костын унджыкыс вӧліны нывбабаяс, — налӧн сэки кӧсйӧ вӧлі лоны собранньӧ праздник лун кузяыс.

Сэні висьтавлісны первой октябрины йылысь. Сэсся батьыс висьталіс, мыйла сійӧ сідзисӧ думыштіс «пыртчыныс»; нимсӧ кагаыслы шуӧ пуктыны «Кыа» (Заря). Тайӧ октябриныыс Мордінас кыа петӧм кодь на жӧ (вӧчсьӧ первой на). Сы бӧрын кагасӧ гижисны исполкомса нигаясӧ, да исполкомса юралысьыс, Изъюров ёрт, чолӧмбыттьӧ видзис татшӧм «пыртчӧм» вылӧ. Профсоюзса шленъяслӧн удж нуӧдысьыс, Тюрнин ёрт, сідзжӧ чолӧмбыттьӧ кыв да бурсиӧм висьталіс.

Сэки жӧ кагасӧ гижисны шленӧ учительяс ӧтувтчӧмӧ, кӧсйысисны быдтыны сыысь пемыдлункӧд выль вермасьысьӧс. Сы бӧрын пионер чукӧр босьтісны Кыа Поповаӧс шленӧ асланыс чукӧрӧ, сетісны сылы гӧрд галстук, пионерскӧй пас (значок) да кӧсйысисны быдтыны Ленин индӧм туй кузя мунысь мортӧс.

Йӧзыс зэв сюся видзӧдісны выльногса «пыртчӧмсӧ», бура кывзісны висьталӧмъяссӧ.

Мед жӧ татшӧм октябринаясыс Мордінас лоӧны ӧнісянь тшӧкыдджыка!

Пемыдлун бырӧдӧны.

ДАНЬСА сиктын март 7-ӧд лунӧ воссис гырысьӧс велӧдан школа. Велӧдчӧны сэні 30 морт, 12 арӧссянь 17-ӧдз. Волӧны зэв окотапырысь. Ёна нин, тыдалӧ, дӧзмӧмаӧсь пемыднад олӧмӧн. Весиг бать-мамныс ӧти чукӧртчылӧм вылын школасӧ ломтыны вайны шуисны быдӧнлы пес ӧтчыд ломтымӧн да 12 урӧн чукӧртны сьӧм патернӧйсӧ мынтыны. Ӧні пессӧ унаӧн нин вайӧмаӧсь.

Ставмувывса нывбабалӧн ӧтувтчан лун.

Медвойдӧр нывбабаяслӧн вӧлі собранньӧ. Сэні налы висьтавлісны ставмувывса нывбабаяс олӧм йылысь да кыдзи нывбабаяслы колӧ бурмӧдны ассьыныс олӧмнысӧ.

Сёрнияссӧ кывзӧм мысти Мордінса нывбабаяс шуисны: коді мыйӧн вермас — сетны отсӧг заграничаса тюрмаясын пукалысь нывбабаяслы; шуисны: «Мед заграничаса буржуйяс оз вӧрӧдны сэтчӧс нывбабаясӧс».

Сэки жӧ бӧрйисны 20 мортӧс-делегаткаясӧс. Налы тшӧктісны тшӧкыдджыка чукӧртчывлыны, тӧлкуйтны нывбабаяслысь нужда бырӧдӧм йылысь. Сэсся шуисны чукӧртчывны рытъясын лыддьысян керкаӧ уджъясӧн, уджалігмозыс кывзыны сэтысь висьталӧмъяссӧ.

Ленин нима пионер чукӧр.

Колян гожӧмнас на вӧлі организуйтчӧма Мордінса школаын пионер чукӧр, толькӧ ӧнӧдз на сійӧ быттьӧ эз вӧвлы — абу на вӧлі утвердитӧма Кулӧмдінсяньыс да. Тшӧктӧны вӧлі пионеръяслы сетны кӧсйысьӧм став йӧз син водзас (торжественное обещание). Ӧні, ставмувывса нывбаба ӧтувтчан лунӧ (март 8-ӧд лунӧ), пионеръяс сетісны сійӧ кӧсйысьӧмсӧ, чукӧрсӧ шуисны Ленин нимаӧн. Комсомолсянь сетісны налы гӧрд знамя, галстукъяс да значокъяс. Пионеръяс знамясӧ босьтӧм бӧрын чорыда кӧсйысисны ӧтувтчыны знамя бердас, мунны Ленин индӧм туйӧд. Кӧсйысьӧмсӧ сетісны 14 морт, ставныс велӧдчысьяс.

Газетӧ гижысь.