ДЖЕРБАЫН
Челядьдырйи, школаын на 6-ӧд классын велӧдчигӧн, география небӧгысь ми тӧдмалім шензьӧдана, мойдын кодь мича Африка йылысь. Унаысь, учебник листалігӧн, мӧвпавлім сэтчӧ ветлыны. Но Сӧвет кадӧ некыдз вӧлі тайӧс вӧчны.
Африка быдӧнӧс кыскӧ ас дорас. Кӧть и унаысь сэтчӧ ветлан, пыр аддзылан мыйкӧ выльтор. Со и та пӧрйӧ ылі да тӧдтӧм Джерба дівывса отельын шойччигӧн унатор медводдзаысь жӧ аддзылім.
Арлыда йӧзлӧн вежӧрас на юргана сьыланкывйысь кывъяс: «...не нужен нам берег Турецкий и Африка нам не нужна...» Та вӧсна сиктса челядьдырнымӧс ми коллявлім видз вылын. А ылі муяссӧ аддзылім сӧмын география атласысь.
А ӧні со ньӧбин путёвка, Сыктывкарын пуксин ыджыд самолётӧ, и вит час мысти Джербаса аэропортын нин петкӧдлан загранпаспорттӧ шоколад рӧма кучика таможенниклы, медым сійӧ пуктіс печать, мый тэ воин ылі странаысь.
Джерба — тайӧ ватӧм ді. Сійӧ меститчӧма Средиземнӧй саридзын Африкасянь сизим километр сайын. Джерба ді пырӧ Тунисӧ. Юркарыс сэні Хомт Сук (вузасян квартал). Ыджыд базарын вузалӧны уна озырлун: маслина, финик, инжир да уна пӧлӧс чери. Куим миллион маслина пу да финик пальма быдмӧ тайӧ ичӧтик ді вылас. Сё вося историяыс да культураыс сӧвмӧма уна кывъя войтырлӧн ӧтувъя олӧмын. Тайӧ и берберъяс, арабъяс, еврейяс, турокъяс, сицилиецъяс, испанечьяс, французъяс да мукӧд. Быдӧнлӧн аслыспӧлӧс культура, да и талунъя олӧмын тыдалӧ традиция нырвизьыс. Таксистъяс да лавкаын вузасьысьяс некымын кывйӧн вермӧны шыасьны: англия, немеч, француз, да тшӧтш и рочӧн. Сідзжӧ сёрнитӧны арабъяслӧн кыв вылын.
Россияса туристъяс Джерба ді вылӧ ветлӧны сӧмын тавося апрель тӧлыссянь. 2011 вося революция бӧрын сэтчӧ дугдӧмаӧсь волыны гожйӧдчыны Европаысь туристъяс. Сы вӧсна ӧні уна отель оз уджав.
Дерт, ми эг пыр гатшӧн куйлӧй пӧсь лыа вылын да купайтчӧй шоныд, сола ваа саридзын. Миянӧс кыскис быдтор тӧдмавны, мыйкӧ выльтор аддзывны ді вылысь.
Медводз ми тӧдмалім, мый тані эм зэв интереснӧйтор — крокодил быдтан ферма. Збыльысь шензьӧданатор — ас синмӧн аддзыны квайт метр кузьта ловъя крокодилӧс. Кор ми воим, крокодилъяс ӧта-мӧд бокас лӧня куйлісны, очсалісны, быттьӧ миянлы петкӧдлісны ёсь, еджыд пиня вомъяссӧ да виччысисны сёян кад. Фотоаппарат да камера босьтӧмӧн ми стӧча веськалім вердчан кадӧ — вит час рытын. Вердісны посни крокодилъясӧс (матӧ кык метрысь кузьджыкӧсь). Уна сё морт миян моз жӧ сулаліс да чуймӧм синмӧн видзӧдіс, кыдзи крокодилъяс сёйӧны, колскӧны ёсь пиньнаныс. Здук мысти рептилияӧн тырӧм му и ва другӧн пузис, ставӧн ӧта-мӧдсӧ талялӧмӧн уськӧдчисны вердысь дорӧ. Фермаын уджалысь сулаліс площадка вылын да шыблаліс тшыг рептилияяслы чипан яй. Крокодилъяс, гораа гольскӧмӧн, кватлалісны чӧскыд яйсӧ. Дас вит минут — и ставыс бӧр ланьтіс, пемӧсъяс бара шӧвктугъяс кодьӧсь лоины, быдӧн ладӧн олӧ орччӧн куйлыськӧд. Вердӧны найӧс куим луннас ӧтчыдысь. Миян волігӧн гырысь, квайт метр кузя крокодилъяслӧн вӧлі шойччан лун, найӧ купайтчисны да гожйӧдчисны шонді улын, найӧс нинӧм эз вермы торкны.
Паметьӧ медся дыр кежлӧ кольӧны крокодилъяс, кодъяскӧд меным мойвиис снимайтчыны.
Ывлаын гуляйтігӧн меным син улӧ усины национальнӧй паськӧма йӧз. Сэтчӧс олӧма войтыр быд лун новлӧны нэмӧвӧйся паськӧмсӧ. Нывбабаяслӧн чужӧмыс весиг оз тыдав. Налӧн сьӧд халат улас уна рӧма югыд мича платтьӧ — важӧн вурлӧмаӧсь зарни сунисӧн.
Ме тӧдмалі, мый важӧн кӧлысь водзас Джербаса нывъясӧс ветымын лун-вой кежлӧ йӧртлӧмаӧсь керка жырйӧ, дзик пемыдінӧ. Шензьӧмӧн юаси экскурсоводлысь, мыйла тадзи вӧчлӧмаӧсь. Медым пӧ чужӧм кучикыс кӧлысь луннас вӧлі еджыд. А ки-кок пыдӧссӧ мавтӧны мугӧм хна краскаӧн. Мавтӧм киыс пӧ индӧ, мый нывбабаыс верӧс сайын. Гусясьӧмысь полӧм вӧсна ассьыныс став озырлунсӧ — зарни да эзысь сикӧтш, исерга, чунькытш — нывбабаяс пыр новлӧмаӧсь ас выланыс. История ӧд петкӧдлӧ, мый Джерба ді вылӧ унаысь уськӧдчылӧмаӧсь вӧрӧгъяс да грабитлӧмаӧсь сэтчӧс йӧзӧс.
Со тадзи олӧны ылі муын.
