СТАВСӦ КОЛӦ ВӦЧНЫ АС КАДӦ
Сыктывкар — талунъя радейтана кар. Сиктын быдмигӧн ыджыд карыд кажитчис кутшӧмкӧ тӧдтӧмторйӧн да кыскис челядьӧс ас дорас. Школа помалӧм бӧрын ӧттшӧтшъяяс кызвыннас мунім велӧдчыны карӧ, быдӧн босьтім колана профессия. Тӧдмасим карса олӧмӧн, ставныс моз рочасим. Ветлӧдлім карса уличаясті, радейтчим, коми сёрни кывзыны да спектакль видзӧдны волывлім В. Савин нима драма театрӧ, мӧвпавлім аскиа бур олӧм йылысь, кӧсйим бергӧдчыны сиктӧ велӧдны школаын...
Кадыс муніс, олӧманым быдӧн аддзим ассьыным туй, коді унджыкнымӧс бӧр вайӧдіс юркарӧ. Воим семья-челядьӧн, гашкӧ, та понда кар вылӧ видзӧдласным вужвыйӧн вежсис. Нелямын вит вонад Сыктывкар ёна вежсис, паськаліс, бӧръя дас вонас мичаммис выль керкаясӧн.
«Коми му» газет лыддьысьӧс тӧдмӧда уджъёрткӧд, коді ыджыд пай пуктӧ талунъя юркар сӧвмӧдӧмӧ. Сьӧлӧм-ловнас сійӧ коми морт, а рочасьӧ, сы вӧсна мый школаас эз велӧдны чужан кывсӧ. Быдмис-велӧдчис сійӧ Кӧрткерӧс сиктын, медводдза профессияыс — физкультура велӧдысь, мӧдыс — юрист, мый отсаліс пытшкӧсса делӧяс министерствоын да тшӧтш и предприниматель удж котыртӧмас. Ас районын жӧ, томӧн на, тӧдмасис депутат уджӧн. Тайӧ Сергей Анатольевич Кулаков, ас вылӧ уджалысь, ӧні «КС Альфа» ыджыд да зумыд стрӧитчан котырӧн веськӧдлысь, юркарса сӧветысь депутат.
— Сергей Анатольевич, висьталӧй, пӧжалуйста, кутшӧм талунъя серпасыс экономикалӧн стрӧитчан юкӧнын да мый водзӧ виччысьӧ патера ньӧбысьясӧс?
— Медводз пасъя, патера ньӧбысьяслы оз ков шогсьыны: став югыд могсӧ позьӧ пӧртны олӧмӧ талун и эпидемия бӧрын. Мыйла? Стӧча висьтала, мый Сыктывкарын уна патераа керкаяс стрӧитан став компанияыс вынйӧра, панӧм керкаяссӧ эштӧдны сьӧмыс налӧн тырмымӧн. Содтӧд на, Россияса президент Владимир Путинлӧн тшӧктӧм серти Россияса правительство тавося кос му 16 лунӧ вынсьӧдіс торъя шуӧм, кӧні урчитӧма стрӧитчан юкӧнлы отсалӧм могысь воськовъяс. Торйӧн кӧ, петан туйясысь ӧти — государство пондас ас тшӧт весьтӧ ньӧбны выльӧн кыпӧдӧм керкаясысь патераяс да могмӧдны сійӧн судзсьытӧма олысьясӧс, шуам, бать-мамтӧг быдмӧм челядьӧс.
Кыдзи и гырысь каръясын, Сыктывкарын недвижимосьт юкӧныс «ловъя», сійӧ пыр вежласьӧ. Ӧд тані некымын стрӧитчан компания, и кольӧм тӧлысьясӧ, пандемия дырйи, найӧ эз дугӧдчывны уджсьыс.
Стрӧитчан юкӧн и водзӧ кутас сӧвмыны. Сӧмын миян котырным ӧні кыпӧдӧ-помӧдз вайӧдӧ вит олан комплекс. А локтан воясӧ урчитӧма стрӧитны кар шӧрын вит ыджыд керка, та могысь ставыс нин дась. Дас вося удж серти верма стӧча висьтавны, мый керкасӧ примитан комиссиялы сдайтан кадӧ быд патералӧн эм нин кӧзяин — йӧзыс ставсӧ водзвыв ньӧбалӧны. Тадзи зільны шуӧма и водзӧ.
Талун кежлӧ вузӧс пыдди вӧзъян патераыс абу уна. Ӧтуввезйысь риэлтор компанияяслысь лист бокъяс видзӧдалігӧн чайтсьӧ, мый вӧзъянторйыс зэв уна, но збыльвылас ӧти патерасӧ унаӧн петкӧдлӧны. Сэк жӧ важ оланінысь эновтчысьясысь матӧ ставӧн кӧсйӧны вуджны выль керкаӧ.
Колӧ тшӧтш содтыны, интернетын вузалӧм могысь патераяссӧ вӧзйӧны кызвыннас важ стрӧйбаясысь: хрущёвкаысь, вит судтаа панель керкаысь, ӧтуволанінысь. Тайӧ ставыс важмӧм нин фонд, та вӧсна и донъясыс на вылӧ усьӧны.
Талун йӧзыслы колӧ, рочӧн кӧ, комфорт, сы вӧсна и унджыкыс ньӧбӧны юр сюянінсӧ выль керкаясысь.
Керка кыпӧдӧмыс — экономика юкӧнын «ловъя организм». Тайӧс бура гӧгӧрвоӧны и странаса гырысь чинаяс. Водзынджык пасйи нин, мый федеральнӧй шӧрин вынсьӧдіс стрӧитчан юкӧнлы отсалӧм могысь оланпасъяс. Мӧд боксянь, и банкъяс чинтісны йӧзлы выльӧн кыпӧдӧм керкаясысь патера ипотекаӧн ньӧбӧм вылӧ донъяссӧ. Ӧд гӧгӧрвоӧны: стрӧитчысьяс мынтӧны меставывса бюджетъясӧ вель уна вот.
«Правительство пондас дотируйтны экономикалысь стрӧитчан юкӧнсӧ. Тайӧ ставнас экономикасӧ кыпӧдӧмын зэв тӧдчана мог. Ӧти стрӧитчысь могмӧдӧ уджӧн нӧшта ӧкмыс мортӧс», — пасйис странаса президент Владимир Путин телевизор пыр шыӧдчигӧн. А ме тайӧ висьталӧмсӧ казьтышта газет лыддьысьяслы.
Директоралан удж серти ме тӧда, мый кымын унджык стрӧитчысьыс, сымын унджык йӧзӧс лоӧ могмӧдны уджӧн. Торйӧн нин миян карын, кӧні видз-му овмӧс да сёян-юан дасьтӧм кындзи мукӧд производствоыс абу. Вайӧ арталам, мыйта специалистӧс могмӧдӧ уджӧн ӧти стрӧитчысь: кирпич вӧчан заводын зільысьӧс; кирпичсӧ вайысь шоперӧс; кирпичсӧ кранӧн кыпӧдысьӧс; керкапытшса удж вӧчысьясӧс (электрикӧс, сантехникӧс, штукатур-малярӧс, ӧшинь пукталысьӧс), лавкаын стройматериал вузалысьӧс; стройкаӧн веськӧдлысьӧс да уна мукӧдӧс. А могмӧдам кӧ уджӧн, сідзкӧ, налӧн эм и нажӧткаыс.
Стӧча верма эскӧдны: ми и водзӧ падъявтӧг пондам кыпӧдны выль керкаяс. Та вылӧ эм тырмымӧн вын и сьӧм. А сьӧмсӧ выль ногӧн вичмӧдӧмыс гырысь банкъяскӧд ӧтвылысь отсалас пӧртны олӧмӧ стрӧитчӧм кузя тӧдчана проектъяс. Та дырйи ми огӧ кутӧй виччысьны йӧзлы патера вузалӧмысь сьӧмсӧ. Керкасӧ помавтӧдз сьӧмӧн могмӧдны мӧдасны банкъяс. Сідзкӧ, водзӧ вылӧ йӧзыслы оз ков повны патерасӧ ньӧбны.
Сэсся и быдӧн вермас бӧрйыны оланінсӧ сьӧлӧм сертиыс: лӧсялана судтаысь, ӧшиньнас рытыввылӧ либӧ лунвылӧ банаӧс да с.в. Нӧшта на и ньӧбысьяслы оз ков повны сьӧмсӧ воштӧмысь, ӧд сійӧ лоӧ банкын торъя тшӧт вылын.
«КС Альфа» стрӧитчан котырным кыпӧдӧ уна патераа керкаяс кар шӧрын. Ми тӧдӧмӧн огӧ сюйсьӧй мукӧдлӧн стрӧитчанінӧ, мед кӧть кар гӧгӧрын, бокисаджык юкӧнъясын керкаяс кыпӧдӧмыс донтӧмджык сувтӧ. Гӧгӧрвоам, мый Сыктывкар — административнӧй шӧрин, тані федеральнӧй, республикаса да юркарса веськӧдлан учреждениеяс, велӧдчан-бурдӧдчанінъяс, культура да социальнӧй стрӧйбаяс. Ставыс тайӧ артмӧдӧ карса бюджет. Тайӧ учреждение-организацияас зільысьяс и эпидемия кадӧ, и водзӧ кутасны босьтны удждон. Сідзкӧ, на весьтӧ содӧ карса бюджетын вотыс. Керкаяс кыпӧдігӧн тайӧс ми тшӧтш кутам тӧд вылын. Тӧдам, мый кодлӧн эм сьӧм, сійӧ корсьӧ лючки олӧм могысь бур патера. Та вӧсна ми водзвыв быдӧнкӧд сёрнитам-тӧдмалам, мый медводз колӧ оланіныскӧд орччӧн: детсад, школа, бурдӧдчанін, туйяс, лавкаяс да с.в., да та серти нин могмӧдам.
Юркарным воысь-во мичаммӧ, быдмӧ-паськалӧ выль стрӧйбаясӧн. Татчӧ локтӧны овны тшӧтш сикт-грездса да войвыв карса войтыр. Сэк жӧ карын зэв на уна важмӧм-нёровтчӧм, киссян выйын кык судтаа пу керкаыс. И сэні олӧны йӧз. Медым отсавны налы выльмӧдны оланінсӧ, Россияын вынсьӧдӧма торъя программаяс. Татшӧм государственнӧй уджтасас пырӧдчам и ми.
— Кыдзи мӧрччис оланін стрӧитанног вылӧ банкъясын сідз шусяна эскроутшӧтъяс пыртӧмыс?
— Тайӧ выльторйыс, дерт, ёна вежис стрӧитчан юкӧнын серпассӧ. Колӧ шуны, ми важӧнкодь виччысим татшӧмторсӧ. «Об участии в долевом строительстве многоквартирного дома» 214-ӧд федеральнӧй оланпассӧ вӧлі выльмӧдӧма кольӧмвося июльын. Вежсьӧм сертиыс ӧні стрӧитчысьяс кыпӧдӧны керкаяссӧ оз дольщикъяслӧн сьӧм вылӧ, а ас тшӧт весьтаныс: вичмӧдӧны чӧжӧм нин сьӧмсӧ да тырмытӧмсӧ водзӧсалӧны банкысь. Артмӧ, ми патера ньӧбысьяс моз босьтлам ипотека. Компания кыпӧдӧ оланінсӧ банкысь удждӧм сьӧм вылӧ, дольщикъясӧн мынтӧмыс кольӧ банкӧ жӧ.
Гӧгӧрвоӧда: патера ньӧбысьлы (сідз шусяна дольщиклы) банк восьтӧ торъя эскроутшӧт, кӧні сьӧмыс куйлӧ либӧ вочасӧн чукӧрмӧ керкасӧ эштӧдтӧдз. Та дырйи ньӧбасьысьыслӧн эм кад да позянлун бӧрйыны стрӧитчан керкасьыс лӧсялана патера. Содтӧд пасъя, мый сӧмын на панӧм керкаын доныс медічӧт, а сійӧс лэптігкості кыптӧ и доныс. Банк вуджӧдас стрӧитчан котырлы сьӧмсӧ сӧмын патера ньӧбысьлы ключ сетӧм бӧрын.
Ӧти кывйӧн, мортыслы оз ков повны сьӧм воштӧмысь. Банк тырвыйӧ кывкутӧ сыысь. Сэсся и олӧмас кӧ мыйкӧ торксяс, мортыс вермас бӧр босьтны сьӧмсӧ.
Мӧд боксянь — банк сьӧмӧн отсалӧ сӧмын кок йылас зумыда сулалысь стрӧитчан котыръяслы. Стрӧитчысьясӧс тайӧ ышӧдӧ зільджыка кыпӧдны керкасӧ да ӧдйӧджык вештыны банкысь босьтӧм кредитсӧ.
— Мыйӧн кивыв патера ньӧбысьлы «КС Альфа» компаниялӧн кредит сеталан котыръяскӧд ёртасьӧмыс?
— Миян кырымалӧма сёрнитчӧм сьӧм водзӧсалан став гырысь банкыскӧд да накӧд ӧтвылысь зілям кокньӧдны йӧзыслысь патера босьтӧм-вузалӧмсӧ. Тшӧтш и чинтыны асланым ньӧбасьысьяслы прӧчентсӧ. Вӧзъям сідзжӧ ипотека босьтӧм кузя уджсӧ нуӧдны веськыда миян офиссянь. Тайӧ ньӧбасьысьлы зэв кивыв: оз ков котравны сэтчӧ-татчӧ, патера ньӧбӧм-вузалӧм кузя сёрнитчӧмсӧ позьӧ вынсьӧдны ӧтуввез пыр, юркарӧ волытӧг да весиг гортысь петавтӧг.
— Йӧзӧс шогмытӧм да киссян выйын оланінысь мӧдлаӧ вуджӧдӧм, выль оланін ньӧбны отсалан кутшӧм социальнӧй уджтасъяс збыльмӧдсьӧны талун?
— Ӧні йӧзлы оланін выльмӧдӧм могысь государствосянь вичмӧ тӧдчана отсӧг. Торйӧн нин челядя семьяяслы. Сідз, бӧръя вит вонас республикаса некымын сё татшӧм семья босьтісны патерасӧ федеральнӧй кудйысь вештан мам капитал весьтӧ. Тавосянь маткапиталсӧ сетӧны медводдза кага чужӧмсянь, да сійӧ содіс 466.617 шайтӧдз. Таысь кындзи Комиын республикаса бюджетысь вичмӧдӧны содтӧд 150 сюрс. Мӧд кага чужтӧмысь бара жӧ федеральнӧй кудйысь мынтӧны нӧшта 150.000 шайт.
«Челядя семьялы государство отсӧгӧн ипотека» программа серти кык либӧ унджык челядя семьяяслы, кӧні челядьыс чужӧны 2018-ӧдсянь 2022 воӧдз, ипотекасӧ шуӧма сетны 30 во кежлӧ ичӧтджык прӧчентысь. Талун кежлӧ — 4,6–5% улӧ. Медводдза взноссӧ — 20% — позьӧ вештыны маткапиталӧн.
Тайӧс ставсӧ, чайта, унджыкыс тӧдӧны, а ме кӧсъя висьтавны газет лыддьысьяслы ассьыным гусятор. Миян котырным матӧ дас во могмӧдӧ войтырӧс выль патераясӧн, тшӧтш и шогмытӧм нин оланінысь вуджӧдӧмӧн. Тайӧн ми, чайта, бур боксянь торъялам мукӧд котырсьыс. Важся пу керкаяс разьӧм бӧрын сы пыдди кыпӧдам уна патерааясӧс кар шӧрын. Тайӧ сетӧ позянлун збыльмӧдны социальнӧй нырвизь. Миян отсӧгӧн уна дас семья овмӧдчисны выль шоныд патераясӧ. Зэв нимкодь, паныдасьлігӧн аттьӧалӧны да! Асьныд аддзанныд, кыдзи вежсис Карл Маркс нима уличаыс, кӧні нёровтчӧм пу керкаяс пыдди ӧні грымвидзӧны уна судтаа мича стрӧйбаяс.
Ӧти кывйӧн, тшӧтш и миян зільӧмӧн Сыктывкарса администрация збыльмӧдӧ 2019–2025 воясӧ йӧзӧс киссян выйын оланінысь мӧдлаӧ вуджӧдӧм кузя республикаса уджтас. Федеральнӧй да регионса бюджетъясысь сьӧм весьтӧ тайӧ каднас могмӧдасны оланінӧн 7,4 сюрс гӧгӧр мортӧс.
Колӧ пасйыны сідзжӧ, мый кар шӧрын стрӧйбаяссӧ кыпӧдам кызвыннас инвесторъяслӧн сьӧм весьтӧ. Татшӧм ногӧн йӧзыслӧн эм позянлун бӧрйыны патерасӧ сьӧлӧм сертиныс. А карса бюджет весьтӧ кыпӧдӧмсьыс администрация вичмӧдӧ сэтшӧмӧс, кутшӧм эм сійӧ кадас. Ёрдлӧн тшӧктӧм серти вермасны весиг сетны кар бердысь эновтӧм патера. А ми лэдзам йӧзыслы бӧрйысьны. Казялінныд торъялӧмсӧ?
Ме, кыдзи юркарса сӧветын депутат да стрӧитчан котырӧн веськӧдлысь, пыдісянь гӧгӧрвоа патераясӧн могмӧдӧмлысь социальнӧй тӧдчанлунсӧ. Юркарын кык судтаа 1.200 пу керка важмӧма, унджыкыс киссян выйын. Сэтысь йӧзсӧ колӧ вуджӧдны выль стрӧйбаясӧ. Кольӧм воын 2025 воӧдз вынсьӧдӧм юркарса программаын урчитӧма разьны сӧмын 34 керка. Тайӧ лыдпасъяс сертиыс татшӧм ӧдӧн программасӧ ковмас збыльмӧдны сё во. Сідзкӧ, сійӧс регыдджык кадӧн олӧмӧ пӧртӧм могысь колӧ корсьны ыджыд инвестиция. Татшӧм инвестиционнӧй уджтасыс «КС Альфалӧн» эм. И сійӧн ме тӧдмӧді нин республикаса юралысьӧс.
Пример пыдди вайӧді карса шӧр паськыд улича — Октябр шӧртуй. Сылӧн ӧтар-мӧдарас кык судтаа пу керкаяс. Ми вӧзъям разьны ӧтпырйӧ дасӧс, та вылӧ корам карса бюджетысь уджйӧзӧн 300 миллион гӧгӧр шайт. Аукцион отсӧгӧн компанияяс ньӧбасны тайӧ мусӧ 200 миллион шайтысь, а сьӧмыс бӧр воас карса кудйӧ. Сэсся ӧд керка кыпӧдӧмысь компания тшӧтш вештӧ вот. Шуам, «Петергоф» комплекс стрӧитӧмысь ми мынтім регионса да меставывса бюджетӧ 90 миллион шайт.
Быть колӧ пасйыны и, мый ми стрӧитчам Ухтаын вӧчӧм кирпичысь, кӧрта-бетона конструкциясӧ вӧчӧны тані жӧ, 90 прӧчент отделочнӧй материалыс — Россияса. Пластик ӧшинь, пӧв-плака — ставыс татчӧс. Быд патераын уджсӧ бергӧдӧ вит морт. Тайӧ лыддьӧдлӧмсьыс нин тыдалӧ, мый весиг ӧти керка кыпӧдӧмӧн ми могмӧдам уджӧн уна йӧзӧс. Татчӧ жӧ позьӧ содтыны охранникӧс, шоперӧс, магазинын вузасьысьӧс. Найӧ ставӧн мынтӧны асланыс удждонысь вот, а сійӧ воӧ карса сьӧмкудйӧ.
Сідзкӧ, стрӧитчӧмыс — республикаса экономика юкӧнын зэв тӧдчана юкӧн. Ӧти воӧн ми кыпӧдам керкасӧ да бергӧдам сьӧм-вотсӧ, а администрациялӧн лоӧ позянлун разьны дас важ керка да сы пыдди лӧсьӧдны выль олан комплекс улӧ му.
Таысь кындзи ми ӧд нӧшта на и мичмӧдам керка гӧгӧрсӧ: лӧсьӧдам челядьлы ворсанінъяс, олӧма войтырлы лабич-пуклӧс, садитам пуяс, шыльӧдам туйяс. И та весьтӧ мичмӧ ставнас карыс.
— Тӧда, мый тіян зэв вына ёрта котыр, кытчӧ пырӧны уна профессияа йӧз: стрӧитчысьяс, юристъяс, керка-патера вузалысьяс, МФЦ-ын уджалысьяс да мукӧд.
— Збыльысь, зэв долыд, мый дас вит воӧн ме гӧгӧр котыртчисны ассьыныс уджсӧ бура тӧдысь-гӧгӧрвоысь да кывкутысь ёртъяс. Найӧ сьӧлӧмсяньыс зільӧны да оз кӧсйыны вешйыны мӧдлаӧ. Чайта, миян отсӧгным йӧзыслы зэв колана.
— Сергей Анатольевич, стрӧитчанінъясын «КС Альфакӧд» уджалӧны и мукӧд котыръяс. Кодъяс найӧ?
— Шуам, «ТетрастройКомиын» трудкнижкаӧ пасйӧмӧн зільӧ витсё сайӧ морт: производствоӧн веськӧдлысьяс, инженеръяс, стройкаса прорабъяс, каменщикъяс, крановщикъяс. Уджалӧны витлаын, ӧти керка кыпӧданінын быд лун матӧ ветымын морт. Найӧ кызвыннас ас йӧз, юркарын да матысса сиктъясын олысьяс. Договор серти медавлам пӧдрада организацияяс, найӧ бергӧдӧны пытшкӧсса уджъяс: сантехника лӧсьӧдӧны, пуысь вӧчасьӧны, би нюжӧдӧны, ӧдзӧс-ӧшинь пукталӧны.
Асланым производственнӧй участокын вӧчӧны кӧрта-бетонысь, посньӧдлӧм изйысь да кыз кӧрт сутугаысь став коланасӧ — фундамент улӧ кузь свая, джодж-йиркӧ плита да с.в. Изсӧ ваям Чимиавӧрӧкысь. «Бетон-инвест» котырын 200 сайӧ уджалысь. Керка стенсӧ тэчам Ухтаса бур кирпичысь. Пластик ӧшиньсӧ вӧчӧны юркарысь пӧдрада фирмаын. Дерт, эм и патера вузавлан юкӧн.
Ас вынӧн кӧ урчитӧм кад кежлӧ ог вевъялӧй став уджсӧ эштӧдны, медавлам мукӧд регионысь специалистъясӧс, торйӧн кӧ, Чувашияысь каменщикъясӧс. «Токио» олан комплекс кыпӧдіс Сербияысь «Энергопроект Високоградня», «Газпромлӧн» пӧдрада котыр.
— Мыйла тіянлы, карса сӧветысь депутатлы, сэтшӧм тӧдчанаӧсь социальнӧй юкӧнлы инмана юалӧмъясыс?
— Юркарса сӧветӧ менӧ бӧрйисны 2019 вося сентябрын. Ас кӧсйӧм серти босьтчи зільны социальнӧй тӧжд-мог кузя комитетын. Йӧзкӧд уджыс, налӧн быдлунъя тӧжд-майшасьӧмыс меным бура тӧдсаӧсь да, чайта, унаторйын верма отсавны бӧрйысьысьяслы. А мытшӧдыс и збыльысь уна: ваӧн, биӧн, коммунальнӧй услугаӧн могмӧдӧмын, туйяс да ӧшинь увъяс весалӧмын. Ӧти кывйӧн, эм кытчӧ веськӧдны вын-кужанлунтӧ.
Депутат уджын медводз шымырті 8-ӧд номера кытшын уна общественнӧй котыр (округыс Дырнӧссянь Орджоникидзе пӧлӧн Интернациональнӧй уличаӧдз). Йӧзсянь тӧдмалі тшӧтш виччысьтӧмтор: вӧлӧмкӧ, унаӧн оз вермыны ветлыны... шырсьыны. Та вӧсна лои дасьтӧма «Социальнӧй парикмахер» проект, код серти ӧні вичмӧ отсӧг сё сайӧ олӧма мортлы да вермытӧмлы. Авъя да нюмбана парикмахер Наталья Евгеньевна Макуха волывлӧ найӧс дон босьттӧг шырны-мичмӧдны гортӧдзыс. Ньӧбим сылы уджас став коланасӧ, мынтам удждон. Ӧні дасьтам социальнӧй грант шедӧдӧм могысь уджтас, медым татшӧм отсӧгсӧ вичмӧдны кар пасьтала олысьяслы.
— Сергей Анатольевич, кысянь тайӧ ставыс — орччӧн олысьяслысь тӧжд-майшасьӧмсӧ казявны кужӧмыс, налы отсӧг вылӧ воны дасьлуныс?
— Томдырсянь на. Водзмӧстчынысӧ туйдісны бать-мам, кодъяс сідзжӧ зілисны социальнӧй юкӧнын.
Вежӧрӧ йиджисны тшӧтш Коми Республикаса медводдза юралысь Юрий Спиридоновлӧн тшупӧда пас дырся кывъясыс, морт олӧмын пӧ ставсӧ колӧ вӧчны ас кадӧ: и уджавны, и челядьӧс чужтыны. Кывлі тайӧс томӧн на, но шуӧмсӧ бура гӧгӧрвои и ӧнӧдз кута юрын.
Менам тыр-бур семья, быдмӧны нёль пи — футболӧн ворсан быдса команда. Медыджыдыс дас нёль арӧса нин, прамӧй отсасьысь. Мукӧдыслы — вит, нёль да куим арӧс. Батьыс да ыджыд вокыс вылӧ видзӧдӧмӧн ставныс радейтӧны физкультура. Гӧтыркӧд кӧсъям, медым пиянным быдмисны да олісны тані, чужан карын. Аттьӧ гӧтырлы, мый сійӧ быдтасъяскӧд пыр орччӧн, ӧд удж вӧсна менам прӧст кадӧй этша. Татшӧм отсасьӧмыс, радейтӧмыс да мам-батьлӧн эскӧмыс сетӧны меным олӧмын да уджын вит пӧв уна вын. А аслам командакӧд ӧтув ми вермам вӧчны зэв уна.
Бӧръя вонас быдлаын гижӧны-сёрнитӧны республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрлӧн сьӧкыдлунъяс йылысь, тайӧ ёсь юалӧмсӧ кыпӧдлісны и коми войтырлӧн чукӧртчылӧм дырйи. Ме дорӧ йӧзыс тшӧтш шыӧдчисны, виччысьӧны отсӧг. Корсям лӧсялана петан туй.
Суйӧр сайысь воӧм пӧрӧс висьӧмыс бура петкӧдліс, мый сьӧкыд кадӧ отсӧгыс колӧ нӧшта на унджык йӧзлы. И ми вичмӧдім сійӧс тшӧтш и бурдӧдысьяслы. Тайӧ уджсӧ нуӧдам водзӧ.
Медбӧрын пасъя: тайӧ веськыд сёрниыс меным сетіс позянлун гӧгӧрвоны Россияса Оланподув выльмӧдны коланлунсӧ. Бӧръя Конституциясӧ вынсьӧдлісны кызь сизим во сайын. Тайӧ каднас исковтіс зэв уна ва, йӧз олӧмын лоис уна-уна вежсьӧм. И ме чайта, мый Оланподувсӧ быть колӧ выльмӧдны. Торйӧн нин семья доръян-сӧвмӧдан юкӧнсӧ. Выльмӧдӧм Конституция серти налы колана отсӧгсӧ позяс вичмӧдны тшӧтш и 2019–2025 воясӧ йӧзӧс важ да киссян выйын оланінысь мӧдлаӧ вуджӧдӧм кузя государственнӧй уджтас олӧмӧ пӧртӧмӧн.
