КОМИӦН ЧОЛӦМАЛӦНЫ-ВОЧААЛӦНЫ
Паськыд Ямаллӧн тундра-вӧра, паськыд юяса пельӧсъясті ветліг-мунігӧн паныдасьлі уна войтыркӧд, тшӧтш и коми кывъякӧд.
Удж кузя медводз, дерт, пыравла сиктса администрацияӧ. Ӧдзӧсысь гижӧд лыддигӧн пырджык медводз казялан Комиын паськалӧм ов. Позьӧ неыджыд кывкӧртӧд вӧчны: нэм сайын Из сайӧ мунлӧм изьватаслӧн внук-внучка водзӧ нуӧдӧны налысь писькӧс, зумыд да уджач этшсӧ. Куим юрсиктын, кӧні ме вӧлі февраль-мартын, вочаалісны менӧ, Сыктывкарысь воӧмаӧс, комиӧн чолӧмалӧмӧн.
Быдӧн тӧдӧ: Мыжы сиктын комиыс уна. Сиктса администрациянас юрнуӧдӧ Степан Борисович Семяшкин. Пӧльыс волӧма Изьваысь.
Бать-мамыс — кӧр видзысьяс, и ачыс уна во веськӧдлӧма «Байдарацкӧй» кӧр видзан колхозӧн. Мамыс — Агафья Ивановна Семяшкина (Ануфриева) — мам-героиня, 10 челядьӧс чужтӧма да быдтӧма. Февраль 20 лунӧ комын куим внук-внучкакӧд пасйӧма 80 арӧс. Агафья Ивановна пыр на визув, водзмӧстчысь, Коми керкаӧ сьывны ветлывлӧ. Керкаыс сулалӧ сикт шӧрын, веськӧдлӧ сыӧн Татьяна Васильевна Ануфриева. Тавося декабрын 10 во пӧ лоас, кыдзи уджала коми культура шӧринын. Сиктса да районса администрацияяс пыдди пуктӧны шӧринсаӧс коми культура сӧвмӧдӧмӧ ыджыд пай пуктӧмысь.
Овгорт сиктын юралысьыс — том морт, комын арӧса Иван Григорьевич Рочев. Индылӧмаӧсь тайӧ уджас 2012 воын Тюменьса госуниверситет помалӧм бӧрын (историкӧ велӧдчылӧма). Батьыслӧн вужъясыс Изьваса кӧрдорсасянь.
Комиӧн пӧ сӧмын батькӧд сёрнита.
Мамыс — ханты, велӧдӧ школаын ичӧт классъяс. Гӧтырыс тшӧтш кӧр видзысь семьяысь, уджалӧ воспитательӧн. 1960 воясӧдз ханты да коми абу ӧтлаасьлӧмаӧсь. Мыйлакӧ оз вӧлӧм позь. А ӧні коми зонъяс сайӧ ханты нывъясыд тшӧкыда петӧны.
Ылі сикт, но быдмӧ, выль стрӧйбаяс кыпӧдӧмаӧсь: клуб, музей, спорткомплекс, интернат, детсад, амбулатория, кык котельнӧй, дасысь унджык семья лэптӧ ас керка.
Овгортын синмад шыбитчӧ, кыдзи йӧзыс сӧвмӧдӧны нэмӧвӧйся культура. Уличті пӧрысь и том ветлӧны ханты маличаӧн, эмӧсь и коми-изьватаслӧн серпаса маличаяс. Сёрнитӧны ханты кывйӧн, школаын сійӧс велӧдӧны жӧ. Сиктас уна сус пу быдмӧ. Сэтчӧ волігӧн буретш кӧр видзысьяслысь праздник нуӧдісны: гӧгӧр кыліс Василий Рочевлӧн «Мича ижемка», Лидия Логиновалӧн «Маръямоль»...
Шӧр овмӧсыс — кӧр видзан «Мужевское» предприятие. Чери кыйысьыс — 154 морт. Чери-яйыд быд керкаын эм. Иван Григорьевич прӧст кадсӧ пыр вӧрын да ю бокын коллялӧ, Сыня юысь таймень, щекур кыйӧ.
Аксарка — Приуральскӧй районлӧн юрсикт. 1993 воӧ сиктса администрацияӧ специалистӧн уджавны воӧма коми кывъя ань Тамара Яковлевна Родионова (нывдырся овыс Бабикова). Бӧрынджык и юрнуӧдысьӧн лоӧма, дасысь унджык во нин веськӧдлӧ администрациянас. Чужлӧма-быдмӧма юрсиктсянь неылын, Бабиково сиктын. Бать-мамыс, Яков Семёнович да Евдокия Поликарповна, быдтӧмаӧсь-велӧдӧмаӧсь нёль чоя-вокаӧс, гозъя кыкнанныс мырсьӧмаӧсь чери кыян овмӧсын. Гашкӧ, та вӧсна и Тамара ичӧтдырсянь бӧрйӧма чериӧн вӧдитчӧмкӧд йитчӧм удж. Калининградын помалӧма чери овмӧсса институт.
Босьтӧм тӧдӧмлуныс и ӧні отсалӧ аньлы юрнуӧдны сиктӧн. Бур сьӧлӧма нывбаба зільӧ отсавны быдӧнлы, кодлы олӧмас паныдасисны сьӧкыдлунъяс. Могмӧдӧ найӧс уджӧн да сетӧ сувтны кок йылӧ.
Аксарка сиктас олӧ 314 коми-изьватас. Тайӧ сиктсӧвет улӧ пырӧ и Харсаим сикт, кӧні перепись дырйи нёль морт шуӧмаӧсь асьнысӧ зырянинъясӧн.
Медыджыд гажыс Аксаркаын — верстьӧлы и челядьлы нуӧдан кӧр видзысьяслӧн гаж. Меным мойвиис ас синмӧн аддзывны челядьлысь гажсӧ. Интернатын велӧдчысь ненеч ныв-пи дорас вӧлі локтӧмаӧсь бать-мамыс, и гаж дырйиыс найӧ быттьӧ донъялісны, кыдзи челядьыс видзӧны нэмӧвӧйся традицияяс.
