ЭН ПОЙГЫ
Бурмӧд скӧт оланінтӧ!
Уна коми крестьяна арсяньыс на ещӧ пойгылӧны турунтӧм вӧсна.
— Ой-я да ой-я, аттӧ да аттӧ, кыдзи нӧ восӧ кутам вуджны? Вӧлыслы эськӧ, гашкӧ, тырмас да, мӧсъяслы-матушкаяслы немтор лоӧ сёйны.
Лун и вой думайтӧны крестьяна скӧт кӧрым йылысь, арталӧны тадзи да этадзи. Туруннас и идзаснас думнас найӧ вердасны — коснас и кӧтӧдӧмнас. Сӧмын мед выль веж турунӧдз кыссьыны. Артмасны ӧд думнад, судзсьӧдасны кӧрымтӧ. Сӧмын тай скӧтыс оз найӧ арталӧм серти ов: мӧд ног найӧ сёйӧны.
Босьтам мӧстӧ. Мый эськӧ, шуам, сылы аслыс кӧрым вӧснаыс не тӧждысьны, видзӧмӧнджык кӧрымтӧ бырӧдны. Оз. Шог ни печаль сылы. Сетасны — сёяс, дугдасны вердӧмысь — омӧльтчас, кулӧ. Мӧсъясыд ӧд, асьныд тӧдад, кыдзи сёйӧны. Шыбитасны сылы карта вылад кутшӧмкӧ пельӧсӧ моздор тыр турун либӧ идзас — сёй, матушка. Морт кӧ эськӧ вӧлі сійӧ, пуксис дай сёйис лючки. Да абу морт. Сёйӧмыс абу мортлӧн кодь ни. Уськӧдчас турун дінад да ставсӧ сявкъяс-разӧдас. Ӧти вом тыр турун сёйӧм костті — вом тыр кык-куим мында талялас. Нӧшта уна мӧс кӧ картаад — джынсӧ куйӧдас лоясны. Сэки и бур туруныд уна вошӧ. Мӧсъясыд ӧд зэв горша уськӧдчӧны кӧрым вылад, мырддьысьӧны сы вылын: чайтӧны пыр — йӧз вомӧ чӧскыдджык турун пырӧ. Йӧйясыд асланыс мырддьысьӧмӧн да бӧрйысьӧмӧн уна и кӧрым ассьыныс воштӧны. Кӧзяиныд арталӧм сертиыс быттьӧ пӧтмӧн скӧттӧ сёӧдас-а, найӧ куйӧдас джынсӧ лоясны да оз и пӧтлыны.
Нӧшта мӧдтор омӧльтор эм скӧтъясыдлӧн: уна сёйӧны кӧдзыд дырйи. Мӧскыдлы тӧвнад мыйта турун видзан, а йӧвсӧ этша вайӧ.
Мыйла нӧ сідзи?
Вӧлӧмкӧ, кӧдзыд дырйиыд кӧрымнад скӧтъясыд шонтысьӧны. Сэсся, кӧдзыд ваӧн кӧ найӧс юкталан, сёяныд уна жӧ колӧ. Аслыссяма рушкуаӧсь скӧтъясыд. Кӧрымыс налы оз кӧзяин арталӧм серти мун.
Мый жӧ эськӧ керны? Код ногӧн вердны скӧтъясӧс, медым бурджык вӧлі: медым этшаджык кӧрымӧн видзны скӧтӧс пӧтӧн?
Арталӧм дорсьыд тырмас оз тэнад туруныд вотӧ вуджны, бурджык вӧчны ляснияс, шоныд карта да скӧттӧ шоныд ваӧн юктавны.
Унаӧн нин видлалӧмаӧсь вердны скӧтӧс лясниясысь. Аддзӧмаӧсь: сідзи вердӧмӧн турун мунӧ сӧмын джын мында. Шоныд картаясын тӧвбыдӧн дзонь додь этша мунӧ. Шоныд ваӧн юктасьӧмысь кӧрымын колӧ этшаджык 5%. Васӧ шонтавны колӧны прӧстӧй пу пельсаяс. Видзны найӧс картааныд (шоныд кӧ сійӧ) либӧ керкааныд. Пачӧ сюйлыны ватӧ оз и ков, шоныд сынӧдсьыс ачыс шоналас.
Сідзкӧ лишнӧй кӧрым скӧтыдлы медым оз мун, лекарствоыс чер да ки. Вӧчышт чернад ляснитортӧ, лӧсьӧд шоныд карта, скӧт юантӧ водзджык вай, медым шоналас, — со и ставыс. Кӧрымыд вотӧ вуджны тырмас. Пойгӧмыд бырӧ.
Агроном Борисов.
