ДӦЗЬӦРИТӦЙ ЧЕЛЯДЬӦС!
Матыстчӧ тулыс. Сы бӧрын гожӧм воас. Локтӧ сьӧкыд уджалан пӧра нывбабалы, кор керка пытшкӧс уджсӧ нывбаба уджалӧ сьӧд войнас, луннас мырсьӧ видз-му дорын. Кыаысь кыаӧ уджалӧ, синмыс вижӧн-кельыдӧн ветлӧ. Колӧ эськӧ татшӧм сьӧкыд удж бӧрын бур шойччӧг да... абу тай сідзи, кысь нин шойччан, кор сьӧлӧмыд майыштӧ кага вӧснаыд. Дзоньвидза-ӧ сійӧ, эз-ӧ уськӧд ичӧтик видзысьыд, гашкӧ юкмӧсад ли, юад ли уси да... Быдсяма приччаыд миян овлӧ; видзӧдлӧй грездъясӧ, кымын сэні синпӧла — тайӧ пӧ ичӧтдырйиыс петук кокыштіс, кымын ветлӧ крукыльтчӧмӧн, мышкас кыскалӧ ыджыд гӧрб — сійӧ кык арӧсӧн ӧшинь пырыс усьлӧма... То мунӧ зильгана, кӧлӧкӧльчик гӧгӧрыс ӧшлӧма, беддя, мышкас ноп, омӧлик паськӧма, шуӧны, тайӧ пӧ йӧй; вӧвлӧма гӧль дӧва, сійӧ, коньӧр, абу вермылӧма медавны кага видзысьӧс да ар куимнас век кольлывлӧма ӧтнассӧ — томлавлӧмӧн, ӧшиньяссӧ тупкалӧмӧн, мед оз усь да оз жугӧд мыйкӧ. Сэки кагаыд и повзьылӧма, да ӧні ті аддзанныд кутшӧм: коньӧр, куим арсянь йӧймӧма. Дерт, тайӧ абу ӧтнас, татшӧмыс гашкӧ кымын сюрс му вылас, гӧль йӧз пиас.
Гортас воас нывбабаыд удж вылысь, мудзӧма, колӧ на ӧд и керка пытшкӧстӧ пелькӧдны, кагаыд равзӧ-корӧ сёйны, да ӧд и верднысӧ нинӧмӧн — йӧлыс абу, а мӧскыс код тӧдӧ кӧні ветлӧ — лудын. Шыбитчас мӧс корсьны, кыаӧдз келалас нюрын да вӧрын, колӧ нин бара мунны видз вылӧ, а мӧстӧ корсьӧмнад и пачыс на ломтытӧм. Коркӧ тэрмасигтырйи пӧжасяс, ыджыд пестерӧ сӧвтас нянь да мӧдӧдчас видз вылӧ уджавны, ачыс ӧдва коксӧ кыскӧ мудзӧмысла. Колӧ на ӧд и уджавны. Мужик звер кодь, паныд уськӧдчӧ, кулаксӧ вылӧ лэптӧма: мый пӧ сы дыра эн лок, колӧ пӧ этшаджык узьны! Эськӧ коньӧр аньыд эз на и водлы... тӧрытъя синнас на ветлӧдлӧ.
Со кутшӧм пӧра матысмӧ, том ёртъяс. Сэтшӧма жӧ олӧны и тіян сочьясыд (чойясыд), мамъясыд.
Татшӧм олӧмсӧ вермасны кокньӧдыштны комсомолечьяс. Колӧ ӧтувтчыны нывбаба костын удж нуӧдысьяскӧд да ӧтув югдӧдны заводитны пемыд аньяссӧ. Вайӧ жӧ ёнджыка висьтавламӧй яслияс йылысь, кытчӧ чукӧртны да кӧні позьӧ видзны кагаясӧс мамыс уджалігкості. Татшӧм челядь видзаніныс миян Сыктыв уездын вӧлі кольӧм гожӧм вит, таво колӧ восьтыны дасӧс кымын. Сӧмын сьӧмыс миян абу, государство сетны оз вермы, колӧ кыськӧ места вывсьыс лӧсьӧдны. Комсомолечьяс вермасны сувтӧдны спектакъяс, сэтысь нажӧвитны ичӧтика сьӧмтор. Мед тшӧтш бать-мам ӧтувтчасны да чукӧртасны сёянтор. Ясли кӧ ми восьтам, вермам кагаясӧс видзны и ёна кулӧмысь; ми тӧдам, деревняын посни кагаяс кулӧны ёна гожӧмын, кор зэв уна гут. Гутъяс новлӧдлӧны-разӧдӧны быдсяма висьӧмсӧ, челядь ёна кулӧны мыт висьӧмӧн, яслиын сэтшӧм висьӧмсьыс ёна видзӧны, частӧ волывлӧ пельшӧр. Сэсся яслиыд донтӧмджык сувтас бабаясыслы. Гортад ӧд быд кагалы лоӧ медавны видзысьӧс, ковмас сійӧс вердны да дон мынтыны, яслиын ӧтик кага видзысьыс видзӧ вит-квайтӧс. Со кутшӧм пӧльза крестьяналы, ӧтувтчас кӧ сійӧ да восьтас деревняас ӧти кага видзан керка.
Регыд лоӧ нывбаба праздник — «
Мунамӧй жӧ, том ёртъяс, Ленин шуӧм кузя!
Виттор Наталь.
