ЛЕНИН — КРЕСТЬЯНАӦС ДОРЙЫСЬ
Став му кузьта олӧ уна пӧлӧс йӧз: эм бур, эм и лёк. Быдӧн тӧждысьӧны ас олӧм йылысь — кыдзи вӧчны сійӧс лӧсьыдджыка, долыдджыка. Тайӧ ас лӧсьыд олӧмсӧ уна ногӧн позьӧ гӧгӧрвоны. Эмӧсь йӧз, кодъяс лӧсьыда олігӧн мӧда-мӧднысӧ вунӧдӧны: пыр найӧ долыдӧсь, кӧть мукӧдыс и тшыгъялӧны, синва кисьтӧны. Эмӧсь и сэтшӧм йӧз, кодъяслы сӧмын сэки долыд, сӧмын сэки ас олӧм бур, быдӧнлы кӧ ӧткодя овсьӧ. Татшӧм йӧзыс зэв этша, зэв шоч. Татшӧм вӧвлі миян Ленин: пыр сійӧ пессис, тӧждысис мукӧд олӧм вӧсна. Эз этша Ленин уджав ас олігӧн и крестьяна вӧсна. Ёна уна буртор вӧчис сійӧ крестьяналы; ставсӧ кӧ висьтавны, колӧ уна кад, уна сёрни. Талунъя лунӧ ме сӧмын висьтала сы йылысь сійӧс — кыдзи Ленин крестьянаӧс дзикӧдз тӧдмаліс, гӧгӧрвоис налысь олӧмсӧ да вынсӧ. Вӧвлісны эськӧ и Ленин кындзи ёртъяс, кодъяс пессисны крестьяна вӧсна жӧ. Сӧмын найӧ эз вермыны сэтшӧма тӧдмавны крестьяналысь олӧмсӧ, вынсӧ, кыдзи вермис бур вежӧрнас гӧгӧрвоны Ленин.
Та йылысь ми вермам регыдджык гӧгӧрвоны, видзӧдлам кӧ Ленин вылӧ да мукӧд пӧлӧс «социалистъяс» вылӧ. Босьтам куим пӧлӧс социалистӧс: меньшевикӧс, социал-революционерӧс да коммунистӧс. Видзӧдлам, коді на пытшкысь медъёна гӧгӧрвоис да тӧждысис крестьяна вӧсна.
Меньшевик шуӧ: «Крестьяна пӧ оз кужны дай оз вермыны шыбитны сарӧс, оз вермыны вӧчны революция. Сӧмын пӧ кужӧны да вермасны вӧчны революция куш рабочӧй йӧз (пабрик-заводын уджалысьяс). Тайӧ шуӧм кузьта и меньшевикъяс уджалісны. Найӧ некор эз тӧждысьны крестьяналы отсалӧм вӧсна, эз вермыны тӧдмавны крестьяналысь олӧмсӧ, вынсӧ. Крестьянакӧд ӧтвылысь революция вӧчӧм пыдди, найӧ чукӧстчисны буржуй дінӧ: отсалӧ пӧ тшӧтш миянлы сарӧс шыбитны, аслыныд кокньыдджык лоӧ». Со кодлысь найӧ виччысисны отсӧг, со кодлы найӧ долыд олӧм корсисны.
Босьтамӧ мӧд пӧлӧс «социалистъясӧс» — социал-революционеръясӧс. Найӧ пыр кывнас кӧсйӧны вӧчны лӧсьыд олӧм крестьяналы, пыр быттьӧ дорйисны крестьянаӧс. Кывзӧ, крестьяна, мый шуӧ социал-революционер: «Крестьяна миян му вылын зэв уна. Найӧ омӧля олӧны. Колӧ налы бурджык олӧм лӧсьӧдны. Колӧ сетны унджык видз-му». Лӧсьыда ӧд сёрнитӧны, быттьӧ вот выйӧн мавтыштӧны. Сӧмын выйыс тай неуна курыдкодь. Мый курыд выйыс налӧн, крестьяна асьныс тӧдлісны, кодыр татшӧм лӧсьыда сёрнитысьясыс уджавны кутісны не ас сёрни ногныс, а дзик мӧд ногӧн.
Миянлы ставнымлы ёна на тӧдса, кыдзи социал-революционеръяс помещикъяслысь видз-му мырддьӧм пыдди крестьянаӧс вӧтлісны война вылӧ.
Босьтамӧ жӧ ӧні коймӧд пӧлӧс социалистъясӧс — коммунистъясӧс — дай видзӧдлам, мый найӧ шуӧны крестьяна йылысь да мый вӧчӧны налы буртор. Большевик-коммунист шуӧ: «Рабочӧй да крестьянин ӧткодя омӧля олӧны. Налӧн ӧти пӧлӧс враг (буржуй да сар), кодӧс колӧ ӧтвылысь шыбитны; рабочӧйлы сьӧкыд ӧтнаслы мездысьны капиталист кабыр улысь. Сэтшӧм жӧ сьӧкыд крестьяналы рабочӧйтӧг мырддьыны помещиклысь видз-му. Сӧмын вермас лоны революция, кор рабочӧй кутас нуӧдны революциясӧ, нырщикавны да крестьянин отсалас сылы». Тадзи шуӧны вӧлі большевикъяс. Вӧчисны дай вӧчӧны найӧ тадзи. Босьтам видз-му. Коді мырддис помещикъяслысь видз-му? Коммунистъяс. Коді крестьяналы сетіс Сӧвет власьт? — коммунистъяс. Коді крестьяна челядь велӧдӧм вӧсна тӧждысьӧ — коммунистъяс.
Ӧні ми аддзам — коді миян вӧсна медъёна пессьӧ, тӧждысьӧ. Сӧмын колӧ миянлы тӧдны, кодъяс тайӧ коммунистъясыс.
Медбур, медвежӧра коммунистыс вӧлі миян Ленин ёрт. Ленин нэмсӧ пессис уджалысь йӧз вӧсна дай миянӧс пыр велӧдіс, кыдзи колӧ тӧждысьны найӧ вӧсна.
Ленин пыр миянлы висьтавліс туй, код кузя колӧ мунны революционеръяслы.
Ленин пыр пессис крестьяна вӧсна дай миянлы тшӧктіс пыр тӧждысьны. Уна вӧчис Ленин крестьяналы буртор. Сы понда сійӧс крестьяна радейтӧны; сы понда сійӧс талунъя лунӧ бура казьтылам дай водзӧ кутам казьтывны.
А. Богданов.
