ВЫЛЬ ВО КЕЖЛӦ МУ ВЫЛЫН ОЛӦМ
Пуксис выль во. Мый ваяс тайӧ воыс — водзвыв веськыда висьтавны он куж. Бергӧдчылам кӧ кольӧм во вылӧ — мыйсюрӧ позяс шуны. Ми выль во вылӧ вуджим колян вося дорысь ёна ёнмӧмӧн. Кыдзи жӧ вуджисны капиталист киподувса государствояс?..
Найӧ вуджисны зэв гырысь нопъясӧн. Ӧти ноп — зык капиталист да рабочӧйяс костын, мӧд ноп — зык мукӧд государствояскӧд, коймӧд — пӧлӧнитӧм йӧз сувтӧны воча. Уна на ещӧ мукӧд пӧлӧс нопъяс эмӧсь. Став нопсӧ висьтавлыны регыдӧн он вермы.
Босьтам Англияӧс. Сійӧ ён государство. Власьт буржуйяс киын. Кыдз-мый вермӧны мырсьӧны личкыны рабочӧйясӧс, сӧмын англияса рабочӧйяс чорыда ӧтувтчӧмаӧсь накӧд водзсасьны, бурӧн сетчыны оз думайтны. Англияса профсоюзъяс тӧдмасьӧны миян профсоюзъяскӧд: кӧсйӧны водзӧ вермасьны буржуйяскӧд ӧтвылысь. Тадзи жӧ и мукӧд государствоясын. Тайӧ нопйыс колян во нин ёна зыртіс капиталистъяслысь пельпомъяс. Таво ещӧ на ёна зыртас.
Мӧд нопйыс зэв жӧ сьӧкыд. Германияыд, буракӧ, чӧскыд кусӧк. Некыдз Англия да Франция оз вермыны юкны. Ӧтиыс нетшыштӧ, мӧдыс нетшыштӧ. Неылын видзӧдчӧны налӧн отсасьысьяс — поснидик буржуй государствояс, — оз-ӧ позь налы нетшыштны кусӧктор. Колян во найӧ кӧсйылісны «бурмӧдны» Америка Дауэс планӧн, пӧртісны Германияӧс америкаса капитал колонияӧ. Кӧть кутшӧм планъяс, тыдалӧ, эн вӧчав, кульӧм бӧрад мӧд кучиктӧ кульныд ӧд зэв нин лоӧ сьӧкыд. Воддза лунъяс воис юӧр: французъяс Германиялысь босьтӧм му (Кёльн кар гӧгӧрын) эновтны оз думайтны, оз на, буракӧ, горшныс тыр. Немечьяс вӧлі зэв ёна надейтчӧны Дауэс план вылӧ, чайтӧны вӧлі кокньӧдны. Кысь бара...
Коймӧд ноп — капиталист государствоясӧн пӧлӧнитӧм йӧз дугдісны найӧ кывзӧмысь. Босьтам Индияӧс, Египетӧс, Суданӧс, Мароккоӧс, Китайӧс да мукӧдӧс. Быдлаын йӧз ёна шызьӧма нартитысьяс вылӧ. Уналаын правительствояс войска кост да мездысьысь йӧз кост мунӧ война. Босьтам Египетӧс. Мый сэні эз вӧчны англичана наысь мездысьысьяскӧд? Эз ӧтдортчыны ни ӧшлӧмысь ни лыйлӧмысь. Босьтам Китай — мыйышта война сэні вӧлі пансьӧма.
Став йӧзыс му вылын мырсьӧ капиталистъяс кипод улысь мездысьӧм понда. Быдлаын кыдз-мый вермӧны перйӧны асшӧра олӧм.
Выль во кежлӧ ми сиам став пӧлӧнитӧм йӧзыслы: мездысьны капиталист власьт улысь да буржуйяс кабырысь, лӧсьӧдны оласног кыдз налы окота да чорыда сувтны му вылӧ гырысь государствояскӧд ӧтмоз — асшӧрӧн.
Став нопсӧ кӧ капиталист государствояслысь гижны — миян газетӧ оз тӧр. Сэтшӧма нин дзугсьӧма олӧм капиталист государствоясын, дай водзӧ лунысь-лун век ӧтарӧ дзугсьӧ. Сэтшӧм дзугсьӧмыс: капиталистъяслы вошӧм вылӧ, рабочӧйяслы кыпӧдчӧм, кок йылӧ сувтӧм вылӧ.
Ӧні неуна босьтлам СССР. Капиталист государствояс син водзын миян правительствоыд дзик повзьӧдчысь кодь. Кыдзи зверъяс полӧны гӧрд краскаа дӧраысь, сідзи жӧ капиталистъяс полӧны гӧрд сӧвет власьтысь, коммунистъясысь. Ми тані огӧ нин гижӧ, кутшӧм ыджыд лӧг кутӧны буржуйяс миян вылӧ. Та йылысь став Сӧвета Союзын олысь йӧз зэв бура нин тӧдӧны. Сӧмын казьтыштам со мый: капиталист правительствояслӧн СССР медся ыджыд ноп. Зэв нин миян государствоыд налысь ёна ёрӧ синнысӧ. Сы понда налӧн некутшӧм лун оз коль миян вылӧ пинь гирскытӧг, пурт лэчтытӧг. Мӧд ногӧн — кыдзи жӧ он пов? Ӧти-кӧ — аддзӧны ӧд миянлысь ёнмӧмсӧ, мӧд-кӧ — лунысь-лун асланыс рабочӧйяс збоймӧны. Коммунист партия быдлаын зэв ӧдйӧ быдмӧ, некыдзи буржуйяс оз вермыны кусӧдны коммунистъяслысь удж. Сӧвет государство вылӧ видзӧдӧмӧн рабочӧйяс быдлаын мырсьӧны босьтны ас кианыс власьт.
Гӧрд Интернационал крепыда, веськыда уджалӧ став му пасьта уджалысь йӧзӧс мездӧм понда. Мед кӧть ещӧ ёна капиталистъяс ӧтувтчаласны миян вылӧ уськӧдчыны союзъясӧ, дзик ӧткодь пиньяснысӧ чегъяласны асланыс жӧ рабочӧйясыс. Тайӧ лунъяс Польшасянь воліс нин юӧр — Англия пӧ лӧсьӧдчӧ ӧтувтны став капиталист государствояссӧ да СССР вылӧ уськӧдчывны.
Ми, сӧвет власьтса уджалысь йӧз, огӧ кӧсйӧй воюйтны. Ми быд ногӧн зілям вештыны войнасӧ. Уськӧдчасны кӧ миян вылӧ, ми, дерт, огӧ бӧрыньтчӧй. Ми тӧдам ассьыным ёнлуннымӧс, Гӧрд Армиялысь чорыд-крепыдлунсӧ. Ми тӧдам, став уджалысь йӧзыс став му вылын сувтасны миян дор.
П.
