КЫДЗИ ОТСАВНЫ КОМИ ДЕРЕВНЯЛЫ

Миян коми йӧз зэв на пемыдӧсь. Пемыдлуныс быд ногӧн падмӧдӧ коми йӧзлысь уджсӧ, став олӧмсӧ. Кыдзкӧ колӧ отсавны коми йӧзлы регыдджык югдӧдчыны, ӧдйӧджык бырӧдны на костысь пемыдлунсӧ.

Тайӧ лунъясӧ (тӧрыт) тыри вит во, кор петіс сӧвет власьтлӧн закон (декрет) пемыдлун бырӧдӧм йылысь. Ёна-ӧ ми, коми войтыр, тайӧ вит вонас водзӧ мунім? Ёна-ӧ югдім важ дорысь? Веськыда кӧ шуны — зэв этша, пӧшти эгӧ вӧрзьӧй местаысь.

Мыйкӧ колӧ вӧчны. Пемыдлун колӧ бырӧдны. Огӧ кӧ босьтчылӧй тайӧ удж бердас ставным ӧтвылысь — дыр на коми йӧз кутасны овны омӧля, дыр на важ моз пондасны тшыг нисьӧ пӧт овны.

Ми некыдзи огӧ чайтӧ, мый коми йӧз оз кӧсйыны велӧдчыны. Велӧдчӧмысь некод оз петитчы, быдӧнлы окота, сӧмын оз тӧдны, кыдзи босьтчыныс, кытісянь кутчысьныс. Колӧ налы индыны туйсӧ, колӧ найӧс велӧдны.

Йӧзӧс югдӧдӧмыд уна деревняса власьт сайын (волисполкомъяс да сельсӧветъяс сайын). Налы ӧні выль права сетӧма, унатор вермӧны асьныс вӧчны.

Медвойдӧр колӧ лӧсьӧдны школаяс да лыддьысян керкаяс. Колӧ сетны школа улӧ медбур керкасӧ, мед вӧлі ыджыд, шоныд да югыд; медым унджык челядь тӧрисны, медым найӧ эз кынмыны велӧдчиганыс. Унаысь миян овлӧ мӧдарӧ: бурджык керкасӧ волисполком сетӧ ыджыдджык дон вылӧ поплы. Челядьыд сэсся и котралӧны велӧдчытӧмӧсь, пемыдӧсь, наысь, дерт, мӧдысь оз лоны шань йӧз. Дерт, вӧлӧстнӧй бюджет колӧ кыпӧдны, сӧмын мед кыпӧдӧмыс эз мун велӧдчан удж омӧльтӧм вылӧ. Тайӧ колӧ тӧдны вӧлӧсьтын власьт кутысьяслы.

Сэсся босьтам лыддьысян керкатӧ. Лыддьысян керкаыд вермас кок йылас сувтны, кор бара жӧ вӧлӧсьтса власьт кутас отсавны. Сэні вермас уджавны быд деревняса уджалысь.

Босьтам поштальонӧс. Сы сайын зэв унатор. Ми тӧдам, кутшӧм омӧля миян пошта ветлӧ, газетъяс дыр оз воны, унаысь куйлӧны пошта вылын. Поштальон кӧ ачыс кутас радейтны лыддьысян керкатӧ, регыдджык кутас сэтчӧ газетыд воны.

Колӧ лыддьысян керкаӧ кыскыны и милиционерӧс. Сылы колӧ тшӧтш уджавны стеннӧй газетын. Сэки аддзыныджык кутас, кутшӧм омӧльторъяс вӧчсьӧны вӧлӧсьтас, ёнджыка кутас вермасьны быд омӧльторъяскӧд.

Народнӧй суддя вермас уна пӧльза вайны крестьяналы, кутас кӧ уджавны лыддьысян керкаын. Сылӧн сюрас висьтавны йӧзыслы: кутшӧм делӧяс решитіс, кутшӧм мыжъясысь, кутшӧм законъяс сӧвет власьтлӧн лӧсьӧдӧма, мыйӧн торъялӧ (разница) ӧнія законъяс важ законъясысь. Народнӧй суддялысь кывзігӧн милиционер бурджыка гӧгӧрвоас, кыдзи колӧ вӧчны протоколъяс, нуӧдны быдпӧлӧс делӧ йылысь ассьыс уджсӧ. Народнӧй суддялысь кывзігӧн крестьяна бурджыка гӧгӧрвоасны сӧвет власьтлысь оласног лӧсьӧдӧмсӧ.

Ми татчӧ огӧ нин казьтыштӧй учительясӧс, пельшӧръясӧс, агрономъясӧс — на йылысь уна нин войдӧр гижлім.

Колӧ быдӧнлы деревняясын кутшӧмкӧ удж нуӧдысьяслы босьтчывны ӧтвылысь став культурнӧй йӧзыскӧд велӧдны крестьянаӧс. Колӧ отсавны деревнялы регыдджык бырӧдны пемыдлунсӧ.

Тайӧ уджыс — медколантор; тайӧ уджыс — ставнымлӧн медыджыд мог.