КЫТЧӦ ГӦЛЬ КРЕСТЬЯНАЛЫ ӦТУВТЧЫНЫ

Босьтам кӧ ми рабочӧйӧс — сылӧн став эмбурыс и озырлуныс аслас кык ки помын; мый нажӧвитас аслас уджӧн — сійӧ и ставыс, бокӧ вузавны нинӧм абу.

Крестьянин неуна мӧд ногӧнджык олӧ. Быд крестьянин зільӧ ассьыс овмӧссӧ кыпӧдны, паськӧдны, содтыны. Мый лишалас — вузалас да тӧвар босьтас. Быд крестьянин корсьысьӧ туй: кыдз эськӧ донӧнджык мыйкӧтор вузавны да донтӧгджык тӧвар ньӧбны. Сэтшӧм туйыс эм нин — кооперация. Сы понда и колӧ крестьяналы кооперативтӧ ёнмӧдны.

Дерт, тадзитӧ вермасны овны судзсьысьджык крестьяна на толькӧ.

Кыдзи нӧ эськӧ кутасны овны вывті гӧль крестьянаыс, кодъяслӧн вузавныс нинӧм абу ни, ньӧбныс нинӧм вылӧ ни? Сэтшӧмъясыдлы, дерт, лоӧ донтӧм донысь уджавны озыръяслы-кулакъяслы. Рад эськӧ найӧ пырасны кооперативӧ да, оз вермыны — пайнысӧ нинӧмӧн мынтыны.

Со вот татчӧ и колӧ гӧль крестьянаыдлы кутшӧмкӧ организация, медым эськӧ сійӧ тӧждысис на вӧсна, отсаліс налы, кыпӧдіс найӧс, мездіс тшыгъялӧмысь да сьӧкыд нуждаысь.

Татшӧм организациянас колӧ лоны мӧда-мӧдлы отсасян Общество (Общество Взаимопомощи).

Татшӧм Общество йывсьыс петіс декретыс неважӧн на (сентябр 25-ӧд лунӧ таво). Тайӧ декрет (положенньӧ) серти позьӧ быдлаӧ восьтавны Обществояс. Чукӧртчыласны крестьяна (кулакъясӧс оз сибӧдны) скод вылӧ дай шуасны восьтыны. Шленъяснас тайӧ Обществоас кутасны лыддьысьны асьныс восьтысьясыс. Сэки жӧ бӧрйӧны комитет (рочӧн шусьӧ — «крестком» — крестьянский комитет).

Быд нуждаысь верман петны сӧмын обществоӧн, ӧткӧн вермасьны он вермы.

Кӧнсюрӧ миян Коми Обласьтын нин восьталісны татшӧм Обществояссӧ (босьтам кӧть От — Коквицы, Емдін уездын).

Мый вермас вӧчны ён комитет?

Ӧти грездын (шусьӧ Крымскӧй), Ростов округын, Донскӧй губерняын эм Комитет Взаимопомощи. Сійӧ ӧти воӧн со мый вӧчӧма: кӧдзӧма общественнӧй му ассьыс 60 десятина да ещӧ на кӧртмавлӧма 55 десятина. Нянь кӧ кодлӧнкӧ оз судзсьы — сетӧ (отсалӧ) прӧста; кӧйдыс кӧ колӧ — удждӧ, босьтӧ сыысь 6 пунтӧн пуд вылӧ. Таво удждӧма кӧйдыссӧ 2700 пуд. Кооперациякӧд видзӧ ён кутӧд (связь). Потребительскӧй обществолы удждӧма уна сьӧм. Видз-му уджалан тӧвариществолы удждӧма кӧйдыс. Кооперативкӧд кӧртмалӧмаӧсь парӧвӧй мельнича, барышсӧ сэтысь босьтӧма 2500 пуд шобді, да вартан машинаӧн нажӧвитӧма 240 пуд. Аслас тшӧт вылӧ видзӧ «детскӧй дом» — 40 мам-батьтӧм челядьӧс вердӧ, юкталӧ, кӧмӧдӧ, пасьтӧдӧ. Школаыслы судзӧдӧма 180 велӧдчан нига. Восьтӧма инвалидъяслы артель. Судзӧдӧма 1 гӧран машина, 1 парӧвӧй вартан машина да 2 ытшкан машина. Локтан во (1925) кежлӧ му юклігӧн ӧтлаалӧма став гӧль крестьянасӧ да вермӧма тшӧктыны муяссӧ юкны куим ногӧн: озыръяслы — медылысь сетны, шӧркоддьӧмлы — матысьджык, гӧль крестьяналы — медматысь, грезд гӧгӧрсьыс.

Со мый вермас вӧчны ён комитетыд!

Коми крестьяна, дерт, та мында бур вӧчны другӧн оз вермыны. Но мыйкӧ мында вӧчасны жӧ. Босьтчыныс колӧ-а, кӧсйӧмыс мед вӧлі!