ВЫЛЬГОРТЫН

Крестьянскӧй конференция.

Вӧлӧсьтувса Сӧветлӧн съезд.

Декабр 7-ӧд лунӧ, рытнас, сиктъясын вӧліны собранньӧяс, бӧрйисны делегатъясӧс вӧлӧсьтувса крестьянскӧй конференция вылӧ.

Мӧд луннас муніс конференция. Вӧлі 80 морт делегатыс, наысь кындзи вӧліны уна кывзысь крестьяна. Сэні вӧчисны докладъяс: Сӧветса Республикалӧн мукӧд государствояскӧд олӧм йылысь, школаяс йылысь, кооперация йылысь да вӧлӧсьтса Исполкомлысь да мӧда-мӧдлы отсасян комитетлысь удж нуӧдӧм йылысь. Медводдза доклад бӧрын конференция шуис: Сӧвет власьт миян ёнмӧ воысь воӧ, миянӧс мукӧд государствояс пыдди пуктӧны власьт ёнмӧмла да овмӧс кыптӧмла. Налог мынтыны колӧ срокъяс кежлӧ. Ыстӧны чолӧм Сӧвет власьтлы да коммунист партиялы. Корӧны лэдзны капиталистъясса тюрмаясын пукалысь революционеръясӧс. Кӧсйысьӧны отсавны революционеръяслы: сьӧмӧн, кывйӧн, ковмас кӧ — аснаныс.

Школаясын велӧдӧм йылысь шуис: медводдза кык восӧ велӧдны дзик коми кывйӧн. Посни челядьӧс велӧдны колӧ мырдӧн нёль (4) во. Гӧль челядьяслы колӧ корны правительстволысь отсӧг, ӧтпырйӧ отсӧгсӧ колӧ корсьны и вӧлӧсьт пытшкысь. Гырысьясӧс велӧдны 18 арӧдз шуисны мырдӧн жӧ.

Вӧлӧсьтса исполкомын удж нуӧдӧм йылысь шуис: удж нуӧдӧма шӧркоддьӧма. Школаясӧс пескӧн ломтыны оръявлытӧг. Налог перйыны ставыслысь срокъяс кежлӧ (налогыс мынтӧма ставыс 40%, мынтытӧмыс кольӧма на сё (100) морт саяс).

Крестьяна кост мӧда-мӧдлы отсасян комитет удж нуӧдӧм йылысь шуис: сьӧм комитетын этша. Вобыдӧн шуисны чукӧртны 50 урӧн керка юрысь. Сьӧмъяс: общественнӧй мельничаысь, часовняса да вичкоса видзьясысь — сетны тавосянь комитетлы (ӧнӧдз сьӧмыс мунӧ вӧлі исполкомӧ).

Кооперация йылысь шуис: колӧ гижсьыны шленъясӧн быдӧнлы, сэсся отсавны сьӧмӧн и уджӧн. Кытчӧдз вӧлӧсьтын оз ло 300−400 шленӧдз, карса кооперативысь торйӧдчыны оз ков.

Ёна сёрнитісны налог йылысь. С.С.С.Р. кузя пӧ налогыс войнаясӧдз вӧлӧма унджык 4 шайтӧн морт юрӧ. Ми пӧ ӧні мынтам куим мында унджык. Шуӧны: таво пӧ, дерт, колӧ нин мынтыны, водзӧ пӧ Областнӧй исполкомлы центрлысь колӧ корны чинтыны.

Вӧлӧсьтувса Сӧвет съезд тайӧ конференциялысь шуӧмъяссӧ ставсӧ вынмӧдіс.

Съезд вылас ён сёрни вӧлі школаясӧс ломтӧм йылысь. Исполкомлӧн президиумыс куим вежон сайын заводитлӧма вӧлі косявны выль вичкоысь вымоскасӧ пес вылӧ. Съездыс (воддза чукӧртчылӧмас) сувтӧдӧма вӧлі косялӧмсӧ да шулӧма сетны пес вӧрсӧ вичколы. Ӧнія съезд вылас выльысь кыпӧдӧма вӧлі сёрни сы йылысь. Ёна вензьӧм бӧрын воддза шуӧмсӧ вежисны. Бура и вӧчисны.

Тренёв.