ОЛӦМ СТРАХУЙТӦМ

«Ок-ок-ок, пӧрысьмыны тай куті». — Унаысь кывлам олӧмаджык йӧзлысь татшӧм шуӧмсӧ. Дерт, оз нимкодьпырысь шуны татшӧм кывъяссӧ. Шуӧны шога, пыдісянь ышловзьӧмӧн...

Мыйысь шогыс?

«Олан, олан дай кулан», — ещӧ шулӧны олӧма йӧз, шулӧны бара жӧ шогпырысь.

Мыйысь шогыс?

Быдӧнлы ӧд лоӧ кувны: помтӧм нэма морт му вылын абу. Сідзи нин вӧчӧма природаыслӧн. Сідзкӧ нӧ — мыйысь шогсьыныыс?

Став шогыс тані со мый вӧсна: кыдзи кута ме овны, пӧрысьма да, кор уджавны ог кут вермыны, либӧ — кыдзи кутас овны семьяӧй менам кулӧм бӧрын?

Дерт, и тэ тшӧтш, коми мортӧй, унаысь тадзи артыштлан.

Вывті шогсьыны ӧні нинӧмла. Ӧні Сӧветса государство миян лӧсьӧдӧма олӧм страхуйтӧм (страхование жизни).

Войдӧр, сар дырйи, олӧмтӧ страхуйтӧмыд эськӧ вӧвлі жӧ да, сӧмын ставнас тайӧн бергӧдлісны гырысь капиталистъяс, акционернӧй обществояс. Найӧ вӧлі сӧмын зільӧны унджык нажӧвитны та помысь. Сэсся войдӧр олӧмтӧ страхуйтны вермылісны сідзжӧ озыръяс; гӧль йӧзыд — рабочӧйяс да крестьяна — сэтчӧ эз сибавлыны, сьӧмныс эз судзсьыв.

Ӧні став страхуйтӧм уджыс государство киын. Сійӧ оз барыш понда босьтчы тайӧ уджас. Государство тӧждысьӧ кыдзкӧ-мыйкӧ кокньӧдны уджалысь йӧзлысь пӧрысь кадсӧ да морт кулӧм бӧрын сетны отсӧг сійӧ семьяыслы.

Кодкӧ кӧ, шуам, страхуйтчас 25 во кежлӧ 500 шайт дон, став сьӧмыс тайӧ дзоньнас 25 во мысти сетсьӧ страхуйтчысьыслы. Водзджык кӧ кулӧ — став сьӧмыс сетсьӧ сійӧ рӧднялы, кодлы ачыс урчитас заявленньӧас.

Страхуйтчыны позьӧ доктор видлалӧмӧн и видлавтӧг. Кор доктор оз видлав страхуйтчысьӧс, сэки сӧмын сылы оз дзик пыр сетсьы урчитӧм доныс: первой вонас кӧ кулӧ — бӧр бергӧдсьӧ страховка мынтӧмыс; мӧд вонас кӧ кулӧ — сетсьӧ нин джын сьӧмыс, мый дон страхуйтчӧма вӧлі (500 шайтысь — 250 шайт), коймӧд вонас кӧ кулӧ — сетсьӧ ставнас. Страхуйтчысь мортыд кӧ кулӧ кутшӧмкӧ висьӧмысь либӧ доймӧмысь (несчастный случай) — сэки сьӧмыс ставнас жӧ сетсьӧ лун мысти морт кулӧм бӧрас.

Страхуйтчигӧн кӧ видлалас доктор, сэки став сьӧмыс сетсьӧ дзик пыр кулӧм бӧрын. Шуам, талун кӧ тэ луннас страхуйтчин, а войнас друг кулін — аски сетасны рӧдняыдлы дзоньнас став сьӧмсӧ мый дон вӧлі страхуйтчӧмыд.

Медся бур страхуйтчыны ӧтпырйӧ уналы (группы), сэні сетсьӧ уна кокньӧд:

1. Страхуйтчыны позьӧ 100 шайтсянь 1500 шайтӧдз доктор видлавтӧг. Став сьӧмыс сэки мынтыссьӧ кулысь вӧсна дзик пыр.

2. Сетсьӧ унджык срок, позьӧ мынтысьны страхуйтчӧмысь тӧлысьӧн-тӧлысьӧн — сыысь доныс оз сод.

3. Мыйыськӧ кӧ дойман да он вермы мыйкӧ дыра уджавны — бӧр сетсьӧ страховкатӧ мынтӧмыс либӧ чинтыссьӧ страховка мынтан доныс.

Ӧтка морт страхуйтчӧм бӧрын кӧ кольӧ куим во — страхуйтчӧм оз помась, кӧть страховкасӧ мортыс дугдас мынтыны. Страхуйтӧм помавны вермас сӧмын страхуйтчӧм мортыс ачыс. Сэки Госстрах сылы бӧр сетас сьӧмсӧ, уна-ӧ колӧ срок серти да страховка мынтӧм серти.

Страховка мынтӧны срок серти (кымын во кежлӧ страхуйтчӧмыд) да арлыд серти (кымын арӧс вӧлі страхуйтчигад). 25 арӧса морт кӧ страхуйтчас 60 арӧсӧдз, сысянь быд во кутас босьтсьыны страховка 3 шайт да 20 урӧн быд 100 шайтысь; 35 арӧса кӧ страхуйтчас 70 арӧсӧдз — сылысь босьтсьӧ вонас 3 шайт да 70 ур быд 100 шайтысь. Тайӧ мортыс кӧ страхуйтчас татшӧм срок кежлас 500 шайтысь — ковмас мынтыны быд во 18 шайт да 50 ур, 1 шайт да 54 ур тӧлысь, либӧ 5 ур лун.

Та серти позьӧ аддзыны: 1 шайт да 54 ур тӧлысьӧн мынтігӧн мортыд видзӧ нин асьсӧ пӧрысь кежлас нуждаысь: 70 арӧс мыйӧн тырас — сылы сетасны 500 шайт; либӧ кулӧ кӧ, семьяыс оз кут тӧдны ыджыд нуждасӧ.

Олӧм страхуйтӧм быдӧнлы — став уджалысьяслы — зэв колантор.

Оз ков нюжӧдны дыр кежлӧ, колӧ регыдджык страхуйтчыны.

Миян Коми Обласьтын позьӧ страхуйтчыны со кӧнъясын: Сыктывдінкарын, Обгосстрахын (Крестьянская ул., 2), Емдінын, Визинын, Кулӧмдінын, Изьваын, Айкатылаын, Ыбын, Койгортын.

Сав.