КОМИ НИГА ЛЭДЗАНІНЛӦН НЁЛЬ ВОСЯ УДЖ

Тайӧ лунъясӧ тыри нёль во Коми нига лэдзанінлы: сійӧ воссис декабр 6-ӧд лунӧ 1920 воӧ.

Важ, сардырся правительство ёна дзескӧдліс коми йӧзӧс, быд ногыс зільліс найӧс пӧртны рочӧ. Комиӧн сӧмын вӧлі лэдзӧны йӧзӧс пемдӧдан вичко нигаяс, бурджык нига гижны эз лэдзлыны.

Сӧвет власьт дзик мӧд ногӧн видзӧдліс мукӧд пӧлӧс сёрниа, не роч сёрниа йӧз вылӧ, шуис — оз пӧ ков найӧс ӧтдортны, дзескӧдны, колӧ пӧ найӧс мортӧ пӧртны, велӧдны-югдӧдны. Велӧдны йӧзӧс позяс сӧмын медтӧдса, асланыс чужан кывйӧн. Сійӧн быдпӧлӧс сёрниа йӧзлы (коми йӧзлы тшӧтш) кутіс отсавны ас кыв выланыс лэдзавны нигаяс. Сӧвет власьт дырйи воссис паськыд чорыд туй коми йӧзлы ас олассямӧн овны, ас кывйӧн велӧдчыны.

Сӧмын асланым Коми муын кодсюрӧлӧн уджалысьяслӧн вежӧрныс вӧлі тырӧма сардырся удж нуӧдӧмнас. Сӧвет власьт дырйи нин найӧ шулісны — коми йӧзлы пӧ нинӧм коми кывсьыс, коми нигасьыс, найӧс пӧ колӧ роч кывйӧн велӧдны — омӧля отсавлісны коми нига лэдзанінлы. Сы вӧсна первой вояснас зэв сьӧкыд вӧлі сувтӧдны удж коми нига лэдзанінлы, муртса-муртса сійӧ лолавліс, воліс пӧдлалан кадъясӧдз. Ӧні сійӧ ставыс быри, ӧні коми кывлы миян ас муын роч кыв моз права сетӧма, ӧні удж нуӧданінъясын нин вочасӧн коми кывйӧн уджсӧ вӧчны босьтчӧны.

Коми нига лэдзанін нёль воӧн лэдзис 53 ним нига (170600 экз.). Таво вермис лэдзны зэв колан да бур нигаяс: Коми-русский словарь, календар 1924 во вылӧ, Нёбдінса Витторлысь сьылан-лыддянъяс, челядьӧс школаын велӧдан нигаяс, вель уна пьесаяс. Сэсся печатайтны вермытӧмла разӧдаліс грездъясӧ кисянь гижӧмӧн пьесаяс. Чукӧртіс йӧзкостса литература: мойдъяс, сьыланкывъяс, бӧрдӧдчанкывъяс.

Дерт, тайӧ уджыс этша на. Коми нига лэдзанін мыйта колӧ коми йӧзлы нига эз на вермы лэдзны. Колӧ сылы ёна на уджсӧ паськӧдны. Воддза серти, дерт, коми нига лэдзанінлӧн ӧні уджыс бурджыка мунӧ нин, воысь воӧ уджыс тӧдчӧджык, сӧвмӧ, ёнмӧ.

Войдӧрджык кӧ коми нига лэдзанінлы ёна сьӧкыд вӧлі удж нуны, ӧні сійӧ сьӧкыдлунсӧ вештӧма.

Ёна уна коми нига лэдзанінлӧн тэрмасян удж. Уна колӧ лэдзны нигаяс, кодъяс колӧны талун, кодъясӧс оз позь аски кежлӧ кольны. Колӧ коми нига лэдзанінлы быдӧнлы отсавны сьӧмӧн, уджалысьясӧн.

Ми эскам, коми нига лэдзанін быдӧнӧн отсалӧмӧн ставсӧ сійӧс вӧчас. Ми эскам, коми нига лэдзанін водзӧ ассьыс уджсӧ ёна ӧддзӧдас, сетас коми йӧзлы ас кыв вылас нигаяс, отсалас налы петны пемыд олӧм улысь выль гажа олӧмлань.