ГӦРДАРМЕЕЧЛЫСЬ СЕМЬЯСӦ ДОРЙӦ ИСПОЛКОМ

Гӧрд Армияын служитысьяслы дай найӧ семьялы Сӧвет власьт сетӧ зэв уна пӧлӧс льгота (кокньӧд). Сӧмын сійӧ льготаясыс вӧлі гижалӧма разі-пели: декретъясын, циркуляръясын, мукӧдлаын. Сы вӧсна войдӧрджык, медся ёна том йӧзӧс (1902 восяӧс) босьтӧм бӧрын, уна гӧрдармееч дай налӧн семьяныс оз вӧлі тӧдны став льготасӧ. Медым эськӧ Гӧрд Армияын служитысь эз тӧждысь ас вӧснаыс, аслас гортса овмӧс вӧсна, семья вӧснаыс тшӧтш, колӧ сылы тӧдны дзик став сетсян льготасӧ аслыс сылы дай семьяыслы. Колӧ петкӧдлыны гӧрдармеечлы, мый сы вӧсна рабочӧйлӧн да крестьяналӧн власьт ёна тӧждысьӧ, сетӧ быд ногӧн отсӧг. Сэки вӧлисти гӧрдармееч сӧмын кутас мӧвпавны куш велӧдчӧм йылысь, сэки сӧмын сійӧ ёна велӧдчас.

Колӧ вӧлі став льготаяссӧ чукӧртны ӧтилаӧ.

Гӧрдармеечьяслы сетсян льготаяс чукӧртны-гижны ӧтилаӧ, ӧти нигаӧ шуис СССР ЦИК-лӧн Мӧдӧд сессияыс (заседанньӧыс). Сійӧ сессияыс пукавліс, уджаліс таво Октябр тӧлысьын. Татшӧм нигаыс шусьӧ Кодексӧн.

Гӧрд Армияын служитысьяс семьялы сетсьӧ уна быдсяма льготаыс. Ми тані сы йылысь огӧ сёрнитӧй. Сӧмын висьталам медколантор йылысь, медтӧдчанатор йылысь кодекссьыс.

Сійӧ гижӧма кодексас 43-ӧд статьяӧн. Статьяас шусьӧ: «Гӧрдармееч семьяясӧс быд боксянь (правасӧ, овмӧссӧ) быдлаын дорйӧ Исполком». Шуам, гӧрдармееч семьяӧс мыйыськӧ кыскисны судӧ, мыйыськӧ налы пуктісны штрап. Исполком суд водзын, штрапуйтысь водзын дорйӧ сійӧ семьясӧ. Сэсся кодекс тшӧктӧ Исполкомъясӧс видзӧдны, медым эськӧ гӧрдармеечьяслысь семьяясӧс кутшӧмкӧ сделка (удж вылӧ медасигӧн, му-видз арендаӧн босьтігӧн-ӧ, сетігӧн-ӧ, мукӧд сикас уджӧн-ӧ) мукӧдкӧд вӧчигӧн эз ӧбӧдитны, эз ылӧдны. Кутшӧмкӧ кӧ омӧль сделка (коді оз кокньӧд, а сьӧктӧдӧ гӧрдармееч семьялысь олӧмсӧ) вӧчасны, Исполкомъяс судӧн сійӧ сделкасӧ бӧр разьӧны, либӧ судӧ сетӧны иск (перйӧм), дорйӧны суд вылын исксӧ; «тайӧ уджсӧ, — шуӧма кодексын законыс, — Исполком босьтчӧдӧ да нуӧдӧ ачыс, гӧрдармееч семья норасьтӧг». Кодекс ещӧ шуӧма: оз кӧ пӧ Исполком кут дорйыны гӧрдармееч семьяӧс, ачыс мыжмӧ, сюрӧ судӧ.

Сідзкӧ, Гӧрд Армияын служитысьяслысь семьянысӧ быдторйысь мукӧд водзын дорйӧ сиктса Исполком, оз сет сійӧс ӧтдортны.

Та йылысь колӧ тӧдны быдӧнлы, медся ёна гӧрдармеечьяс семьяяслы.