СИЗИМ СЮРС
Германияса тюрмаын пукалысьяс олӧмысь.
Тюрма ӧграда пытшкӧс. Ӧтар-мӧдар бокас тыдалӧны пукаланінъяс (камераяс); стенъяссӧ позьӧ вӧчны руд кабалаысь (картонысь), шомӧн визьйӧдлӧмӧн. Ворсігчӧжыс сцена вомӧныс ӧтарӧ-мӧдарӧ ветлӧдлӧны тюрмаын пукалысьяс, кияс-кокъяссӧ кӧрт чептӧн дорӧма. Биыс ворсігӧн оз ков югыд, мед муртса тӧдчӧ.
Вӧчсьӧ тайӧ кыклаын: тюрмаын пукалысьясыс сцена вылынӧсь, мукӧдыс — видзӧдысь йӧз костас (залаас).
1-й ГӦЛӦС (йӧз костсянь). Видзӧдӧй, видзӧдӧй эстчӧ!
2-ӧд ГӦЛӦС (йӧзсянь). Эсійӧ стенъясыс кымӧрысь пемыдӧсь. Сэтӧні пӧдӧны сизим сюрс морт.
3-ӧд ГӦЛӦС: Сизим сюрс уджалысь йӧз пиян. Сизим сюрс морт бурджыксьыс-бурджыкӧсь!
(Кылӧ ымзӧм тюрмаын пукалысьяслӧн).
1-й ПУКАЛЫСЬ (сцена вомӧн вуджигӧн): Миянӧс ставнымӧс чепъясӧн дорисны, тюрмаын сісьмыны озыръяс сюйисны!..
ГӦЛӦС НЫВБАБАЛӦН (сайсянь): Кодлӧн нӧ гӧлӧсыс миянӧдз, стен пырыс кылӧ?..
2-ӧд ПУКАЛЫСЬ: Асланым челядьлӧн, тшыгъялысь челядьлӧн!
НЫВБАБА (сайсянь): Вокъясӧй, дугдӧй нин чепъяснад зяльскӧмысь! Миянӧдз, тюрмаӧдз ловъя кыв кылӧ!
3-ӧд ПУКАЛЫСЬ: Семьяным ывлаын, уджтӧмӧсь, корӧны, кынмӧны, горзӧны...
НЫВБАБА (сайсянь): Кодъяс нӧ кылӧны миянлань локтӧны?
УНАӦН (йӧз костсянь): Тайӧ — ми! Тайӧ — ми! Тайӧ — ми!
1-й ГӦЛӦС (йӧз костсянь): Тіянкӧд, вокъясӧй-чойясӧй, локтам ми сёрнитны!
УНАӦН. Тіянкӧд сёрнитны локтам ми татчӧ!
2-ӧд ГӦЛӦС: Тіянлы отсавны, сьӧлӧмъяс шонтыны, вын-эбӧс содтыны!..
3-ӧд ГӦЛӦС. Мед эськӧ верминныд нюжӧдны, виччысьны тюрмаысь мездытӧдз!
УНАӦН. Тайӧ — ми! Тайӧ — ми! Тайӧ — ми!
(Йӧз костсянь офицер да кык салдат вайӧны сцена вылӧ кык дорӧм рабочӧйӧс. Йӧз костын кылӧ увгӧм. Сцена вылын некод абу).
ОФИЦЕР (рабочӧйяслы): Но, но ті! Энӧ сувталӧй, энӧ бергалӧй! Марш, гӧрд бунтовщикъяс!
(Йӧз костын увгӧм, зык).
1-й ГӦЛӦС (йӧз костсянь). Выль олӧм дорысьясӧс тайӧяс вочасӧн ёнджыка босьтчӧны пӧдтыны!
2-ӧд ГӦЛӦС (матыстчӧ сцена дорӧ. Тюрмаяслань): Вокъясӧй, кывзылӧй! Гашкӧ ті надейтчад палачьяссянь милӧсьтъяс? Энӧ виччысьӧй! Оз сетны!
УНАӦН. Энӧ виччысьӧй насянь, надейтчӧй миянсянь! Отсалам!
ОФИЦЕР (сайсянь). Ланьтӧй ті! Кыланныд! Дырджык кӧ увгыны кутанныд, регыд ме пуляӧн дзенӧбта плешаныд!
1-й ПУКАЛЫСЬ (тюрмасянь, сцена сайсянь). Олӧмӧй, олӧмӧй! Син водзын ставнад тэ... Дорисны, сюйисны сісьмыны татчӧ!
2-ӧд ПУКАЛЫСЬ. Мед тані нӧйтӧны, сісьтӧны, пӧдтӧны — сы вӧсна сьӧлӧмъяс оз миян повзьыны! Водзӧ на кось вылӧ вирнымӧс пузьӧдам!
3-ӧд ПУКАЛЫСЬ. Век тані кӧсйӧны миянӧс лыйлыны... Мед инӧ виасны!.. Нимкодя йӧз вӧсна пуктам ми юрнымӧс! Тӧдам ӧд, мукӧд на бӧрсяньным локтӧны!.. Му пасьта гӧрд флагъяс тӧвзьӧны! Ӧнія палачьяслы водзӧссӧ мынтасны!.
НЫВБАБА. Уна на вермам ми терпитны мукаяс!. Мед эськӧ миянлысь уджнымӧс пыдди жӧ пуктісны!..
СТАВ ПУКАЛЫСЬЫС (тшӧтш). Пыдди мед пуктісны!..
НЫВБАБА. Кык во нин пукалім... Миянӧс вузалісны, вузалісны!.. Водзӧ ми видзӧдам долыда! Оз на кус олӧмыс, мый понда страдайтім!
СТАВ ПУКАЛЫСЬЫС (тшӧтш). Мый понда страдайтім!..
НЫВБАБА. Озырлы матысмӧ путкыльтчӧм! Оз лоны озыръяс, бырӧны ставныс! Му вылӧ пуксясны ӧтвылысь, вокъяс моз, мездысьӧм уджалысь йӧз! (Гораа). Кыланныд, локтысьяс! Ёна ми терпитім, асьныд тшӧтш терпитлід!..
1-й ГӦЛӦС (йӧзсянь). Водзӧ ми огӧ нин вермӧй!
СТАВ ПУКАЛЫСЬЫС (тшӧтш). Вермыны либӧ нӧ кувны!
НЫВБАБА. Асланым удж вӧсна кувны ми гӧтовӧсь! Ми — унаӧн. Ті — унджыкӧн. Ми тані — сизим сюрс — чеп йылын пукалам. Сьӧлӧмъяс сы понда оз тӧдны полӧм: сьӧлӧмъяс миян — знамяяс миян!
УНАӦН (йӧз костысь). Ми — унаӧн, ми — зэв уна миллион! Ми талялам ставсӧ, ми путкыльтам мусӧ!
СТАВ ПУКАЛЫСЬЫС (тшӧтш). Ми виччысям! Ми виччысям! Ми виччысям!
НЫВБАБА. Лёк олӧм жугӧдӧй, вермасьӧй дугдывтӧг! Мездалӧй асьнытӧ, мездӧй тшӧтш миянӧс!
СТАВ ПУКАЛЫСЬЫС. Мездӧй миянӧс!
НЫВБАБА. Кылам ми, ёртъясӧй! Надейтчам, виччысям, веритам: пуксьылас му пасьта зэв долыд оланног! Ӧтвылысь ставныд ті сувтанныд, миянӧс чепъясысь мезданныд!
1-й ГӦЛӦС (йӧзсянь). Локтам нин ми!
УНАӦН: Локтам нин ми!
СТАВ ПУКАЛЫСЬЯС. Виччысям ми! Виччысям ми!
УНАӦН (йӧз костсянь). Локтам нин! Мездам ми тіянӧс!
(Барабан шы. Сы бӧрын йӧзыс тюрмаын пукалысьяскӧд тшӧтш сьылӧны «Интернационал»).
ЗАНАВЕС
