ПИСЬМӦ

Ӧтчыд бойяс костын ми шойччим Рытыввыв Украинаса ичӧтик сиктын. Лунтыр шырсим, бритчим, мыссим, оружие весалім. Шойччанінӧ почтальон вайӧма дыр виччысян письмӧяс. Хата ӧшинь улын кыптіс серам, кылӧны гора гӧлӧсъяс да вом гудӧкӧн ворсӧм шы. Бритчигкості, быгъя чужӧмӧн, ме уськӧдчи ӧшинь улӧ. Витя Басов казяліс менӧ, дугдіс ворсны вом гудӧкӧн, зепсьыс кыскис лӧз конверт да ставлы кывмӧн, гажаа, торжественнӧя лыддис:

— Сержант Изъюровлы письмӧ кутшӧмкӧ Катеринасянь!

«Кутшӧмкӧ» кывсӧ Басов нарошнӧ тӧдчӧдіс, быттьӧ оз тӧд, кутшӧм Катеринасянь.

— Оз кӧ йӧктышт — эн сет! — сюйыштіс кодкӧ сералӧмӧн.

— Ковмас йӧктыштны, письмӧыс нывсянь, кутшӧмкӧ Катеринасянь, — бара нюжӧдіс «кутшӧмкӧ» кывсӧ, а ачыс Басов, синсӧ читкыртӧмӧн, шпынняліс. Ӧд сійӧ бура тӧдӧ менсьым Катяӧс, дай мукӧд ёртъясӧй важӧн нин тӧдӧны сійӧс. Ме налы ачым висьтавлі, кыдзи армияӧ, фронт вылӧ мунігӧн, ми янсӧдчим Катякӧд Сыктывкарса пристань вылын да кӧсйысим ӧта-мӧдлы быд недельын письмӧ гижны. Ме висьталі, кыдзи сэн Катякӧд чӧв сулалім, быттьӧ вом тырным ва кутім, кытчӧдз пароход коймӧдысь эз тутӧст, кыдзи ме, поссӧ идралігӧн нин, топӧдлі Катяӧс сьӧлӧм бердӧ, чӧскыда окышті. Сэсся палуба вывсянь синтырнам нимкодяси Катя мичлун вылӧ, сылӧн банйӧм булки кодь чужӧм вылӧ. Ёртъясӧй тӧдӧны, мый Катя — менам невеста. И война кӧ эз торк, эськӧ важӧн нин гӧтрасим. Тӧдӧны Катяӧс фотокарточкаяс да письмӧяс серти. Окопын пукалігӧн ме унатор гораа лыддьывлі Катя письмӧясысь. Дерт, гусяторъяс, радейтчӧм йылысь сьӧлӧм вӧрзьӧдана гижӧдъяс, медчӧскыдінъяссӧ письмӧяссьыс некодлы эг петкӧдлыв, сы йылысь тӧдім сӧмын ми Катякӧд.

Письмӧяс ми ӧта-мӧдлы гижавлім тшӧкыда. Ӧд фронтовиклы гортса письмӧ, да ещӧ мусасянь — сійӧ медыджыд гаж. Лыддян да, быттьӧ мавтыштас сьӧлӧмтӧ. Катя мем пыр гижӧ гырысь письмӧяс вит-ӧ-квайт лист вылын, посньыдик букваясӧн. А кутшӧм мелі кывъясӧн сійӧ менӧ ыдждӧдлӧ. И быд письмӧ помалӧ ӧтмоза: «Пристань вылын моз чӧскыда окала. Тэнад Катя». Адресас гижас: «Васе Изъюрову» да гӧрд карандашӧн визьнитас. Катясянь письмӧыд воас, да сьӧлӧмӧй вӧлі тырӧ нимкодьӧн, шудӧн, выль вынӧн, лунтыр радла. А ёртъяс шмонитӧны: со пӧ Изъюровлӧн вомыс пельӧдзыс, дерт пӧ, Катясянь письмӧ воӧма.

Ме Катялы воча гижа ас йылысь, фронт вылын олӧм йылысь, ёртъяс йылысь, немецкӧй «тигръяс» да «пантераяс» йылысь, гижа, кыдзи ола, кыдзи воюйта, мыйысь менӧ наградитісны медальӧн, гижа весиг, мый ме ӧти пӧртйысь сёя Витя Басовкӧд. Письмӧяс помӧ век пасъя: «Тэнад Вася». Со кыдзи ми письмӧасьлім.

И талун, кор меным бара воӧма Катясянь письмӧ, ёртъясӧй мекӧд тшӧтш радлӧны, дасьӧсь тшӧтш йӧктыны. Витя Басовлӧн вом гудӧксьыс киссьӧ кокъястӧ и сьӧлӧмтӧ кыпӧдан шы. Ме лэбала-йӧкта. Ме бӧрся тшӧтш мукӧдъяс петісны. Быттьӧ свадьба вылын юыштӧм бӧрын гажӧдчам. Со кутшӧм радлун вайӧ письмӧыд!

Сэсся мем сетісны лӧз конверта письмӧ. Мышкас гижӧма: «Полевая почта номер... Сержанту Изъюрову».

Плетень дорӧ муні да восьті. Кыски ки пыдӧс пасьта бумага лист. Видзӧдлі. Сьӧлӧмӧй ёкмуні. Син водзӧй пемдіс. Кокъяс лигышмуніны. Йирмӧг лои, буракӧ, быгаліс чужӧмӧй. Видзӧдлісны ме вылӧ ёртъясӧй, повзисны. Витя Басовлӧн ори гудӧк шыыс. Налы зэв эз ло лӧсьыд: ӧд меным тшӧктісны йӧктыны письмӧ пондаыс, шутитісны, а сэтчӧ код тӧдас мый гижӧма, кутшӧм неминуча суӧма. Дай кысь налы тӧдны, кор ме и ачым на ог гӧгӧрво, мый лои.

А бумагатор вылӧ гижӧма:

«Сержант Изъюров! Ме тэнӧ вӧлі сьӧлӧм косьмытӧдз виччыся, а тэ, вӧлӧмкӧ, выльӧс нин аддзӧмыд. И некутшӧм яндысьтӧг тэ гижан сы йылысь мем. Подлец тэ!» Збыль тадзи веськыда и крапкӧма: подлец пӧ тэ. Сійӧ менӧ тадзи ыдждӧдлӧма.

Со кыдзи йирыштіс письмӧыд менсьым том сьӧлӧмӧс.

Вит лист пыдди гижӧма вит строчка. А помас «тэнад Катя» пыдди кырымалӧма «Потолицына». И некутшӧм пристань йылысь ни чӧскыда окыштӧм йылысь абу гарыштӧма.

Нинӧм ог гӧгӧрво. Мый лоӧма Катякӧд? Мыйысь менӧ тадзи ыдждӧдлӧ? Кутшӧм «выльӧс» ме аддзи, кор миян полкын ни ӧти нывбаба абу?

Вочасӧн очми. Мышнам плетеньӧ пыксьӧмӧн, выльысь лыдди письмӧсӧ, адрессӧ конверт вывсьыс, гашкӧ, мися, абу и мем гижӧма да.

Сэк конверт пытшсьыс казялі открытка. Перйи. Аслам открыткаӧй! Катя бӧр ыстӧма. Котӧрті синъясӧн гижӧд вывтіыс. Гӧгӧрвои ставсӧ. Нюмӧй петіс. Серавны, вакъявны куті. Ёртъяс уськӧдчисны ме дінӧ. А ме ещӧ ёнджыка серала да шуала: «Йӧюк, йӧюк тэ, Катя! Йӧюк!»

Со мый вӧчӧма менам открыткаыд.

Лӧньӧм бӧрын висьталі ставлы, мый лои.

Шепетовка сайын ӧтчыд ёна дзескавлім. Быдторйыс ӧд овлӧ война вылад. И тайӧ пиксьыс миянӧс мездіс «Катюша», немецъяс юр вылӧ залпъяс лэдзӧмӧн. Та йылысь ме тэрмасьӧмӧн гижышті Катялы открытка, кодӧс сійӧ бӧр ыстӧма меным. Открыткаас «Катюшатӧ» Катяӧн гижсьӧма, да ещӧ содтыссьӧма: «Ёна и кажитчис мем сійӧ».

И тэрмасигмозыд «Тэнад Васюк» пыдди кырымавсьӧма «Сержант Изъюров».

Со и ставыс. Таысь и скӧрмӧма менам Катяӧй миян «Катя» вылӧ. Абу гӧгӧрвоӧма, мый миян «Катяыд» — сійӧ гвардейскӧй миномёт, кодӧс ми збыльысь ёна радейтам.

Бара кутім серавны, шмонитны.

Но серавны менам водз на заводитсьӧма. Та бӧрын куим тӧлысь чӧж ме быд вежонын ысталі Катялы письмӧяс, но сійӧ чӧв оліс. Сэсся менам ёртъясӧй гижисны ставсӧ, кыдзи-мый вӧлі, да вӧлисти воис бара лӧз конверта письмӧ, коді важ моз помасис тӧдса нин кывъясӧн:

«Пристань вылын моз чӧскыда окала. Тэнад Катя».

Со кутшӧмторъяс овлӧны письмӧяс вӧснаыд!