СЬӦМ УДЖДӦМ ЙЫЛЫСЬ
Сӧвет власьт быд ногыс тӧждысьӧ бурджыка лэптыны овмӧс, му-видз уджалӧм йылысь. Медся ёна сійӧ тӧждысьӧ судзсьытӧм крестьянин вӧсна, кыдзи вермӧ зільӧ сійӧс кок йылас сувтӧдны. Мукӧд крестьяналӧн уна му уджалан кӧлуй абу, колӧ сійӧс кыдзкӧ-мыйкӧ лӧсьӧдны. Мукӧдлӧн мӧс абу, колӧ ньӧбны, мукӧдлӧн абу вӧв, гӧр — ньӧбны жӧ колӧ, бурджык нянь кӧйдыс колӧ лӧсьӧдны.
Гӧльджык крестьяналӧн ӧтпырйӧ уна, гырысь сьӧм оз овлывлы. Сы вӧсна сійӧ ачыс ыджыд видз-му уджалан кӧлуйяс, мӧс-вӧв ньӧбны оз вермы. Колӧ сэтшӧм мортыслы сетны кодлыкӧ отсӧг, удждывны сьӧм. Сійӧ отсӧгсӧ и сетӧ Сӧвет власьт. Та вылӧ Сӧвет власьтлӧн торйӧдӧма став аслас бюджетысь мыйта мындакӧ сьӧм, юкӧма сійӧ сьӧмсӧ быд губернялы, быд обласьтлы. Губерняясын, обласьтъясын сійӧ сьӧм дінас содтӧны пайяс босьтӧмӧн ассьыныс сьӧм исполкомъяс, сылӧн отделъясыс, кооперативъяс, мукӧд вузасьысь учрежденньӧяс, видз-му уджалысьяс. Миян Коми муӧ центрӧн лэдзӧма сё сюрс шайт да ас обласьтсянь пуктӧма сё ветымын сюрс шайт сы кындзи недыр кежлӧ: во кежлӧ, вит во кежлӧ. Ставрочмувывса банк быд банкӧ дай миян Коми банкӧ нӧшта лэдзлывлӧ сьӧм крестьяналы овмӧс кыпӧдӧм вылӧ. Сэтшӧм сьӧмыд пыр бергӧдчӧ: сетсьылӧ мыйкӧ дыра кежлӧ крестьяналы, олӧмсӧ сылысь кыпӧдӧ да бӧр крестьянинсянь локтӧ банкӧ. Банк сійӧ жӧ сьӧмсӧ мӧд мортлы удждӧ овмӧс кыпӧдны мыйкӧ дыра кежлӧ, срок тырӧм бӧрти бӧр воӧ банкӧ, сэтысь бара коймӧдлы сетсьӧ.
Му-видз гӧгӧр овмӧс кыпӧдӧм вылӧ сьӧмтӧ удждӧ Коми банк (Сельхозбанк) кредитнӧй (удждысян) тӧвариществояс пыр да крестьяна мӧда-мӧд отсасян комитетъяс пыр. Сӧвет власьтлӧн шуӧма, лӧсьӧдӧма медводз удждыны сьӧмсӧ медгӧль крестьянинлы. Сы вӧсна тшӧктӧма кредитнӧй тӧвариществояслы мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяскӧд ӧтувтчыны, быд сьӧм удждӧм понда ӧтвылысь сёрнитны. Мӧда-мӧдлы отсасьысь комитетъяс кредитнӧй тӧвариществоысь сьӧм сетігӧн видзӧдӧны, мед сьӧмыс медводз гӧльджык видз-му уджалысь пыдди оз сюр вузасьысьяслы, йӧз вынӧн видз-му удж нуӧдысьлы, ёна бура судзсяна олысьлы. Сэсся мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс вермасны ньӧбны кредитнӧй тӧвариществоясысь пайяс гӧль крестьяна вылӧ, либӧ на пыдди, сетӧны гӧль крестьяна вылӧ сійӧ удждысигӧн кредитнӧй тӧвариществолы пӧрука уджйӧзсӧ мынтӧмысь: оз кӧ вермыны гӧль йӧз срок кежлӧ мынтыны некыдз удждӧм сьӧм, вермасны мынтыны на пыдди. Тайӧ кындзи, коми Сельхозбанк корӧ мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяслы сетны ассьыныс сьӧмнысӧ кутны кредитнӧй тӧвариществояслы. Сійӧ сьӧм кутӧмсьыс сетсьӧ прӧчент.
Татшӧм овмӧс кыпӧдан сьӧмсӧ кредитнӧй тӧвариществояслысь мӧда-мӧд отсасян комитетъяслы позьӧ удждыны аслыныс, кутчысясны кӧ найӧ ӧтувтчӧмӧн, юктӧг видз-му уджавны, машина ньӧбны, кутшӧмкӧ мӧд удж нуӧдны, гӧльяслысь овмӧссӧ-олӧмсӧ кыпӧдны.
Сьӧм удждысьяслы быдӧнлы колӧ тӧждысьны бӧр сьӧм бергӧдны кредитнӧй тӧвариществояслы срок тырӧм мысти пырысьтӧм-пыр, колӧ тӧдны, огӧ кӧ кутӧ срок кежлӧ мынтысьны, ассьыным власьтнымӧс, Сӧвет власьтӧс гӧльмӧдам, омӧльтам.
Климушев.
