ВЕЛӦДЧЫНЫ КОЛӦ БЫДӦНЛЫ
Уна коми крестьянинлысь кывлан шуасьӧм: ми пӧ пемыдӧсь, ми пӧ весиг кырымасьны огӧ кужӧ, ми пӧ эгӧ вермылӧй велӧдчыны. Да, войдӧр ми воклы ёна сьӧкыд вӧлі веськавны школаӧ, войдӧр сарлы оз ков вӧлі гӧль йӧзлӧн велӧдчӧмыс, сэки сар став ас лёк слугаяснас радейтліс сӧмын пемыдлун.
Ӧні Сӧвет власьт быд ногыс быдӧнӧс зільӧ велӧдны. Сӧвет власьтлы нинӧмла пемыдын йӧзӧс, уджалысь йӧзӧс кутны. Кымын уна сюсь, вежӧра, велӧдчӧм йӧз — сымын бур Сӧвет власьтлы. Сы вӧсна сійӧ челядьлы школаяс кындзи восьталӧ школаяс гырысь йӧзлы, велӧдӧ грамотаӧ, кӧсйӧ весавны важ кыз гудыр кымӧр уджалысь син водзысь.
Миян Коми обласьтын сэтшӧм куш гырысьӧс велӧдан школаяс быд вӧлӧсьтын воссьӧ. Уналаын коми йӧз корӧны сэтшӧм школатӧ, зіля кӧсйӧны велӧдчыны. Со Позтыкерӧсын йӧзыс шуӧмаӧсь собранньӧ вылын быдӧнӧс тшӧктыны велӧдчыны. Найӧ жӧ босьтчӧмаӧсь ас сиктас лэптыны школа. Та йылысь гижӧма миян «Югыд туйӧ» № 231. Сэтчӧ жӧ гижӧма Волсяса (Сыктыв уездса) йӧз йылысь. Аттӧ жӧ нин ті, Волсяса йӧз! Быд боксянь жӧ нин ті омӧльӧсь. Ёна ті тешкодьӧсь. Тыдалӧ, вывті пыдӧ важ сяма олӧмыслӧн вужйыс пырӧма тіян. Сэтшӧм ёна вужъясьӧма — весиг быдса сизим воӧн ӧти войт абу вӧрзьыштӧма.. Найӧ шуӧны: этша пӧ нин пӧрысьладорыд велӧдчан, абу пӧ ӧд ми нем уджтӧмъяс школаясӧдныд ветлыны. Со колӧкӧ! Мун дай накӧд сёрнит! Быттьӧкӧ пӧрысьяслӧн юрныс абу сьылі помас, быттьӧкӧ налӧн юраныс вем пыдди идзас либӧ турун, быттьӧкӧ 15−35 арӧсаяс пӧрысьӧсь нин, быттьӧкӧ налы нинӧм грамота тӧдӧмсьыс. Нем уджтӧмъяс пӧ! Велӧдчӧны ӧмӧй сӧмын нем уджтӧмъяс! Мый нӧ, грамота тӧдысьясыс, лыддьысьны-гижны кужысьясыс ставныс нем уджтӧмъяс? Оз ӧмӧй нӧ кык-куим тӧлысьнад, дай ещӧ тӧлын, сюрлы кык кымын часыд рытнас школаӧ ветлыны?
Волсяса йӧз моз шуасьны, ёртъяс, оз позь. Велӧдчыны грамотаӧ колӧ быдӧнлы. Лыддьысьны кужтӧм морт — абу морт. Лыддьысьӧмӧн, велӧдчӧмӧн ті паськыдджыка ас гӧгӧрныд аддзанныд, унджык кутанныд тӧдны. Велӧдчӧмӧн регыдджык, веськыдджык туйӧд ті воанныд бур долыд кокни олӧмлань, велӧдчӧмӧн этшаджык уджӧн кутанныд босьтны удж помысь унджык.
Велӧдчӧй, ёртъяс, ставныд, кыссьӧй югыдлань.
А Волсяса йӧз дінӧ колӧ кутчысьлыны. Кутчысьлыны неуна, сӧмын мед пыркалыштас налӧн юр вежӧрсьыныс важ мӧвпалӧмыс, мед выль ногӧнджык кутасны видзӧдны ас олӧм вылас.
