КОЛӦ ЛЭПТЫНЫ
Бара на, важ бӧрын, выльысь лоӧ гижны та йылысь.
Некыдз огӧ вермӧ ми лэптыны ассьыным газетнымӧс вит сюрсӧдз. Воӧн-джынйӧн нин та йылысь чуксасям. Кыпалӧм пыдди чиніс газетным: волім эськӧ 2150-ӧдз, ӧні петӧ сӧмын 1800.
Мыйла нӧ сідзи?
Ӧти-кӧ: крестьяна оз лыддьыны газетсӧ. Сизимӧд во петӧ Коми муын газет, да 200 сюрс олысь пытшкысь сӧмын 69 крестьянин судзӧдӧ газеттӧ. Тайӧ ӧд дзик нин нинӧм. Та серти сэсся позьӧ мӧвпыштны, мыйла миян коми крестьяна омӧля (полігтырйи) кутчысьӧны выльногса олӧмӧ; позьӧ и тӧдны, мыйла коми войтыр пемыдӧсь.
Коді газет оз лыддьы — сійӧ оз кӧсйы выль ногӧн овны.
Мӧд-кӧ: оз быд шлен профсоюзъясысь судзӧд газеттӧ. Коми Обласьт пасьта 5700 унджык шленыд, судзӧдӧны газет сӧмын 225 (шуны кӧ, сё шлен пытшкысь сӧмын нёль шлен). Мукӧдыс вунӧдӧмаӧсь асланыс съездъяс вылын шуӧмсӧ: «Колӧ судзӧдны „Югыд туй“ газет быд шленлы». Оз ков вунӧдны!
Коймӧд-кӧ: общественнӧй (потребительскӧй) лавкаяс деревняясӧ газет судзӧдӧм йылысь чуньнаныс на эз вӧрзьӧдлыны. Некод на, некутшӧм вӧлӧсьтысь эз ыстыв гижӧд, со пӧ ми корам ыстыны сы мында газет сэтшӧм деревняясӧ. Веськыда кӧ шуны ӧд, быд кооперативлӧн жӧ лоӧ ичӧтик барыш; сы вылӧ кӧть кызь керка юрӧ позьӧ жӧ судзӧдны ӧти газеттӧ. Мед нин, шуам, ыджыд вӧлӧсьтын эм 700 керка, сэтчӧ ковмас сӧмын 35 газет, 17 шайт да 50 ур дон и ставыс лоӧ тӧлысьнас. А пӧльзаыс мыйта лоӧ! Этша ӧмӧй гижӧны газетад кооперация йывсьыд! Колӧ, дзик колӧ тадзи вӧчны: обяжитны деревняса кооперативъясӧс судзӧдны быд кызь керка юрӧ кӧть ӧтик газет.
Та кындзи, вӧлӧсьтса организацияяслы колӧ газет судзӧдӧм йылысь ёнджыка босьтчывны уджавны: унджыкысь лыддявны чукӧра йӧзлы газетъяссӧ; висьтавлыны, мый сетӧ крестьяналы газетыд, кутшӧм бурӧ велӧдӧ, овны индалӧ, туйдӧдлӧ.
Быдӧнлы колӧ тӧдны: кымын унджыклаысь газет судзӧдысь — сымын унджык чукӧрмас сьӧм; кымын унджык сьӧм — сымын бурджыка кутас газет петны.
Ӧні со газетыд петӧ куимысь вежоннас. 5000 морт кӧ кутас судзӧдны газеттӧ — кутас петны квайтысь. Ӧні петӧ ӧтикысь вежоннас комиӧн, сэки кутас петны куимысь. Газетлӧн доныс оз сод: кыдзи ӧні деревняясӧ ыстыссьӧ 50 урысь 13 газет, сэки тайӧ дон вылӧ жӧ кутас ыстыссьыны 26 газет тӧлысьнас. Гӧгӧр пӧльза.
Бурджыка мӧвпыштӧй та йылысь, коми войтыр, да босьтчылӧй газет лыддьыны, выльногса олӧмӧ кутчысьны.
