ЛЕНИН ОРДЫН

Видзӧдӧмысь сьӧлӧмӧ кольӧмтор

Мӧскуа — сьӧлӧм мувывса уджалысь йӧзлӧн; Кремль — сьӧлӧм Мӧскуалӧн. Мӧскуаыс и Кремльыс медся дона миянлы сы понда: сэні куйлӧны уджалысьяс понда усьӧм йӧз. Сэн жӧ, Краснӧй Площадь вылын, аддзис аслыс нэмӧвӧйся шойччӧм мувыв уджалысьяслӧн медыджыд, меддона ёрт — Ленин. Дыр нин меным вӧлі окота ветлыны Ленин дінӧ, ловъя дырйиыс эг аддзывлы — мед кӧть кулӧм бӧрас гусьыс аддзывны сылысь дона чужӧмсӧ. Колян субӧтаӧ и верми мунны. Мунігӧн на уна йӧз вочаасис микӧд — ставыс сэтчӧ мунысь и сэсь локтысь йӧз. Дыр лои виччысьны сэтчӧ пыртӧдз — сы мында йӧз.

Ортсысяныс Мавзолей, кӧн куйлӧ Ленин — вын ыджыд, вылас вӧчӧма йӧзлы висьталанін — трибуна, водзвыв бокас гырысь букваӧн «ЛЕНИН». Гӧгӧрсӧ пуктӧма мича чветъяс. Лун и вой ортсыас и пытшкас караулитӧны гӧрдармеечьяс. Коркӧ воис и меным кад пырны Мавзолей пытшкас. Мыйта вӧлі пырысь йӧз — ставыс босьтіс шапка, быттьӧ вичкоӧ. Мунім кык коридор кузя — стенсӧ ставсӧ эжӧма гӧрд матерйӧӧн. Ильич куйлӧ стеклӧ гортйын, мед вермасны видзӧдны; кажитчӧ, быттьӧ сійӧ топыда, чӧскыда унмовсьӧма, кияссӧ морӧс вылӧ пуктӧмӧн; кажитчӧ, думайтан да, ыджыда-ыджыда лолыштас и восьтас ассьыс син — сэтшӧм сійӧ лӧсьыда кольӧма кулӧм бӧрас, дзик ловъя кодь... Но мунӧма ловъя пиысь дона Ильич и бӧр оз лок!.. Пасьтӧдӧмаӧсь сійӧс виж паськӧмӧ, морӧс вылас Гӧрд Знамя Орден (орден красного Знамени). Дыр овны оз лэдзны — уналы колӧ пыравны — муртса мунан горт гӧгӧрыс и колӧ петны, а сэтшӧм абу окота петныс: окота дыр овны, помтӧг видзӧдны дона чужӧм вылӧ, нэм кежлӧ босьтны сійӧ чужӧмсӧ, и не толькӧ меным: нарошнӧ волӧны Ильичӧс видзӧдлыны паськыд Сӧвет муысь уна йӧз. Кытшовтӧмлы воис пом, колӧ петны — кутшӧм шог, быттьӧ мыйкӧ сьӧлӧм бердысь нетшыштісны, эбӧсӧй быри, кокъяс лыжалі шогла и петны ог вермы — мырдӧн кыскис ёрт, кодкӧд ме пыралі Мавзолейӧ...

Кор ме вӧлі Кисловодскын, кывзі лекция — висьталіс ӧти профессор Ростов-на-Дону университетысь. Сійӧ вӧлӧма шленын Комиссияын Ленинӧс видлавны (профессор Воробьев бальзамируйтӧм бӧрын)*. Сійӧ висьталіс, кыдзи бальзамируйтісны Ленинӧс, шуӧ: «Ленин пӧ первой морт, коді оз сісьмы косьтытӧг (важӧн Египетын саръясӧс вӧлі косьтӧны, мед оз сісьмы, шусьӧ сійӧ „мумияӧн“). Во 50 кымын пӧ Ленин оз сісьмы, позьӧ пӧ думайтны, и водзӧ вермасны видзны сісьмӧмысь». Сійӧ профессорыс думайтӧ, мый Ленин оз сісьмы сӧвсем, кольӧ нэм кежлӧ. Мед эськӧ, мед кольӧ йӧзлы нэм кежлӧ чужӧмыс дона ёртлӧн!

* Бальзамируйтӧм — лекарствояс пиын видзӧм, мед оз сісьмы. Харьковса университетысь профессор Воробьев босьтчис бальзамируйтны Ленинӧс выль ногӧн, первой на. Дыр сійӧ мырсис, сэсся вермис. Бальзамируйтӧма сэтшӧм лекарствоясӧн: спирт (медся уна), глицерин, формалин и мукӧд. (Ростовса профессор висьталӧм серти). О. О.