НЯНЬ АРТМӦМЫД АС КЫРЫМЫН
Кыдз нӧ сійӧ «ас кырымын», шуасны нянь уджалысьясыд: «Ыджыд милӧсьта енмыд кӧ оз артмӧд, не аддзывны няньтӧ», — бара шуӧны найӧ. Важысянь нин эм йӧз шуанкыв: ен вылӧ пӧ надейтчы, да ачыд эн эновтчы (плӧшит). Тайӧ шуанкывйыд збыль сідзик и эм. Эновтчан кӧ, плӧшитан кӧ, мутӧ кӧ он радейт да няньтӧ он кӧдз, енмыд ӧдвакӧ артмӧдас. Гӧртӧг‐кӧдзтӧг кӧ эськӧ быдмас да артмас няньыд, сэк, пӧжалуй, лоӧ дивуйтчыны да шуны: збыль пӧ тай енмыд вермӧ вайны, сэтшӧм дивӧыд ньӧтчыд оз ло. Тыдалӧ, колӧ вӧчны мыйяскӧ ас кырымӧн. Шуӧма тай «Интернационал» сьыланкывйын: ен пӧ ни, сар ни, герой сетны оз вермыны, сӧмын пӧ ми вермамӧй лӧсьӧдны олӧм ас кырымӧн, ас кырым помысь.
Ӧти центральнӧй (мӧскуаса) газетын нянь артмӧм йывсьыд гижӧма со мый:
Юасьӧмаӧсь, кутшӧма таво артмалӧма няньяс, сэсся воча гижӧмаӧсь налы:
Безенчукскӧй опытнӧй (видласянін) станцияын Самарскӧй губерняын десятина вылӧ воӧма сю 75 пуд; матігӧгӧрса крестьяналӧн сӧмын 12 пуд; Саратовскӧй опытнӧй станцияын десятина вылӧ воӧма 60 пуд, сы гӧгӧрын жӧ крестьяналӧн — кодлӧн 8, кодлӧн 15; Харьковскӧй опытнӧй станцияын — 90 пуд десятина вылӧ, крестьяналӧн — 20 пуд.
Сідз жӧ турун: опытнӧй станцияясын чукӧрмӧма 120 пуд десятинаысь, крестьяналӧн — дзик ньӧти.
Мыйла нӧ сідз?
Опытнӧй станцияясас муыс омӧльджык, няньыс артмӧма унджык.
Опытнӧй станцияясас артмӧма унджык сы понда, сэні кужӧмаӧсь кутны муяссӧ косьмӧмысь, засухаысь.
Гижӧны, быд во пӧ ваыс усьӧ му вылад тырмымӧн, сӧмын пӧ ми сійӧс огӧ кужӧй кутны, видзны; кутныс пӧ зэв этшатор и колӧ: сӧмын пӧ мусӧ пӧра дырйи бура радейт. Сы сайын пӧ и эм став нянь артмӧмыд. Колӧ пӧ коськӧмъястӧ тулысын гӧрны кыдз верман водзджык. Видлалӧмаӧсь опытнӧй станцияад да аддзӧмаӧсь: май тӧлысьын кӧ гӧран, няньыд пӧ вермас артмыны матӧ кык мында, косӧд воын нӧшта на унджык, юнь тӧлысьын гӧрӧм дорысь. Колӧ пӧ коськӧмъястӧ вӧдитны зэв чига, видзны быдпӧлӧс ёг быдмӧмысь.
Кыдзик нӧ опытнӧй станцияясас кутӧны муас васӧ ид-зӧр кӧдза улас?
Сэні сю под муяссӧ гӧрӧны тӧв улӧ. Арнас пӧ кымын водзджык гӧран, сымын бурджыка артмас няньыд. Небыда гӧрӧм му пӧ ёнджыка вермӧ кутны васӧ, арся-тувсов зэрсӧ. Позьӧ пӧ мусӧ гӧрыштны кӧть ляпкыдика, сӧмын вылыссӧ кульыштны; джуджыда гӧрӧмыд пӧ дерт эськӧ бурджык.
Арся гӧрӧмтӧ пӧ тӧв кежлад сідзик и колӧ кольны, нинӧм кертӧг. Тулысын сӧмын пинёвтны кӧрт пиняӧн, сэсся кӧдзны.
Та ногӧн вӧчӧмнад пӧ няньыд пыр бурджыка артмӧ, озджык пӧ вермы косьмыны. Оз пӧ ков виччысьны енлысь зэрӧм, бурджык пӧ мутӧ уджавны, радейтны выль ногӧн, кыдзи тшӧктӧ наука — быд ногӧн видласьӧм серти. Арся гӧрӧмнад пӧ ӧдйӧнджык пондас мунны и тувсов кӧдзӧм уджыд, дай няньыд водзджык воас.
Н-й.
