ЫДЖЫД И КОСЬ ВӦЛІ

31 августын Выльгортын шуӧма вӧлі рытнас сувтӧдны спектак; ворсны «Безбожникӧс». Кад кежлӧ пондӧмаӧсь воавны том йӧз, ныв-зон, тшӧтш ӧткымын поснияс и гырысьяс. Зонъяс пытшкын ӧткымын вӧлӧмны кодӧсь, зыртчӧны нин кось вылӧ. Ворсны пондытӧдзыс давса да сормаса зон чукӧр уськӧдчӧмаӧсь вичкодорса зон чукӧр вылӧ дай вӧтлӧмаӧсь найӧс, абу лэдзӧмаӧсь пырныс спектак вылад, асьныс пырӧмаӧсь.

Спектак вылын пондісны ворсны. Ме сэні жӧ вӧлі. Коластъясын, кыдзи и мукӧддырйи, пондісны петны ывлаӧ ыркӧдчыны да гуляйтыштны садйын. Кадыс пемыд нин. Мыйӧн йӧзыд пондісны петны, на вылӧ пыр жӧ паныд уськӧдчисны кодъяскӧ — пемыд да, оз тӧдчы, дерт буракӧ вичкодорса зон чукӧрыд — зоръясӧн, бедьясӧн, кирпич торъясӧн, посньыдик изъясӧн, мыйсюрӧӧн. Сэсся пондісны лыйлыны изнад да кирпич торнад. Лои йӧзыдлы бӧр пырны. Сэсся зонъяс пондісны лыйлыны восьса ӧшинь пырыс; ӧткымыныслы инмалӧма, доймалӧмаӧсь вирӧдз. Найӧ сідзнад штурмуйтісны ворсігчӧжыс, быттьӧнӧсь босьтӧны кутшӧмкӧ крепӧсьт.

Спектак коркӧ-коркӧ помасис, йӧзыд чукӧрӧн пондісны эськӧ петны кильчӧӧдыд, штурмуйтысьясыд бара уськӧдчисны да пондісны найӧс лыйлыны изъяснад да кирпич торнад. Йӧзлы сэсся бара бӧр лои бергӧдчыны да регыдджык пырны бӧр керкаад.

Петны некод огӧ лысьтӧй некутшӧм ӧдзӧсӧд. Олім сэн, гашкӧ, час дорысь дыр. Штурмуйтысьяс оз мунны, пыр кыйӧдчӧны, асьныс, пемыд да, оз тыдавны. Сэсся ми вӧчим сӧвет и шуим — бара чукӧрӧн петны ӧтвылысь да чорыдджыка уськӧдчыны на вылӧ, атакуйтны война вылын моз, мый лоан — ло. Сідзи и вӧчим. Фронтыд миян вӧлӧма буракӧ ёнджык, ыджыдджык, штурмуйтысьястӧ вӧтлім. Йӧзыд сэсся вӧлисти муналісны гортаныс. Ме муні жӧ, мый вӧлі сэсся водзӧ — ог тӧд. Шуӧны тай, дыр на пӧ ещӧ тышкасисны-а; раненӧйяс, усьӧмъяс, вошӧмъяс оз на тай кывсьы-а.

Со кутшӧм Выльгортад том йӧзыдлӧн оласногыс. Ӧні сэсся спектак вылад ни лыддьысянінад некод оз лысьт волывныд.

Мый нӧ юралысьясыс видзӧдӧны? Мый найӧ керӧны? Мый керӧны... кодыс водӧма да узьӧ зэв чӧскыд унмӧн, кодыс сэн жӧ спектак вылын да руч моз ланьтӧма, шог абу сылы; милиционер тай эськӧ юрсӧ мыччыліс жӧ да, регыдджык бӧр кытчӧкӧ утюртіс, буракӧ пӧкмелляыс босьтӧма, помеч вылын вӧлӧма да.

Мый жӧ керны водзӧ вылӧ?

Ми, граждана и юралысьяс, ас вынӧн, ас пӧрадокӧн буракӧ нинӧмтор вӧчны ог вермӧй. Ме чайта, колӧ босьтчывны да мыйяскӧ вӧчны гырысьджык юралысьяссянь. Ме ногӧн, колӧ карысь ыстыны татчӧ унджык милиционеръясӧс, сэн ӧткымыныс буракӧ олӧны уджтӧмӧсь, налы ӧткодь олӧмыс сэні кӧть тані, ковмас кӧ карад, судзӧдны татысь абу ылын. Ӧні пемыд войяснад дур том йӧзыд бара пондасны пакӧститчыны: нуавны му вывсьыд кольтаястӧ, град вывсьыд пуктасъястӧ, начкавны ыжъястӧ, оз кӧ содтыны милиционеръястӧ, дзикӧдз ми матӧ воам.

Кодкӧ.